Người cao tuổi Thủ đô gương mẫu xây dựng NẾP SỐNG thanh lịch, văn minh

Giao lưu văn hóa giữa CLB LTHTGN phường Khương Đình và Trường Quốc tế Anh - Việt Hà Nội

Ở Thủ đô nghìn năm văn hiến, không khó để tìm thấy những câu chuyện thấm đẫm văn hóa làm lay động lòng người. Đó là nơi ngọn lửa trách nhiệm của NCT đã cháy lên bằng hành động cụ thể, biến những khẩu hiệu “sống văn minh, nghĩa tình” thành nếp sống hằng ngày trong từng ngõ phố, mái nhà.

Buổi chiều Hà Nội, trong gian nhà nhỏ ở phường Khương Đình, bà Đào Thị Hoa vẫn cặm cụi bên sổ sách của CLB Liên thế hệ tự giúp nhau. Từ ngày nghỉ hưu, người phụ nữ quê lúa Thái Bình ấy không chọn an nhàn, mà chọn bước ra khỏi cửa nhà, nối sợi dây gắn kết giữa những mảnh đời xung quanh. Bên người chồng thương binh nặng 1/4, bà vừa là người vợ tảo tần, vừa là “thủ lĩnh” phong trào, với niềm tự hào con cái trưởng thành, là những cán bộ, sĩ quan giỏi, các cháu chăm ngoan, lễ phép. Không những thế, bà còn lan tỏa nét đẹp văn hóa của dân tộc ra thế giới bằng những cuộc giao lưu dạy học sinh trường quốc tế gói bánh chưng mỗi dịp Tết đến Xuân về; dạy hát chèo và làm các món ăn truyền thống (bánh đa kê, bánh rán gừng, bánh dày, xôi xéo…) của quê hương. Những buổi bà Hoa cùng hội viên tập dưỡng sinh, dàn dựng tiết mục trống hội, hay lặn lội tới nhà thành viên vay vốn để hỏi han, tư vấn cách làm ăn… đều toát lên sự tận tụy, chân tình. “Chữ “tín” chính là nền móng để tin tưởng và đồng hành cùng nhau”, bà nói với tôi như vậy.

Cách đó hơn hai chục cây số, ở xã Chương Mỹ, bà Nguyễn Thị Hà, mái tóc bạc cài gọn, ánh mắt rắn rỏi, dáng đi thoăn thoát, nhanh nhẹn vẫn tất bật chuẩn bị cho một hội nghị của Hội NCT để hoàn thành nốt việc lớn của Hội trước khi chấm dứt hoạt động cấp huyện và sắp xếp, sáp nhập cấp xã, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Chồng bà anh dũng hi sinh ở chiến trường biên giới Tây Nam khi tuổi đời còn rất trẻ, để lại bà một mình nuôi con trai trưởng thành. Hơn một phần tư thế kỉ ở vậy, bà nuôi con khôn lớn, dựng vợ, chăm cháu, giữ gìn nề nếp gia phong. Nghỉ hưu, bà vẫn nhiệt tình tham gia gìn giữ văn hóa, phát huy vai trò “Tuổi cao - Gương sáng” của thế hệ vốn được coi là “cây cao bóng cả”, mẫu mực trong gia đình, cộng đồng. Dưới sự dẫn dắt của bà, phong trào NCT Chương Mỹ luôn nằm trong tốp đầu thành phố, các CLB văn hóa, thể thao hoạt động sôi nổi, ấm áp nghĩa tình và nổi bật trong nhóm Hội NCT các huyện cũ của Thủ đô.

Hai người phụ nữ, hai số phận nhưng cùng chung một điểm gặp: Từ mái ấm riêng, họ đã đem ngọn lửa yêu thương, tinh thần sẻ chia lan tỏa ra cộng đồng. Ở họ, không chỉ có hình ảnh người vợ tảo tần, người mẹ nghiêm khắc mà hiền từ, mà còn là người "thủ lĩnh" biết truyền cảm hứng, biết thắp mãi để ngọn lửa tiếp tục tỏa sáng, bền bỉ sưởi ấm cả cộng đồng.

Đó chỉ là hai trong rất nhiều tấm gương NCT tiêu biểu của Thủ đô văn minh, thanh lịch, “giỏi việc nước, đảm việc nhà” mà Hội nghị biểu dương phụ nữ cao tuổi xây dựng gia đình văn hóa ấm no, hạnh phúc do Hội NCT TP Hà Nội và Hội Liên hiệp Phụ nữ TP tổ chức trong năm 2025 vừa qua. Từ đó càng khẳng định, dù ở đâu, làm việc gì, NCT Thủ đô vẫn luôn nêu gương sáng xây dựng nét đẹp văn hóa, thanh lịch truyền thống của người Tràng An xưa…

Khi nhịp sống hiện đại len vào từng ngõ nhỏ, NCT vẫn lặng lẽ giữ gìn những gì tinh tế nhất của văn hóa, lan tỏa từ nếp nhà, nếp phố cho tới những nghi lễ tiễn đưa ...

Ở phường Thanh Liệt, nhiều cụ ông, cụ bà đã để lại “di chúc” giản dị mà nhân văn: “Đám tang cha mẹ không vòng hoa, không vàng mã, không ăn uống linh đình”. Cụ Trần Văn Kỳ, 82 tuổi, giáo viên nghỉ hưu, đã lo hậu sự trước cho mình bằng di chúc mộc mạc căn dặn con cháu: “Khi bố mất, đừng làm tang to. Không mời khách xa, không dựng rạp chắn đường, không đốt vàng mã. Thay vòng hoa, hãy góp tiền giúp người khó khăn”. Thực hiện mong ước của cha, ngày cụ qua đời, đám tang diễn ra giản dị: Một bàn thờ nhỏ, bó hoa tươi, con cháu lặng lẽ tiễn đưa. Bà con xóm phố rưng rưng xúc động: “Cụ Kỳ dạy chúng ta bài học làm người ngay cả khi đã đi xa”. Từ câu chuyện ấy, việc vận động tang văn minh trở thành hành động tự giác trong cộng đồng.

Hội nghị tọa đàm “Phát huy vai trò NCT trong thực hiện nếp sống tang văn minh, tiến bộ”, tổ chức tại phường Chương Mỹ

Không chỉ là lời nhắc nhở, nhiều Chi hội NCT đã tạo dựng các mô hình lan tỏa nếp sống mới. Ở phường Thanh Liệt, mô hình vòng hoa luân phiên giúp tang lễ gọn gàng, tiết kiệm mà trang trọng. Nhiều nơi còn thành lập đội tình nguyện viên bao gồm các hội viên NCT còn khỏe mạnh hỗ trợ tang quyến lúc bối rối tang gia. Ở xã Gia Lâm, CLB Liên thế hệ tự giúp nhau vừa chăm lo tinh thần cho hội viên, vừa kiên trì vận động thực hiện hương ước, xây dựng nếp phố văn minh. Phường Chương Mỹ nổi bật với phong trào “3 không” trong tang lễ (không rải vàng mã, không dựng rạp chắn đường, không dùng loa công suất lớn), tỉ lệ hỏa táng đạt trên 85%. Ông Tô Anh Luật, hội viên tích cực, chia sẻ rằng nhiều gia đình còn nặng hình thức, sợ dị nghị nếu làm tang đơn giản, nhưng khi NCT gương mẫu đi đầu, mọi người mới dám thay đổi. Nhiều năm qua, hình ảnh các Chi hội trưởng NCT trên địa bàn Thủ đô tham gia Ban tang lễ, hỗ trợ gia đình làm điếu văn, ghi chép và kiên trì đi vận động tang lễ gọn nhẹ đã không còn xa lạ với người dân ở các khu dân cư…

Ông Nguyễn Duy Trọng, nguyên Chủ tịch Hội NCT xã Dương Xá (cũ), nay là xã Gia Lâm, kể: “Một trong những nét nổi bật trong nêu gương sáng về thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh của Hội là tổ chức chúc thọ, mừng thọ đầu Xuân hằng năm, tạo không khí vui tươi, thể hiện đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Đầu Xuân Ất Tỵ 2025, toàn xã có 304 NCT được chúc thọ, tặng quà, số tiền 230,7 triệu đồng. Hòa nhịp chuyển đổi số quốc gia, NCT sôi nổi tham gia các lớp bình dân học vụ số, tập sử dụng điện thoại thông minh, kết nối các phần mềm ứng dụng tiện ích trong cuộc sống”.

NCT là “chất keo” gắn kết thế hệ. Theo ông Đào Văn Hưng, nguyên Chủ tịch Hội NCT xã Cổ Bi: “Lớp trẻ bây giờ năng động nhưng dễ quên cội nguồn. Còn người già thì luôn nhắc lại gốc gác, giữ gìn phong tục, truyền thống. Nhờ vậy mà gia đình không bị đứt đoạn, làng xóm vẫn giữ được nền nếp”. Không chỉ trong gia đình, NCT còn là lực lượng nòng cốt tại cơ sở. Nhiều NCT có uy tín, kinh nghiệm vẫn làm bí thư chi bộ, trưởng ban công tác mặt trận, thành viên tổ hòa giải. Các cụ làm việc bằng uy tín, bằng sự gương mẫu, không vì danh lợi, nên lời nói của các cụ rất có trọng lượng”.

Từ những quan điểm ấy, những mô hình ấy, phong trào xây dựng đời sống văn hóa đã lan tỏa mạnh mẽ. Tang văn minh trở thành lựa chọn tự nhiên; thói quen sống xanh, giữ gìn môi trường được nhiều gia đình hưởng ứng; các hoạt động văn nghệ, dưỡng sinh, hòa giải ở cơ sở… đều in đậm dấu ấn của NCT.

Từ Thanh Liệt đến Chương Mỹ, từ Gia Lâm đến Bạch Mai, hay đâu đó trên khắp địa bàn Thủ đô, nhờ những hạt nhân NCT, phong trào xây dựng đời sống văn hóa không còn là khẩu hiệu, mà trở thành những hành động cụ thể, gần gũi, thấm đẫm tính nhân văn. Những cán bộ, hội viên NCT hôm nay đã và đang viết nên câu chuyện đẹp cho Hà Nội hôm nay: Lòng tự trọng, tình yêu cộng đồng, khát vọng để thế hệ sau được sống trong một môi trường văn minh, nghĩa tình. Chính họ - những NCT - đang thắp sáng, nêu gương cho con cháu và thế hệ trẻ trong hành trình xây dựng Người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Bài, ảnh: Thanh Hà

Trình bày: Thanh Hà