Người cao tuổi với đạo lí gia đình trong xã hội ngày nay

Đạo lí “trẻ cậy cha, già cậy con”, tư tưởng này những tưởng bao nhiêu năm trôi qua vẫn như vậy, ăn sâu vào suy nghĩ của biết bao nhiêu con người, đặc biệt là những NCT. Tuy nhiên, những năm gần đây đạo lí này đã có sự thay đổi…

Già cậy con...

Tính đến năm 2023, Việt Nam có hơn 16 triệu NCT. Bên cạnh những nỗi lo về bệnh tật, lão hóa thì không ít NCT đang và đã trải qua cảm giác cô đơn và bị “lãng quên” ở tuổi già khi sống cùng con cháu.

Xã hội ngày càng phát triển, kéo theo là nhịp sống của giới trẻ cũng vội vàng, gấp gáp như chạy đua theo thời gian và công việc. Có những gia đình sống 3-4 thế hệ: ông bà, bố mẹ, cháu, chắt trong cùng một mái nhà. Tuy nhiên đôi khi, chính ông, bà lại là những người đã từng ít nhiều, trải qua cảm giác không được quan tâm, cô đơn và giảm sự kết nối giữa người thân và xã hội.

Cụ Hoàng Thị Thận, 85 tuổi, ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang tâm sự: “Gia đình tôi sống có tới 4 thế hệ: tôi, vợ chồng con trai tôi, vợ chồng cháu nội và chắt nội tôi nữa. Nhưng cả ngày tôi chỉ lủi thủi một mình,quét cái sân, cái nhà rồi xem tivi, nghe đài… các con, các cháu đi làm từ sáng đến tối mới về, chắt thì đi học. Tối về cũng nói với nhau mấy câu rồi đứa nào đứa nấy lại phải làm việc. Nhiều lúc buồn lắm chứ, nhưng chúng nó còn trẻ, còn phải làm, phải phấn đấu, mình bắt chúng nó ở nhà trông mình sao được”.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Bà Ngụy Phan Lương, 70 tuổi, ở quận Tây Hồ, TP Hà Nội chia sẻ: “Tôi nghe theo các con bán nhà ở quê đi, để lên đây cho có nhiều dịch vụ tiện ích, mặt khác để được gần con gần cháu. Sống ở quê một mình, đau ốm con cái cũng ko về kịp được. Giờ lên đây, vợ chồng nó đi làm tối ngày, Thứ 7, Chủ nhật có khi cũng làm kín hết. Thời gian ăn cơm ở nhà cả tuần tính chỉ được 2 - 3 bữa. Nhà chung cư, nên tôi chỉ biết đi loanh quanh trong nhà, làm việc nhà rồi đưa đón cháu đi học, buồn quá thì xuống khuôn viên chung cư tập thể dục với mấy bà hàng xóm. Ngày nào cũng thế, nhiều khi tôi thấy buồn lắm, nhưng giờ chỉ còn cách là tự tìm niềm vui cho mình là tham gia các câu lạc bộ, các hội hè... Chứ suy nghĩ nhiều ốm lại là gánh nặng cho con cái”.

Trên đây là hai ví dụ cho thấy, những NCT đang sống cùng con cháu, nhưng họ không cảm thấy vui và thật sự hạnh phúc như nhiều người từng nghĩ. Gia đình càng nhiều thế hệ thì tư tưởng và lối sống càng có sự trái ngược nhau. Chính vì những điều này, mà một số thế hệ trẻ họ có tư tưởng né tránh và không muốn tiếp xúc hay nói chuyện với NCT. Lâu dần làm cho không khí gia đình càng căng thẳng và ngột ngạt, tẻ nhạt.

Tuy nhiên vài năm trở lại đây, NCT có tâm lí sống phụ thuộc vào con cái, ở chung hay ở riêng dần có sự thay đổi. Họ sau khi nghỉ hưu, rời xa công việc, NCT đều lấy việc gặp mặt con cháu làm niềm vui, hoặc tham gia các câu lạc bộ thể thao, dưỡng sinh… chứ không giữ quan điểm già là phải ở cùng con.

Theo số liệu điều tra của Viện Dân số - Sức khỏe và Phát triển vào năm 2020, thực hiện với hơn 6.000 NCT trên cả nước, cho thấy, có 8,6% NCT sống một mình, hơn 50% số NCT sống một mình có con cái sống cùng xã, phường. Có thể thấy, mô hình gia đình nhiều thế hệ dần được thế chỗ bởi những gia đình vệ tinh (tức là NCT sống gần chứ không sống chung với con cháu). Và việc chăm sóc NCT đang chuyển dần từ chăm sóc trực tiếp sang chăm sóc gián tiếp, từ chăm sóc vật chất sang chăm sóc tình cảm, tinh thần. Tuy nhiên, với đặc thù về lứa tuổi học tập, lao động, con cháu thường xuyên vắng nhà hoặc bận rộn, đa phần khoảng thời gian trong ngày, NCT tự sắp xếp cuộc sống của mình. Vì vậy, việc chuẩn bị mọi điều kiện để NCT làm chủ cuộc sống của mình từ sớm là rất quan trọng.

Kết quả điều tra về Vai trò NCT trong xã hội Việt Nam đang già hoá, do PGS.TS. Trần Thị Minh Thi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới làm chủ nhiệm, được thực hiện ở hơn 300 NCT sống ở Ninh Bình và 500 NCT ở Đà Nẵng - cũng cung cấp một số liệu rất có ý nghĩa.

Cụ thể, tỉ lệ NCT sống cô đơn tăng từ 3,47% vào năm 1992/1993 lên 20,5% vào năm 2017. Tỉ lệ NCT sống cùng bạn đời cũng tăng từ 9,48% vào năm 1992/1993 lên 50,4% vào năm 2017. Tỉ lệ NCT sống cùng con giảm từ 79,73% vào năm 1992/1993 xuống còn 28,4% vào năm 2017.

Bác sĩ Mai Xuân Phương, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông - Giáo dục, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế cho rằng: “Với NCT, hơn lúc nào hết, không còn cách nào khác là phải có tính chủ động ngay từ khi mình chưa lên NCT. Việc đầu tiên là không bán nhà đi ở với con. Nếu có điều kiện hãy ở gần con chứ không ở cùng con, đừng vội vàng chia tài sản cho con, đặc biệt là sổ đỏ cho con để dẫn tới tình trạng không còn gì trong tay; do vậy NCT luôn ở thế chủ động với tinh thần “đời cua cua máy, đời cáy cáy đào”. Người ta khuyên một câu là “chỉ thăm cháu mà không chăm cháu”, đó mới là điều quan trọng. Khi con là người có trách nhiệm, nó phải tự quyết định, tự lập, tự do và tự chịu trách nhiệm với bối cảnh của mình”.

Trẻ cậy cha...

“Cha mẹ nuôi con như trời như bể, con nuôi cha mẹ kể lể từng ngày”. Đây cũng là thực trạng đang và đã diễn ra ở nước ta. Có không ít trường hợp, gia đình đến 8 người con nhưng nuôi mẹ tính đủ tháng là lại chuyển sang cho người khác nuôi. Anh em bất hòa vì ganh tị nuôi mẹ… Chưa kể còn tranh chấp nhau vì thừa kế tài sản, anh nhiều em ít… xã hội muôn hình muôn vẻ, “mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh”. Song song với những gia đình kia thì cũng có rất nhiều gia đình đang hạnh phúc, con cái hiếu thuận với cha mẹ, quan tâm chăm sóc cho bố mẹ rất chu đáo.

Quy luật “sinh, lão, bệnh, tử” ai cũng phải trải qua. Chúng ta cũng vậy, sau này cũng phải già đi, NCT thường hơi khó tính khó chiều. Họ có cuộc sống tự lập nhưng phải quan tâm họ. Điều vô cùng quan trọng là yếu tố tinh thần, phải quý trọng, lễ phép và quan tâm cuộc sống tinh thần. Họ không ăn được nhiều nhưng cần lời nói, cử chỉ, ánh mắt thân thiện. Họ già yếu làm việc không được như ý mình thì cũng nên hiểu và cảm thông chứ đừng buông lời nặng nề hay cáu gắt… Điều NCT cần là sự hậu thuẫn chăm sóc. Hiện nay có rất nhiều mô hình phong phú và đa dạng về chăm sóc NCT. Chúng ta nên học cách tìm hiểu và áp dụng sao cho phù hợp với ông bà, bố mẹ của mình, để họ luôn cảm thấy về già nhưng vẫn được quan tâm, được lo lắng và yêu thương.

Ánh Tuyết

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Những phương pháp hiệu quả trong công tác Hội người cao tuổi

Những phương pháp hiệu quả trong công tác Hội người cao tuổi

Năm nay ở tuổi 70, ông Bùi Sỹ Phổ, Chủ tịch Hội NCT xã Thái Hoà, huyện Ba Vì, TP Hà Nội vẫn nhiệt huyết với công tác NCT.
Để người cao tuổi vào Hội cần làm tốt công tác tuyên truyền, vận động

Để người cao tuổi vào Hội cần làm tốt công tác tuyên truyền, vận động

Đó là điều mà tôi đã rút ra được từ những hoạt động cụ thể khi tham gia làm công tác NCT và Hội NCT ở khu dân cư.
Người cao tuổi phát huy vai trò nòng cốt bảo vệ an ninh Tổ quốc

Người cao tuổi phát huy vai trò nòng cốt bảo vệ an ninh Tổ quốc

Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Tuổi cao chí càng cao”, những năm qua, NCT tỉnh Gia Lai luôn phát huy tốt vai trò nòng cốt, tạo sức lan tỏa cộng đồng trên mọi lĩnh vực, đặc biệt trong phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc...
Mô hình xã hội hoá chăm sóc người cao tuổi

Mô hình xã hội hoá chăm sóc người cao tuổi

Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và đang là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Vấn đề đặt ra là cần chuẩn bị gì cho việc già hóa dân số, khi tỉ lệ sinh và tỉ lệ tử ngày càng thấp, trong khi tuổi thọ trung bình ngày một tăng cao
Kinh nghiệm xây dựng CLB Liên thế hệ tự giúp nhau của Thanh Hóa

Kinh nghiệm xây dựng CLB Liên thế hệ tự giúp nhau của Thanh Hóa

Theo ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch Hội NCT tỉnh Thanh Hóa, mô hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau (LTHTGN) đã thực hiện tốt chức năng chăm sóc và phát huy vai trò NCT. Với Thanh Hóa, việc nhân rộng mô hình này nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền. Quá trình triển khai có lộ trình, thận trọng và chắc chắn, với nhiều sáng tạo trong tổ chức thực hiện. Nhân dịp đầu Xuân Ất Tỵ 2025, phóng viên (PV) Tạp chí Người cao tuổi có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đức Thắng về nội dung trên...

Tin khác

Quan tâm, chăm lo Tết cho người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Quan tâm, chăm lo Tết cho người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn
Những ngày giáp Tết Ất Tỵ 2025, Hội NCT huyện Hóc Môn phối hợp với các tổ chức, cá nhân, nhà hảo tâm, thăm hỏi, tặng quà cho NCT có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn huyện...

Bình Thuận: Hơn 4,2 tỉ đồng chăm lo Tết cho NCT có hoàn cảnh khó khăn

Bình Thuận: Hơn 4,2 tỉ đồng chăm lo Tết cho NCT có hoàn cảnh khó khăn
Thực hiện chỉ đạo của Ban Thường vụ Trung ương Hội NCT Việt Nam và UBND tỉnh về chăm lo, tặng quà NCT dịp Tết Ất Tỵ 2025; Hội NCT các cấp ở Bình Thuận đã trực tiếp đi thăm và tặng quà cho NCT nghèo, khó khăn

Tỉnh Bình Thuận: Trao Thiếp mừng thọ của Chủ tịch nước cho NCT tròn 100 tuổi

Tỉnh Bình Thuận: Trao Thiếp mừng thọ của Chủ tịch nước cho NCT tròn 100 tuổi
Sáng 23/1, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận- Nguyễn Minh cùng lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Hội Người cao tuổi tỉnh và UBND huyện Hàm Thuận Bắc đã đến thăm, trao Thiếp mừng thọ của Chủ tịch nước và quà tặng cho các cụ tròn 100 tuổi trên địa bàn huyện Hàm Thuận Bắc.

Quan tâm, chăm lo Tết cho người cao tuổi

Quan tâm, chăm lo Tết cho người cao tuổi
Những ngày qua, Hội NCT tỉnh Tiền Giang phối hợp với Thường trực Ban Công tác NCT tỉnh tổ chức thăm hỏi, tặng quà cho NCT có hoàn cảnh khó khăn nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

Cán bộ Hội gương mẫu, tận tụy với công việc

Cán bộ Hội gương mẫu, tận tụy với công việc
Ông Trịnh Xuân Vũ, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội NCT xã Toàn Thắng, huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng là cán bộ hội tiêu biểu, nhiệt huyết, đóng góp tích cực trong công tác, được đông đảo hội viên và người dân quý mến, kính trọng.

Tổ chức chúc mừng thọ người cao tuổi năm 2025

Tổ chức chúc mừng thọ người cao tuổi năm 2025
Mới đây, Chi hội NCT khu dân cư số 1 tổ chức lễ mừng thọ, chúc thọ 77 hội viên trong độ tuổi 70, 75, 80, 85, 90, 95 và 100 tuổi, đồng thời tổng kết công tác của chi hội năm 2024.

Đơn vị Lão khoa, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp: Địa chỉ tin cậy chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Đơn vị Lão khoa, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp: Địa chỉ tin cậy chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi
Với phương châm “Tất cả vì sự hài lòng của người bệnh”, đội ngũ nhân viên y tế của Đơn vị Lão khoa – Khoa nội 4 (Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp) luôn học hỏi trau dồi kiến thức, nâng cao năng lực, nêu cao tinh thần đoàn kết xây dựng và phát triển đơn vị, cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân.

Trao 50 phần quà Tết cho người cao tuổi khó khăn

Trao 50 phần quà Tết cho người cao tuổi khó khăn
Chiều 17/1, Hội NCT TP Phan Thiết đã tổ chức trao 50 phần quà cho người cao tuổi khó khăn ở hai phường Lạc Đạo và Bình Hưng. Đến dự có bà Nguyễn Thị Phúc, Chủ tịch Hội NCT tỉnh Bình Thuận, ông Nguyễn Nam Long, Phó Chủ tịch UBND TP Phan Thiết…

Chăm lo Tết cho NCT có hoàn cảnh khó khăn

Chăm lo Tết cho NCT có hoàn cảnh khó khăn
Nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Hội NCT tỉnh Thanh Hóa đã kết nối với Quỹ Thiện Tâm, các doanh nghiệp, nhà hảo tâm trao 500 suất quà, 5 nhà tình nghĩa và 100 thẻ bảo hiểm y tế cho NCT có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.

Tổ chức khám, cấp phát thuốc miễn phí cho 500 người cao tuổi

Tổ chức khám, cấp phát thuốc miễn phí cho 500 người cao tuổi
Hướng tới kỷ niệm 70 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 – 27/2/2025), trong 2 ngày 11 và 12/1, Trung tâm Y tế huyện Gia Lâm phối hợp với Bệnh viện Đa khoa Gia Lâm tổ chức khám, tư vấn sức khỏe, cấp phát thuốc miễn phí cho 500 người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên tại các xã Dương Quang và Thiên Đức huyện Gia Lâm.

Mang Xuân đến với người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Mang Xuân đến với người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn
Cứ mỗi năm khi Tết đến Xuân về là Hội NCT tỉnh Bình Thuận lại đi trực tiếp thăm và tặng quà cho NCT khó khăn ở các địa phương trong tỉnh…

“Già làng” luôn hết mình vì cộng đồng

“Già làng” luôn hết mình vì cộng đồng
Dù đã ở tuổi 81, nhưng cụ Trần Phước Hoàng, hiện ở thôn Phước Thuận Phước Hậu, xã Hòa Nhơn, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng, vẫn luôn nỗ lực cống hiến cho cộng đồng.

Nâng cao vị thế của phụ nữ cao tuổi trong xây dựng gia đình văn hóa, hạnh phúc, ấm no

Nâng cao vị thế của phụ nữ cao tuổi trong xây dựng gia đình văn hóa, hạnh phúc, ấm no
Xây dựng gia đình với những giá trị cốt lõi “ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh”, nhiều gia đình NCT trên địa bàn tỉnh An Giang đã nỗ lực vượt qua khó khăn, cùng nhau vun đắp xây dựng gia đình hạnh phúc, nuôi dạy các con khôn lớn, trưởng thành.

Những việc làm thiết thực của Chi hội trưởng Hoàng Thị Hiền

Những việc làm thiết thực của Chi hội trưởng Hoàng Thị Hiền
Bà Hoàng Thị Hiền, Chi hội trưởng Phụ nữ thôn Ngọc Đồng, xã Ngọc Thanh, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên là tấm gương điển hình tiêu biểu xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch”; góp phần tích cực cùng địa phương xây dựng nông thôn mới bằng những tuyến đường xanh, sạch, đẹp; phong trào phụ nữ phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, làm giàu chính đáng.

Chi hội trưởng Phụ nữ hết lòng với công việc

Chi hội trưởng Phụ nữ hết lòng với công việc
Bà Nguyễn Thị Lợi, Chi hội trưởng Phụ nữ thôn Phúc Khánh, xã Phúc Ninh, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang luôn nhiệt tình, tận tâm trong thực hiện nhiệm vụ, quan tâm chăm lo đời sống hội viên, đóng góp hiệu quả cho hoạt động Hội ở địa phương.
Xem thêm
Phiên bản di động