Cụ Trần Trọng Sâm - một dịch giả “trung văn” có tầm

Sinh năm 1927 tại tỉnh Nghệ An, hiện đang sinh sống cùng gia đình ở xã Thanh Vân, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc, cụ Trần Trọng Sâm - một dịch giả “Trung văn” có tầm, được giới chuyên môn cùng bạn đọc trong và ngoài nước đánh giá cao, quý mến…

Nhà báo Minh Hường khái quát về cuộc đời rất đỗi bình dị của cụ Trần Trọng Sâm, đó là: Sinh ra và lớn lên tại vùng đất có truyền thống cách mạng và truyền thống hiếu học, 15 tuổi, Trần Trọng Sâm được chọn tham gia các lớp học để xây dựng lực lượng, sẵn sàng điều động phục vụ kháng chiến và sau khi Hà Nội được giải phóng, Trần Trọng Sâm là thành viên của lực lượng thanh niên xung phong tiếp quản thủ đô.

Do có tố chất, năng lực và nhiệt huyết tuổi trẻ, nên năm 1955, Trần Trọng Sâm được cử đi học ở Trung Quốc, chuyên ngành Trung văn tại trường Đại học Bắc Kinh và chuyên ngành Kinh tế Kế hoạch tại Trường Đại học Nhân dân Trung Quốc. Năm 1958, về nước, Trần Trọng Sâm công tác tại Nông trường Tam Đảo (Vĩnh Phúc), Nông trường Thanh Bình (Mường Khương, Lào Cai) và Nông trường Trần Phú (Nghĩa Lộ, Yên Bái). Ở đâu, Trần Trọng Sâm cũng đức độ, phát huy năng lực, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Dịch giả Trần Trọng Sâm (phía trái) thân tình trò chuyện về dịch thuật.
Dịch giả Trần Trọng Sâm (phía trái) thân tình trò chuyện về dịch thuật.

Năm 1983, nghỉ hưu theo chế độ, cụ Sâm cùng vợ tập trung phát triển kinh tế gia đình, chăm lo cho các con ăn học, trưởng thành.

Bước ngoặt đưa cụ Sâm trở thành dịch giả Trung văn nổi tiếng là vào năm 1993, trong buổi họp mặt bạn đồng môn học ở Trung Quốc năm xưa tại Hà Nội, cụ cùng bạn bè trò chuyện, trao đổi, thảo luận về nhiều vấn đề và năm đó, cụ đã đoạt giải Nhất tiết mục thi dịch một bài báo từ tiếng Trung sang tiếng Việt. Cảm phục tài năng của cụ, mọi người mời cụ tham gia nghiên cứu, dịch sách tiếng Trung và cụ Sâm đã nhận lời…

Đến nay, qua gần 3 thập kỉ, cụ Sâm đã dịch gần 30 cuốn sách từ tiếng Trung sang tiếng Việt, nội dung đa dạng về các lĩnh vực: Văn hóa, giáo dục, chủ đề tam nông, triết lí nhân sinh, văn sĩ nổi tiếng của Trung Quốc, những vấn đề về thanh niên…

Một trong những bản dịch ấn tượng của cụ Trần Trọng Sâm là “Đường thi - Luận giải và thưởng thức”. Nhà văn Bùi Việt Thắng nể phục, nhận xét: Cụ Trần Trọng Sâm là “Người nối nhịp cầu văn hóa”, “Các phương pháp tiếp cận Đường thi từ cái nhìn hiện đại”, “Các phương pháp tương hỗ tiếp cận kho tàng Đường thi”, “Dịch là sáng tạo”… Đồng thời khẳng định: “Dịch giả Trần Trọng Sâm, nếu có thể nói, là một người chạy tiếp sức, có nhiều đóng góp vào quá trình giao lưu văn hóa - qua nhịp cầu văn học - hai đất nước Trung Hoa và Việt Nam trong vòng vài chục năm gần đây. Ông là tác giả của các công trình dịch thuật được văn giới đánh giá cao như “Kinh dịch diễn giải - Đạo lí mưu cầu tồn tại và phát triển”, “Khuất Nguyên”; đặc biệt là hai trước tác của Lý Xương Bình: “Tôi nói thật với Thủ tướng”, “Tôi nói thật với Nhân dân”… Đáng khâm phục hơn là tấm gương lao động kiên nhẫn, dẫu ở tuổi cửu thập “cổ lai hi”, dịch giả Trần Trọng Sâm vẫn “cháy hết mình”.

Nhà báo Nguyễn Thị Thanh Vĩnh đầy lòng kính trọng: “Ở tuổi Cửu thập cổ lai hi, dịch giả Trần Trọng Sâm chỉ có một mong muốn duy nhất là góp thêm một tiếng nói, một cách nhìn, cách cảm, ngõ hầu có thể giúp bạn đọc, người yêu thơ Đường thêm hiểu chính xác, thêm cảm nhận đầy đủ, thấu suốt hơn, trọn vẹn hơn những hàm nghĩa súc tích, sâu xa, những “ý tại ngôn ngoại”… trong từng con chữ, câu, tứ, điển cổ, tích truyện…”.

Hình ảnh cụ già đang chạm ngưỡng “bách niên” tóc trắng như mây, khuôn mặt tròn phúc hậu, da hồng hào vẫn cầm kính lúp nghiên cứu Trung văn đẹp như tiên ông, luôn đầy ắp trí tuệ, thật kính nể và trân quý biết bao.

Bài và ảnh Lê Đôn
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

“Bí quyết” xây dựng lòng tin của Trưởng ban Công tác Mặt trận Phạm Văn Khắc

“Bí quyết” xây dựng lòng tin của Trưởng ban Công tác Mặt trận Phạm Văn Khắc

25 năm làm công tác Mặt trận, ông Phạm Văn Khắc, 78 tuổi, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Thái Bình, xã Quân Hà, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn luôn tận tụy, trách nhiệm, hết lòng vì tập thể. Ông là 1 trong 4 cá nhân xuất sắc của tỉnh Bắc Kạn tham dự Hội nghị biểu dương NCT tiêu biểu tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở và được Trung ương Hội NCT Việt Nam tặng Bằng khen.
Người cao tuổi tích cực tham gia bảo vệ môi trường

Người cao tuổi tích cực tham gia bảo vệ môi trường

Trong những năm gần đây, phát huy vai trò “Tuổi cao - Gương sáng”, cán bộ, hội viên Hội NCT xã Cẩm Tú, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa tích cực tham gia bảo vệ môi trường, trồng cây xanh tạo cảnh quan và giảm thiểu ô nhiễm.
Chủ tịch Hội tiêu biểu ở xã miền núi Ba Vì

Chủ tịch Hội tiêu biểu ở xã miền núi Ba Vì

Nhiều năm qua, ông Ngô Văn Thắng, Chủ tịch NCT xã Minh Quang, huyện Ba Vì, TP Hà Nội luôn là một cán bộ nhiệt tình, năng động trong công tác Hội NCT.
“Chính quyền tin, dân mến là vui nhất rồi!”

“Chính quyền tin, dân mến là vui nhất rồi!”

Đó là tâm sự của ông Nguyễn Anh Tuấn, sinh năm 1950, quê quán xã Bình Triều, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, hiện ở tại số 407/21 đường Lê Duẩn, TP Đà Nẵng.
Gặp mặt tri ân các thương, bệnh binh, người cao tuổi

Gặp mặt tri ân các thương, bệnh binh, người cao tuổi

Ngày 21/5, tại TP Hồ Chí Minh, Hội Doanh nghiệp Nghệ Tĩnh đã tổ chức buổi gặp gỡ thân mật và ý nghĩa với Đoàn công tác của Trung tâm Điều dưỡng thương binh nặng tỉnh Nghệ An, nhân dịp đoàn vào thăm chiến trường xưa tại các tỉnh phía Nam.

Tin khác

Tấm gương mẫu mực của ông Huỳnh Công Tứ

Tấm gương mẫu mực của ông Huỳnh Công Tứ
Với 10 năm công tác, đảm nhiệm cương vị Chi ủy viên, Trưởng ban Công tác Mặt trận ấp Bình Thạnh, xã Thạnh Trị, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre, ông Huỳnh Công Tứ, sinh năm 1954, đã phát huy kinh nghiệm, trí tuệ, nêu cao vai trò gương mẫu, được cán bộ, nhân dân địa phương tin tưởng, yêu mến.

Luôn phát huy tinh thần người lính

Luôn phát huy tinh thần người lính
Tiến sĩ Đặng Đình Phú, Tổ trưởng Tổ hội NCT ở khu dân cư 11, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, TP Hà Nội, vừa vinh dự được nhận Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng (đợt 19/5/2025).

Người “cầm cương” ở bản Tà Lao

Người “cầm cương” ở bản Tà Lao
Không chỉ là đầu tàu giúp đồng bào phát triển kinh tế, Hồ Thị Mưn, Trưởng bản Tà Lao còn là một cô đỡ thôn bản, và là nhân viên bảo vệ rừng, cùng đội bảo vệ rừng giữ lại gần 40.000ha rừng...

Ông Trần Văn Đấu là tấm gương sáng trong học tập và làm theo Bác Hồ

Ông Trần Văn Đấu là tấm gương sáng trong học tập và làm theo Bác Hồ
Trong những năm qua, phong trào thi đua “Tuổi cao - Gương sáng” gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được phát động trong Hội NCT trên địa bàn huyện Hóc Môn, TP Hồ Chí Minh. Qua đó đã xuất hiện nhiều tấm gương NCT tích cực tham gia công tác thiện nguyện, hỗ trợ, giúp đỡ những gia đình NCT có hoàn cảnh khó khăn, là tấm gương tốt để con cháu học tập và noi theo.

Đẩy mạnh phong trào “Tuổi cao - Gương sáng” trong giai đoạn mới

Đẩy mạnh phong trào “Tuổi cao - Gương sáng” trong giai đoạn mới
Sáng 21/5, Hội NCT quận Hoàn Kiếm tổ chức Hội nghị tổng kết phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng” giai đoạn 2021-2025, chào mừng kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025).

Tuổi 82 vẫn tích cực tham gia vận động hiến máu tình nguyện

Tuổi 82 vẫn tích cực tham gia vận động hiến máu tình nguyện
Giữa phố phường Thủ đô sôi động, vẫn còn đó những câu chuyện âm thầm mà lay động lòng người. Câu chuyện về cụ Lê Đình Duật, cựu chiến binh, 82 tuổi, ở phường Thanh Xuân Trung (quận Thanh Xuân, TP Hà Nội) – là một minh chứng điển hình cho tinh thần “tuổi cao chí càng cao”, cho hành trình hơn 26 năm không mệt mỏi vận động hiến máu tình nguyện vì sự sống của cộng đồng.

Chủ tịch Hội tiên phong, gương mẫu

Chủ tịch Hội tiên phong, gương mẫu
Sau 42 năm công tác trong ngành Giáo dục, trong đó có 39 năm làm hiệu trưởng các trường tiểu học, Trung học cơ sở, năm 2014, ông Nguyễn Ngọc Tú về hưu và được các hội viên tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Hội NCT xã. Từ năm 2022 đến nay, ông Tú còn đảm nhiệm Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Đình, xã Thống Nhất, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Người cao tuổi luôn nêu cao tinh thần “Tuổi cao chí càng cao” trong gia đình, xã hội

Người cao tuổi luôn nêu cao tinh thần “Tuổi cao chí càng cao” trong gia đình, xã hội
Chiều 8/5, Hội NCT huyện Cẩm Xuyên tổ chức Lễ kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025), 84 năm Ngày truyền thống NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025) và tổng kết phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng” giai đoạn 2021-2025. Nhân dịp này, Chủ tịch UBND huyện tặng Giấy khen 7 tập thể, 14 cá nhân lập thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng” giai đoạn 2021-2025 và tặng quà tri ân các lãnh đạo Hội qua các thời kì…

Người cao tuổi tỉnh Kon Tum phát huy tốt vai trò “Tuổi cao - Gương sáng” trong gia đình, xã hội

Người cao tuổi tỉnh Kon Tum phát huy tốt vai trò “Tuổi cao - Gương sáng” trong gia đình, xã hội
Sáng 9/5 Hội NCT tỉnh Kon Tum tổ chức Lễ kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025) và tổng kết phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng” giai đoạn 2021-2025, tổng kết Đề án 1336 của Thủ tướng Chính phủ nhân rộng mô hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau (LTHTGN) giai đoạn đến năm 2025. Tham dự Hội nghị có đại diện các Ban, Sở, ngành, đoàn thể, Hội NCT, nguyên lãnh đạo Hội qua các thời kì và các tập thể, cá nhân tiêu biểu. Tại Hội nghị, UBND tỉnh tặng 10 Bằng khen, Hội NCT tỉnh tặng 24 Giấy khen cho các tập thể, cá nhân xuất sắc.

Kỷ niệm 30 năm thành lập Hội NCT Việt Nam và tổng kết phong trào “Tuổi cao - Gương sáng”, giai đoạn 2021 – 2025

Kỷ niệm 30 năm thành lập Hội NCT Việt Nam và tổng kết phong trào “Tuổi cao - Gương sáng”, giai đoạn 2021 – 2025
Ngày 9/5/2025, Hội NCT tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị kỷ niệm 30 năm thành lập Hội NCTVN và Tổng kết phong trào thi đua “Tuổi cao gương sáng”, giai đoạn 2021 – 2025. Dự hội nghị có ông Nguyễn Thiên Văn, Tỉnh ủy viên, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh; ông Y Giang Niê, Tỉnh ủy viên, Chủ tịch UBMT Tổ quốc Việt Nam; lãnh đạo các sở, ban, ngành, Hội đoàn thể, Hội đặc thù của tỉnh, lãnh đạo thường trực Hội NCT các huyên, thị xã, thành phố và trên 60 NCT tiêu biểu của tỉnh.

Người cao tuổi là lực lượng chính trị quan trọng xây dựng quê hương, đất nước

Người cao tuổi là lực lượng chính trị quan trọng xây dựng quê hương, đất nước
Trong không khí cả nước vừa đón chào sự kiện đặc biệt quan trọng, kỉ niệm 50 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, ngày 9/5, Hội NCT tỉnh Hải Dương tổ chức gặp mặt kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025), đồng thời đánh giá tổng kết 5 năm phong trào thi đua “Tuổi cao - Gương sáng”, giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh. Tham dự Hội nghị có ông Nguyễn Minh Hùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các Ban, Sở, ngành, MTTQ, các đoàn thể, lãnh đạo Hội NCT và các cá nhân được khen thưởng.

Người cao tuổi quận Tây Hồ gương mẫu góp phần thực hiện Kết luận 127 của Bộ Chính trị

Người cao tuổi quận Tây Hồ gương mẫu góp phần thực hiện Kết luận 127 của Bộ Chính trị
Sáng ngày 9/5, Hội NCT quận Tây Hồ tổ chức trang trọng Lễ kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam, tổng kết phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2021-2025 và trao tặng Kỉ niệm chương NCT.

Chi hội trưởng hết lòng vì việc chung

Chi hội trưởng hết lòng vì việc chung
Được cán bộ, hội viên trong thôn Đức Thịnh, xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì, TP Hà Nội tín nhiệm, 10 năm qua làm Chi hội trưởng Chi hội NCT thôn, ông Nguyễn Văn Huỳnh đã đưa các phong trào NCT trong thôn phát triển mạnh mẽ.

Phong trào “Tuổi cao - Gương sáng” lan toả những giá trị tốt đẹp

Phong trào “Tuổi cao - Gương sáng” lan toả những giá trị tốt đẹp
Hội NCT huyện Mai Châu, tỉnh Hoà Bình vừa tổ chức Hội nghị kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam (10/5/1995 - 10/5/2025) và Tổng kết phong trào thi đua “Tuổi cao - Gương sáng” giai đoạn 2021 - 2025.

Ông Nguyễn Đức Thắng, Trưởng Ban Thanh tra Nhân dân xuất sắc

Ông Nguyễn Đức Thắng, Trưởng Ban Thanh tra Nhân dân xuất sắc
Không chỉ làm Chủ tịch Hội NCT xã, ông Nguyễn Đức Thắng, 78 tuổi, còn được cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng giao nhiệm vụ Trưởng ban Thanh tra Nhân dân xã Đức Hạnh, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận từ năm 2016 đến nay.
Xem thêm
Nhận thức đúng đắn “NCT là nguồn lực quan trọng bảo vệ, xây dựng đất nước”

Nhận thức đúng đắn “NCT là nguồn lực quan trọng bảo vệ, xây dựng đất nước”

Sáng 28/5, Phó Chủ tịch Hội NCT Việt Nam Phan Văn Hùng chủ trì cuộc gặp mặt báo chí tuyên truyền kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025), 84 năm Ngày truyền thống NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025); khởi động Chương trình Mắt sáng cho NCT. Tham dự có lãnh đạo các Ban, Văn phòng Trung ương Hội; đại diện lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí Trung ương và Hà Nội.
Công tác chuẩn bị phải thật chu đáo, để lan tỏa vị thế, vai trò của NCT trong đời sống xã hội

Công tác chuẩn bị phải thật chu đáo, để lan tỏa vị thế, vai trò của NCT trong đời sống xã hội

Chiều 27/5, Chủ tịch Nguyễn Thanh Bình chủ trì cuộc họp Cơ quan Trung ương Hội NCT Việt Nam để rà soát công tác chuẩn bị tổ chức Lễ kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995 - 10/5/2025); 84 năm Ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025); khởi động Chương trình nhân đạo “Mắt sáng cho NCT”. Tham dự có Phó Chủ tịch Thường trực Trương Xuân Cừ, Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng; lãnh đạo các Ban, Văn phòng, đơn vị trực thuộc và cán bộ, nhân viên cơ quan, các bộ phận giúp việc.
Đẩy mạnh tuyên truyền tạo sự lan tỏa sâu rộng

Đẩy mạnh tuyên truyền tạo sự lan tỏa sâu rộng

Chiều ngày 20/5, Chủ tịch Nguyễn Thanh Bình chủ trì cuộc họp Thường trực rà soát công tác chuẩn bị Lễ kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995 - 10/5/2025), 84 năm Ngày truyền thống NCT - Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941 - 6/6/2025); khởi động
Chung tay hỗ trợ gia đình hội viên NCT bị hỏa hoạn

Chung tay hỗ trợ gia đình hội viên NCT bị hỏa hoạn

Chiều 28/5, Hội NCT phường Tân Quy, Quận 7, TP. Hồ Chí Minh đến động viên, thăm hỏi, tặng tiền và gạo cho hội viên NCT ông Nguyễn Văn Bình, sinh năm 1957, vợ là bà Viên Thị Phương Nga, sinh năm 1965; và bà Nguyễn Thị Mai Hương, sinh năm 1963 khắc phục hậu quả do cháy nhà.
Hội NCT phường Tân Kiểng tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Tuổi cao – Gương sáng”

Hội NCT phường Tân Kiểng tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Tuổi cao – Gương sáng”

Trong 5 tháng đầu năm 2025, Ban chấp hành Hội NCT phường Tân Kiểng, Quận 7, TP. Hồ Chí Minh tập trung thực hiện các hoạt động “Mừng Đảng – Mừng Xuân”, tổ chức kỉ niệm các ngày Lễ lớn của đất nước và của Hội NCT, triển khai Nghị quyết Đại hội VI Hội NCT Việt Nam, v.v.
Hội NCT tỉnh Bình Thuận: Tập huấn nghiệp vụ cho 500 cán bộ hội các cấp

Hội NCT tỉnh Bình Thuận: Tập huấn nghiệp vụ cho 500 cán bộ hội các cấp

Ngày 26/5, Hội NCT tỉnh Bình Thuận đã tổ chức tập huấn về nghiệp vụ cho 100 cán bộ Hội NCT cơ sở trên địa bàn huyện Tuy Phong.
Chi hội trưởng gương mẫu của thôn Vườn Cau

Chi hội trưởng gương mẫu của thôn Vườn Cau

Phát huy tinh thần “Tuổi cao - Gương sáng”, dù tuổi đã thất thập nhưng bà Nguyễn Thị Nữ, Chi hội trưởng Chi hội NCT thôn Vườn Cau, xã Sơn Dương, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh vẫn tích cực tham gia các phong trào ở địa phương.
Tỉnh Trà Vinh: Tạo điều kiện tốt nhất để NCT sống vui, sống khỏe và sống có ích

Tỉnh Trà Vinh: Tạo điều kiện tốt nhất để NCT sống vui, sống khỏe và sống có ích

Hội NCT tỉnh Trà Vinh vừa tổ chức hội nghị tổng kết 5 năm triển khai, thực hiện đề án nhân rộng mô hình Câu lạc bộ (CLB) Liên thế hệ tự giúp nhau giai đoạn năm 2025 trên địa bàn tỉnh và kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995 – 10/5/2025
Tổng kết phong trào thi đua “Tuổi cao - Gương sáng" giai đoạn 2021-2025

Tổng kết phong trào thi đua “Tuổi cao - Gương sáng" giai đoạn 2021-2025

Ngày 29/4, BĐD Hội NCT tỉnh Bến Tre tổ chức Hội nghị tổng kết phong trao thi đua “Tuổi cao – Gương sáng” và kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10-5-1995 - 10-5-2025).
Phiên bản di động