Cao su Sơn La - Bình minh mùa trút nhựa
Kinh tế 08/10/2021 11:11
Cao su - Cây xóa đói giảm nghèo
Từ cuối những năm 2000, lãnh đạo tỉnh Sơn La và Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam đã ấp ủ, mở hướng liên kết giữa Công ty CP Cao su Sơn La và người nông dân góp đất (đóng cổ phần) trồng và chế biến cao su, cây công nghiệp được mệnh danh là “vàng trắng”.
Ngày 27/7/2007, Công ty Cao su Sơn La được thành lập, ngoài các thành viên trong Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, còn có hơn 7.200 hộ gia đình tại 123 bản thuộc 18 xã của 6 huyện trên địa bàn tỉnh là cổ đông góp 6.039 ha đất trồng cao su.
Ông Trương Minh Tuấn, Giám đốc Công ty cao su Sơn La |
Đón trước chủ trương lớn của Chính phủ, ngày 21/12/2007 UBND tỉnh Sơn La ra Quyết định số 3079 về định hướng quy hoạch, kế hoạch phát triển cây cao su trên địa bàn tỉnh Sơn La đặt ra mục tiêu là đến năm 2020, Sơn La sẽ có 40.000 ha chiếm 80 % diện tích của toàn vùng Tây Bắc.
Giấc mơ lớn, nhưng khi thực hiện gặp nhiều khó khăn ngáng trở, phần do thời tiết khí hậu, phần do giống cây, phần vì thiếu vốn, phần thì không có đất vì phải cạnh tranh với các loại cây trồng khác, nhưng gian nan nhất là lòng người chưa vững tin, lại gặp khi thị trường rớt giá, càng làm cho dự án khó thành công. Con số 40.000 ha cây cao su chỉ còn trong mơ ước. Liệu cây cao su có trở thành “vàng trắng” như ước vọng?
Khi rừng cao su chưa qua “tuổi vị thành niên”
Ở Công ty cao su Sơn La, có nhiều thế hệ cán bộ công nhân của các tỉnh phía Nam được điều động về đây. Ông Trương Minh Tuấn hiện là Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Công ty, năm nay 57 tuổi, được Tập đoàn Cao su phân công về Sơn La mới 2 năm, gia đình vợ con ông hiện ở Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương. Ông tâm sự : “Sắp đến tuổi nghỉ hưu cũng không muốn xa gia đình, nhưng trên phân công thì mình phải hoàn thành nhiệm vụ”. Với thâm niên trong nghề gần 40 năm, ông Tuấn chia sẻ: “Một đời cây cao su cũng gần bằng một đời người công tác. Vườn cao su ở Sơn La đang ở tuổi “vị thành niên” chưa đi vào khai thác thì lấy đâu ra lợi nhuận mà chẳng khó khăn”. Hơn 14 năm khởi nghiệp với cao su, nhiều người thấy trước mà chưa thấy sau, cho rằng cao su kém hiệu quả so với các cây trồng khác? Làm sao có hiệu quả cao khi vườn cây mới qua mùa kiến thiết, một số lô mới khai thác cách đây 3-4 năm, chưa phải lúc vườn cây cho dòng “vàng trắng”! Cũng không thể bỏ qua những điều kiện khách quan và chủ quan, làm nên những thăng trầm của cao su Sơn La trước mùa cây trút nhựa.
Đó là lí do không ít gia đình công nhân cuộc sống còn khó khăn, họ nản lòng than thở “vàng trắng” đâu chưa thấy, cái đói nghèo vẫn đeo đẳng chưa buông….
“Vàng trắng” Sơn La mùa trút nhựa
Năm 2016, diện tích 150 ha cao su đầu tiên của Sơn La cho khai thác được 300 tấn mủ đông, vượt 170% kế hoạch Tập đoàn cao su giao. Mức thu nhập bình quân của công nhân đạt 3,6 triệu đồng/tháng…
Nhưng niềm vui chưa kịp đến thì nỗi buồn đã ập xô khi cao su rớt giá, lợi tức cho cổ đông chẳng được bao nhiêu. Trong khi đó công ty phải chắt chiu đầu tư xây dựng nhà máy chế biến để nâng giá trị cao su lên cao, không phải bán mủ thô, phụ thuộc vào sự lên xuống bấp bênh của thị trường.
Cây cao su ở Mường La, Sơn La |
Ngày 28/10/2018 Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam đã khởi công xây dựng nhà máy chế biến mủ cao su Sơn La với tổng mức đầu tư gần 110 tỉ đồng, tại xã Tông Lệnh, huyện Thuận Châu, có công suất chế biến 9.000 tấn mủ/năm. Đây là nhà máy chế biến mủ cao su đầu tiên ở khu vực Tây Bắc với thiết bị chủ yếu của Nhật và các nước EU.
Không chỉ thu mua chế biến mủ cao su trên địa bàn của tỉnh, nhà máy còn là nơi tiêu thụ một phần mủ cao su thô của vùng Tây Bắc, giúp cho cây cao su bén rễ xanh tươi trụ vững miền biên cương Tổ quốc, giúp người công nhân cao su đến gần hơn với cơ hội đổi đời.
Cuối những câu chuyện buồn của cao su Sơn La theo những tháng năm dài, bây giờ chúng tôi trở lại nơi đây là lúc bình minh “vàng trắng” mùa cao su trút nhựa. Chuyện vui của cây cao su Sơn La để lại trong chúng tôi những con số biết nói. Diện tích thu hoạch nhựa đã đạt 4.300 ha trên toàn bộ diện tích 6.039 ha. Năng suất mủ cao su bình quân 1,14 tấn/ha, có những lô thu hoạch năm thứ 3, thứ 4 sản lượng mủ đã đạt 2 tấn/ha. Năm 2021 dự kiến sản lượng mủ cao su trên địa bàn tỉnh đạt 4,7 nghìn tấn (tăng 1,5 nghìn tấn so với năm 2020) đưa về nhà máy chế biến và thu mua trên 2,1 nghìn tấn mủ cao su của các tỉnh bạn, đưa sản lượng mủ cao su về nhà máy chế biến đạt 6,8 nghìn tấn vượt công suất thiết kế 800 tấn.
Không chỉ mùa cao su trút nhựa cho sản lượng nhiều hơn, cao su năm nay cũng được giá từ 35-37 triệu đồng/tấn (tăng 7-10 triệu đồng/tấn so với năm 2020). Dự kiến doanh thu năm nay Công ty Cao su Sơn La đạt 200 tỉ đồng gần gấp 2 lần so với năm 2020. Đây là năm đầu tiên sau 14 năm xây dựng, Công ty Cao su Sơn La đã bắt đầu có lãi, thu nhập của người lao động cũng được nâng lên, dự kiến lương bình quân đạt 5-6 triệu đồng/tháng, tăng khoảng 20-25% so với mức lương năm 2020.
Bây giờ thì rừng cao su Sơn La đã bước vào tuổi 10 -15 năm, như người thiếu nữ “dậy thì” khoe nét đẹp giữa núi rừng Tây Bắc. Dòng nhựa cao su “vàng trắng” Sơn La đang tuôn chảy.