Tìm hi vọng giữa thách thức

Cuộc bầu cử, được tổ chức sớm một năm do Tổng thống Ebrahim Raisi tử nạn trong vụ rơi trực thăng ngày 19/5 tại tỉnh Đông Bắc Azarbaijan, diễn ra trong bối cảnh Iran đang phải vật lộn với nhiều khó khăn kinh tế do tác động từ các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây cũng như hậu quả từ "dư chấn" của tình trạng bất ổn trong nước từ tháng 9/2022 đến đầu năm ngoái.

Bên cạnh đó, tình hình địa chính trị khu vực, nhất là xung đột Israel-Hamas và căng thẳng leo thang với Israel, ngày càng diễn biến phức tạp. Hơn nữa, Iran cũng đang đối mặt với những căng thẳng ngoại giao liên quan chương trình hạt nhân của mình. Tuy vậy, giới phân tích khu vực và quốc tế nhận định bất chấp những vấn đề nội tại do tác động của các lệnh trừng phạt, dưới thời cố Tổng thống Raisi, Iran cũng đã đạt được một số thành tựu nhất định trên trường quốc tế…

Các ứng cử viên được phê chuẩn cho cuộc bầu cử Tổng thống Iran.

Cuộc bầu cử ngày 28/6 được cho có thể mang lại diện mạo mới cũng như những đổi thay tích cực cho đất nước, với một chính quyền có năng lực quản trị tốt hơn. Nhà lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei đã nhấn mạnh rằng đất nước cần một tổng thống năng động, chăm chỉ, hiểu biết và nguyên tắc, tin tưởng vào các nguyên tắc của cuộc cách mạng để bảo vệ lợi ích quốc gia cũng như củng cố chiều sâu chiến lược của Iran trong các vấn đề quốc tế phức tạp.

Cuộc đua giành ghế tổng thống diễn ra giữa 6 ứng cử viên gồm Chủ tịch Quốc hội Mohammad Bagher Qalibaf (62 tuổi); Phó Tổng thống Amir Hossein Ghazizadeh Hashemi (53 tuổi); ông Saeed Jalili (58 tuổi) - cựu Thư kí Hội đồng An ninh quốc gia tối cao, từng là Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân của Iran; ông Masoud Pezeshkian (69 tuổi) - nghị sĩ theo đường lối cải cách và là cựu Bộ trưởng Y tế; ông Mostafa Pourmohammadi (64 tuổi) - từng đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng Nội vụ; ; ông Alireza Zakani (58 tuổi) - Thị trưởng Tehran. Trong số các ứng cử viên, ông Pezeshkian là người duy nhất theo chủ nghĩa cải cách, trong khi 5 ứng cử viên còn lại đều theo đường lối bảo thủ cứng rắn. Trước khi bước vào cuộc đua, các ứng cử viên đã trải qua 5 cuộc tranh luận trực tiếp từ ngày 17-25/6, trong đó họ cam kết cải thiện nền kinh tế đất nước, kiên quyết đấu tranh chống nạn tham nhũng, đảo ngược tình trạng chảy máu chất xám... Các ứng cử viên theo đường lối cứng rắn đều tuyên bố sẽ nỗ lực hướng tới việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ. Ứng cử viên cải cách duy nhất, ông Massoud Pezeshkian, khẳng định sẽ tìm cách xây dựng các mối quan hệ khu vực và toàn cầu để đạt được sự phát triển thịnh vượng.

Các ứng cử viên tổng thống chỉ có thể giành chiến thắng nếu nhận được hơn 50% số phiếu bầu. Trong trường hợp không có người chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên, vòng bỏ phiếu thứ hai sẽ diễn ra vào ngày 5/7 giữa hai ứng cử viên có số phiếu cao nhất.

Nhiệm vụ trọng tâm của tân tổng thống cùng ban lãnh đạo mới tại Iran sẽ không dễ dàng, đó là vực dậy nền kinh tế và giải bài toán khó trong chính sách đối ngoại để hướng tới việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây. Tiến trình đàm phán nhằm hồi sinh thỏa thuận hạt nhân năm 2015 đòi hỏi Iran phải có cách tiếp cận linh hoạt và phù hợp để phá vỡ bế tắc hiện nay. Bên cạnh những cải cách cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế, cải thiện điều kiện sống của người dân và chống tham nhũng, Iran cũng cần áp dụng chính sách đối ngoại linh hoạt, xây dựng lòng tin và cải thiện hơn nữa quan hệ với các nước láng giềng trong khu vực nhằm duy trì môi trường hòa bình và ổn định tại Trung Đông, qua đó phát huy được các tiềm năng sẵn có để tái hội nhập nền kinh tế toàn cầu và mang lại sự thịnh vượng cho đất nước…