Tỉnh Vĩnh Phúc: Động lực tăng trưởng kinh tế từ khu vực FDI

Từ khi tái lập tỉnh (1997) đến nay, tốc độ tăng trưởng GRDP của tỉnh Vĩnh Phúc đều đạt ở mức cao, có những năm đạt trên 20%. Giai đoạn 1997- 2018, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 14,9%/năm. Riêng năm 2019, tăng 8,66% so với năm 2018. Trong đó, khu vực công nghiệp xây dựng tiếp tục giữ vai trò là nền tảng, động lực đóng góp trong tăng trưởng kinh tế của tỉnh với mức tăng 12,99%; còn lại khu vực nông, lâm, thuỷ sản giảm 2,87%; khu vực dịch vụ tăng 7,11%. Cùng với sự phát triển kinh tế, quy mô nền kinh tế của tỉnh ngày càng tăng, GRDP của tỉnh năm 2019 (theo giá hiện hành) đạt 104.500 tỉ đồng, tăng 10,6% so với năm 2018.

Tuy nhiên, bên cạnh những con số tăng trưởng ấn tượng, cũng cần nhìn nhận thực tế là động lực tăng trưởng kinh tế của tỉnh Vĩnh Phúc chủ yếu vẫn đến từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Theo báo cáo của UBND tỉnh, đến cuối năm 2019, tổng số dự án FDI còn hiệu lực trên địa bàn tỉnh là 384 dự án FDI, với tổng vốn đầu tư 5,02 tỉ USD. Các doanh nghiệp, tập đoàn lớn của nước ngoài đã đầu tư vào tỉnh như Toyota, Honda, Sumimoto (Nhật Bản), Patron, Haesung Vina, Interflex (Hàn Quốc), Piaggio (Italia)... đã và đang triển khai các dự án có quy mô vốn đầu tư lớn, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, tạo nguồn thu chủ yếu cho ngân sách tỉnh. Cụ thể, trong giai đoạn 2010- 2018, tổng thu ngân sách của tỉnh đạt hơn 205.000 tỉ đồng, với tổng thu nội địa đạt gần 170.000 tỉ đồng. Trong đó, tổng thu ngân sách từ doanh nghiệp FDI đạt trên 141.700 tỉ đồng, chiếm 68,9% tổng thu.

Một khu công nghiệp lớn của tỉnh Vĩnh Phúc

Thu nội địa của Vĩnh Phúc đóng góp tỉ trọng cao nhất trong tổng thu ngân sách của tỉnh (trên 80% trong giai đoạn 2013- 2019), nhiều năm chỉ đứng sau thủ đô Hà Nội. Trong đó, đóng góp lớn nhất trong thu nội địa là thuế tiêu thụ đặc biệt. Đây là điểm đặc thù của tỉnh do nguồn thuế tiêu thụ đặc biệt có đóng góp chủ yếu từ 2 doanh nghiệp FDI là Toyota và Honda. Đây cũng là nguyên nhân quan trọng nâng tổng thu ngân sách tỉnh Vĩnh Phúc 2019 đạt trên 35.000 tỉ đồng, thu nội địa vượt mốc 30.000 tỉ đồng, tăng 28% so với kế hoạch đề ra.

Thực tế, FDI đã mang lại rất nhiều những lợi ích cho tỉnh trong vấn đề giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, việc phụ thuộc chủ yếu vào ngoại lực, đặc biệt là một số tập đoàn lớn như Toyota, Honda... khiến cho sự phát triển của nền kinh tế chưa thực sự bền vững. Một trong những nguồn thu ngân sách tỉnh lớn nhất là từ thuế tiêu thụ đặc biệt có đóng góp từ 2 công ty Toyota, Honda, bị phụ thuộc vào chính sách, định hướng phát triển ngành công nghiệp ôtô của trung ương trong tương lai.

Ngoài ra, mặc dù GRDP của tỉnh có đóng góp lớn từ các doanh nghiệp FDI và các nhà đầu tư trong nước đến từ ngoài tỉnh, nhưng lợi nhuận thực tế của các nhà đầu tư này được chuyển ra bên ngoài không để lại cho tỉnh. Do đó, không tác động nâng cao thu nhập cho người dân. Mặt khác, việc thu hút các doanh nghiệp FDI vào tỉnh là cơ hội lớn để thực hiện chuyển giao công nghệ, tiếp cận với công nghệ tiên tiến. Song đến nay, việc làm chủ công nghệ, tham gia vào chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp FDI vẫn còn hạn chế. Thậm chí trong một doanh nghiệp FDI, các công việc ở cấp độ quản lí từ bậc trung đến cao cấp vẫn chủ yếu là do người nước ngoài đảm trách.

Trước thực tế đó, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, bên cạnh các giải pháp thu hút nguồn lực đầu tư từ bên ngoài, thời gian tới, tỉnh Vĩnh Phúc triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp của tỉnh phát triển về số lượng, chất lượng; hỗ trợ kết nối, liên kết hợp tác giữa doanh nghiệp của tỉnh với các doanh nghiệp FDI trong việc cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ; có chính sách phát triển một bộ phận doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh có trình độ, năng lực sản xuất, kĩ năng phù hợp theo yêu cầu của các tập đoàn đa quốc gia; có chính sách hỗ trợ nâng cấp doanh nghiệp của tỉnh nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp của tỉnh kịp thời nắm bắt những cơ hội thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 mang lại, tận dụng hiệu quả các cơ hội để nâng cao năng suất lao động, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Từng bước hình thành doanh nghiệp có vai trò định hướng dẫn dắt các doanh nghiệp của tỉnh phát triển giai đoạn 2020 - 2025.