Hội Người cao tuổi Việt Nam quá trình ra đời và phát triển

Trong quá trình lãnh đạo và chỉ đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm và đề cao vai trò của lớp NCT.

Ngay từ năm 1941, khi trở về nước lãnh đạo cách mạng, Bác Hồ đã viết bức thư nổi tiếng gửi phụ lão cả nước, trong đó có đoạn: "Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Nước bị mất, phụ lão cứu. Nước suy sụp phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn vong phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề... Nước nhà lo, các cụ phụ lão đều lo. Nước nhà vui các cụ phụ lão cùng vui".

Qua lời dạy của Bác chúng ta thấy vai trò to lớn, trách nhiệm nặng nề, vẻ vang của phụ lão; đồng thời đó cũng là truyền thống của NCT, là quốc sách đối với lớp NCT Việt Nam.

Chủ tịch Phạm Thị Hải Chuyền tặng hoa chúc mừng cụ Vũ Oanh

Sự nghiệp cách mạng mà chúng ta đang tiến hành nhằm mục tiêu xoá bỏ nghèo nàn, lạc hậu, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, bảo vệ vững chắc độc lập, tự do của Tổ quốc. Thực hiện mục tiêu ấy là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, trong đó có lớp NCT. Nhận thức như vậy, nên Đảng và Nhà nước đã có những chủ trương, chính sách đúng đắn để chăm sóc, nâng cao chất lượng cuộc sống của NCT, trên cơ sở đó phát huy tác dụng của lớp NCT trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó không chỉ là trách nhiệm mà còn là tấm lòng, tình cảm sâu đậm thuộc bản chất của dân tộc ta.

Tuy nhiên, để thực hiện quan điểm ấy là vấn đề không hề đơn giản mà thật sự phải qua quá trình đấu tranh kiên trì gần 10 năm mới ra đời được Hội NCT Việt Nam.

Còn nhớ, để triển khai chính sách của Đảng và Nhà nước về NCT, Viện Lão khoa được giao nhiệm vụ chăm sóc NCT. Giáo sư Phạm Khuê, Viện trưởng Viện Lão khoa do được dự nhiều hội nghị quốc tế bàn về NCT nên Giáo sư rất tâm huyết với sự nghiệp chăm sóc NCT. NCT không phải chỉ được chăm sóc sức khoẻ mà còn phải được phát huy tiềm năng của mình để tiếp tục cống hiến cho đất nước, cho xã hội.

Vào thập niên 90 của thế kỉ trước, công tác chăm sóc và phát huy vai trò NCT vẫn còn bị coi nhẹ. Do đó, về mặt tổ chức có Ban Công tác phụ lão do MTTQ Việt Nam phụ trách. Ở các địa phương lập Hội Bảo thọ, Hội Dưỡng lão..., với nội dung hoạt động duy nhất là chăm sóc NCT. Nhiều người cho rằng chỉ cần chăm sóc, chữa bệnh cho NCT là đủ. Còn việc phát huy truyền thống, vai trò, tiềm năng của NCT sống có ích không được quan tâm.

Cụ Vũ Oanh phát biểu tại Lễ Kỉ niệm 25 năm Báo (Tạp chí) Người cao tuổi xuất bản số đầu (1995-2020)

Để phát huy tác dụng của lớp NCT phù hợp với Công ước quốc tế, GS Phạm Khuê cũng như nhiều người quan tâm đến NCT mong muốn thành lập Hội NCT, trên cơ sở lấy Viện Lão khoa làm nòng cốt, có kết hợp với MTTQ Việt Nam và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH).

Biết tôi lúc bấy giờ được Bộ Chính trị phân công phụ trách công tác Dân vận và Mặt trận nên đã một số lần GS Phạm Khuê đến gặp tôi và trình bày ý nguyện thành lập Hội NCT để vừa chăm sóc, vừa phát huy NCT. Nhất là, sau khi GS Phạm Khuê tham dự Hội nghị quốc tế NCT ở Cộng hoà Áo về thì việc thành lập Hội NCT được đặt ra rất cấp thiết để gia nhập Hội NCT quốc tế.

Song lúc này, Ban Dân vận (BDV) Trung ương và MTTQ Việt Nam lại cho rằng vấn đề NCT chỉ cần để Mặt trận phụ trách, không cần thiết phải thành lập Hội. Chính vì quan điểm khác nhau như vậy nên việc xúc tiến thành lập Hội NCT rất gian truân và kéo dài.

Thấy rõ sự cần thiết phải có tổ chức của NCT, nên GS Phạm Khuê, bác sĩ Đoàn Yên cùng một số đồng chí bên Bộ LĐ-TB&XH đã nỗ lực thuyết phục các đồng chí BDV Trung ương và MTTQ Việt Nam để tiến hành chuẩn bị thành lập Hội.

Thấy tầm quan trọng của việc thành lập Hội nên tôi đã cử một số đồng chí trong Tổ trợ lí của tôi tham gia Ban trù bị thành lập Hội. BDV Trung ương đã cử đồng chí Phạm Tuyến, Vụ trưởng Vụ Đoàn thể; MTTQ Việt Nam cử đồng chí Hoàng Điều cùng tham dự các cuộc họp bàn về công tác chuẩn bị và dự thảo các văn bản thành lập Hội. Đồng chí Vụ trưởng Vụ Đoàn thể BDV Trung ương dự họp nhưng về không báo cáo lãnh đạo BDV nên việc triển khai thành lập Hội càng khó khăn.

Đến lúc này tôi đã trực tiếp gặp gỡ các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của BDV Trung ương và MTTQ Việt Nam nói rõ vai trò, vị trí rất cao của Hội NCT.

Chủ tịch Phạm Thị Hải Chuyền tặng cụ Vũ Oanh Tạp chí Người cao tuổi

Vai trò đó được thể hiện trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Điển hình, thời nhà Trần có Hội nghị Diên Hồng. Vua Trần đã hỏi ý kiến các cụ phụ lão là nên hoà hay đánh đối với quân Nguyên xâm lược. Quyết tâm chống giặc của các cụ phụ lão tại Hội nghị Diên Hồng đã biến thành quyết tâm chung của nhà Trần và của toàn dân tộc ta chiến đấu đánh đuổi giặc Nguyên và giành thắng lợi. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ vai trò của các cụ phụ lão đã được Bác Hồ phát huy cao độ và tầng lớp các cụ phụ lão đã đóng góp rất nhiều cho cuộc kháng chiến. Những cụ còn sức khoẻ đã tham gia dân quân, du kích trực tiếp đánh địch, bắn máy bay địch. Các cụ khác vận động con cháu, vận động Nhân dân tích cực tăng gia sản xuất, tiết kiệm ủng hộ cho kháng chiến, động viên con cháu lên đường ra trận đánh giặc. Các cụ trong vùng địch tạm chiếm vận động Nhân dân chống bắt phu, bắt lính, rào làng, tiếp tế thuốc men, lương thực cho vùng du kích. Ngày nay, trong xây dựng kinh tế, chăm lo đời sống đã có nhiều tấm gương các cụ phụ lão đóng góp công sức cho sự nghiệp của cách mạng. Do đó, nếu Hội NCT được thành lập sẽ có điều kiện để tập hợp vận động NCT phát huy tiềm năng, trí tuệ, kinh nghiệm của mình tham gia vào công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá, ổn định và phát triển đất nước. Đồng thời, cũng là để tạo điều kiện cho NCT sống vui, sống khoẻ, sống có ích cho gia đình và xã hội.

Sau khi nghe tôi trình bày, các đồng chí đều nhất trí thành lập Hội NCT, nhưng vì quan điểm coi nhẹ sống có ích nên chỉ đồng ý Hội NCT có hai cấp ở Trung ương và cơ sở. Đó cũng là một khó khăn cho Hội NCT Việt Nam vẫn còn tồn tại đến ngày nay.

Hội NCT Việt Nam được thành lập. Những đồng chí có quan điểm "lão giả an chi" lúc đầu không đồng tình thành lập Hội nên khi Hội được thành lập thì chỉ xác định đối tượng, chức năng chính của Hội là chăm sóc mà coi nhẹ phát huy NCT. Các đồng chí ấy đã hạ thấp vai trò, vị thế của lớp NCT và Hội NCT trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đảng ta.