Câu chuyện quốc tế 21/04/2020 10:05
Chiến lược ngoại giao thời Covid-19
Asia Times ra hôm 16/4 đăng tải bài viết có tiêu đề “Việt Nam sẽ trở thành quốc gia thắng lợi lớn sau đại dịch Covid-19”. Tác giả David Hutt chuyên về chính trị Đông Nam Á, cho rằng, thông qua việc sớm thắt chặt kiểm soát đi lại tại khu vực biên giới, minh bạch thông tin và đề ra chính sách ngoại giao chiến lược thời Covid-19, Việt Nam có thể nhanh chóng trở thành một quốc gia chiến thắng sau đại dịch.
Đối với một đất nước từ lâu luôn bảo đảm vai trò là một nhân tố toàn cầu đáng tin cậy và có trách nhiệm, sự bùng phát dịch bệnh Covid-19 cũng như tác động tối thiểu của cuộc khủng hoảng này đối với Việt Nam đã mang đến những cơ hội mới mà Việt Nam đang nắm chắc trong tay. Giáo sư Carl Thayer tại Đại học New South Wales ở Australia, chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam cho biết, Việt Nam đã nhanh chóng ghi tên mình vào “phiên bản ngoại giao thời Covid-19”.
Thời gian gần đây, Việt Nam đã tăng cường sản xuất thiết bị y tế và hỗ trợ cho Italy, Tây Ban Nha, Pháp, Đức và Anh. Đây là nhóm 5 quốc gia đang phải vật lộn để đối phó với dịch bệnh nhưng cũng là những nước đã đàm phán các thỏa thuận đối tác chiến lược với Việt Nam.
 |
| Phi hành đoàn thực hiện chuyến bay đưa người Việt Nam từ Vũ Hán (Hồ Bắc, Trung Quốc) về nước. |
Hồi đầu tháng 4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ sự cảm ơn “bạn bè của chúng tôi tại Việt Nam” đăng trên Twitter, sau khi Mỹ tiếp nhận 450.000 bộ quần áo bảo hộ được sản xuất tại các nhà máy ở Việt Nam, do công ty DuPont và FedEx của Mỹ đồng sở hữu và vận hành.
Việt Nam cũng hỗ trợ khẩu trang, nước rửa tay khô và các vật tư y tế chống Covid-19 cho các cơ quan y tế tại những nước láng giềng như Campuchia, Lào, Myanmar.
“Đại dịch Covid-19 là cơ hội tuyệt vời cho Việt Nam để tăng cường sức mạnh mềm, vì nó giúp truyền bá tình đoàn kết và sự hào phóng của Việt Nam với cộng đồng quốc tế”, giáo sư Alexander Vuving, Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ nhận xét.
Cơ hội mới về kinh tế
Ngân hàng đầu tư của Nhật Bản Nomura đánh giá, Việt Nam, với mức tăng trưởng kinh tế hơn 7% trong năm 2019 sẽ có lợi thế từ sự thay đổi chuỗi cung ứng. Nhiều nhà phân tích cho rằng Việt Nam sẽ nhận được “phần lớn nhất” của làn sóng thứ 2 di dời nhà máy sản xuất do ảnh hưởng của đại dịch và tâm lí phản đối Trung Quốc ở phương Tây.
Các chính trị gia ở Mỹ, Nhật Bản và một số nước châu Âu hiện giờ đã công khai nói về sự cần thiết của việc “tách rời” khỏi nền kinh tế Trung Quốc, trong đó phá vỡ sự phụ thuộc vào một nguồn cung duy nhất từ nước ngoài đối với các mặt hàng nhập khẩu thiết yếu như vật tư y tế. “Việt Nam sẽ là bên thụ hưởng lớn từ sự đa dạng hóa này vì Việt Nam đã cho thấy sự thân thiện trong khi vẫn bảo đảm mang lại hiệu quả về kinh tế đối với các công ty của phương Tây. Trong nhiều trường hợp, Việt Nam sẽ là sự lựa chọn đầu tiên khi họ tìm kiểm một đối tác đáng tin cậy”, chuyên gia Vuving đánh giá.
Cơ hội giải quyết những vấn đề gai góc
Cuộc khủng hoảng Covid-19 cũng diễn ra vào thời điểm ngoại giao quan trọng đối với Việt Nam. Năm 2020, Việt Nam chính thức đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN, đồng thời là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Với 2 vai trò quan trọng này, Việt Nam đã thể hiện là một quốc gia tích cực, có trách nhiệm với ASEAN và cộng đồng quốc tế. Ngày 14/4, Việt Nam đã chủ trì Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN về ứng phó với dịch bệnh Covid-19 theo hình thức trực tuyến, trong bối cảnh số ca mắc mới Covid-19 liên tục gia tăng tại các nước thành viên trong khối, trong đó có Indonesia, Singapore và Philippines.
“Trong thời khắc nghiệt ngã này, sự đoàn kết của cộng đồng ASEAN tỏa sáng như ngọn hải đăng trong bóng tối”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói trong bài phát biểu khai mạc hội nghị.
Đã có dự đoán trong giới ngoại giao cho rằng nhiệm kì của Việt Nam với tư cách là Chủ tịch luân phiên của ASEAN có thể được kéo dài đến năm 2021 do sự gián đoạn gây ra bởi đại dịch Covid-19. Nếu dự đoán này đúng thì điều đó sẽ cho phép Việt Nam có thời gian xây dựng sự đồng thuận trong khu vực về hai vấn đề lớn là thúc đẩy Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) và một thỏa thuận về quản lí tài nguyên nước trên sông Mekong.
Tác giả David Hutt cho rằng, để thành công trong việc giải quyết những vấn đề nói trên, Việt Nam sẽ cần có sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế rộng lớn hơn. Ngoại giao của Việt Nam trong những năm gần đây đã giúp quốc gia này có thêm nhiều bạn bè và đồng minh.
