Một số lưu ý khi con trẻ bị áp lực trong học tập

Phụ huynh nào cũng muốn con mình học giỏi và đạt kết quả thi tốt, nhưng liệu tất cả học sinh có khả năng thành công hay không? Giá nào phải trả? Có nên nghĩ đến việc bảo vệ trẻ khỏi áp lực học tập nặng nề làm trẻ thất bại thay vì thành công và ngăn cản trẻ phát triển?

Chị bạn tôi tâm sự: “Con trai tôi đang học lớp 1. Cô giáo nói cháu học không tập trung, không nhớ gì hết và không thể ngồi yên làm bài tập. Cháu có lười biếng không? Tôi sợ trí thông minh của cháu không được bình thường. Ngay cả khi chơi ở nhà, cháu cũng lăng xăng, thay đổi hoạt động liên tục”. Cháu đi học lúc 7 giờ, ăn trưa ở trường, rồi ra về lúc 16 giờ, về nhà ăn tạm qua loa, rồi đi học thêm 2 giờ, về nhà ăn cơm tối và làm bài tập, xem tivi và đi ngủ lúc 22 giờ 30, nhưng không ngủ trước 23 giờ 30. Cháu thường hay mắc bệnh ốm vặt”.

Ảnh minh họa

Qua tâm sự của chị cho thấy, nhịp sống của con chị là không phù hợp với lứa tuổi. Phụ huynh đưa con đi khám bệnh vì cô giáo nói trẻ thiếu tập trung hoặc kém trí nhớ. Song việc muốn đưa kiến thức vào đầu một trẻ còn quá nhỏ nhiều hơn 6 giờ mỗi ngày, cũng giống như đổ 1 lít nước vào một cái cốc nhỏ và nó sẽ làm tràn ra ngoài. Chúng ta cần biết rằng lúc 6 tuổi, trẻ chỉ có thể tập trung tối đa 45 phút với cùng một chủ đề. Trẻ cần được nghỉ ngơi, hoạt động vui chơi và thư giãn cơ thể đều đặn. Vì thế, khi trẻ có giờ rảnh là “lăng xăng”. Đó là lúc trẻ có thể làm những gì mình muốn và không làm điều không thích. Nên để trẻ thoải mái, đừng gò bó. Giấc ngủ cũng có vai trò rất quan trọng. Trẻ từ 6 đến 11 tuổi cần ngủ 8-10 giờ mỗi ngày. Trẻ ngủ muộn dễ bị kích động, căng thẳng, và kiệt sức nên khó tập trung. Vậy cũng không lấy làm lạ khi thấy đứa con của chị hay mắc bệnh vì sự căng thẳng (stress) làm giảm sức đề kháng. Khi bị ốm cũng là lúc trẻ có cơ hội nghỉ ngơi, được nuông chiều và không bị áp lực học tập!

Hay một đồng nghiệp của tôi tâm sự: “Con trai đầu lòng của anh năm nay học lớp 8 và học giỏi các môn Tiếng Việt, Lịch sử, Nhạc, Văn, nhưng rất kém các môn Toán, Lí, Hóa. Mỗi khi có kiểm tra, cháu hay bị đau bụng và chỉ làm được nửa bài. Tôi đã gặp giáo viên của cháu và thấy cô cũng chưa nghiêm khắc với cháu. Ở nhà, cháu ít nói, cháu thường ở trong phòng, chơi video game nhiều. Ở lớp thì cháu kém tập trung...”.

Đây là một trường hợp trẻ đang ở lứa tuổi vị thành niên. Ở tuổi đó, nhiều trẻ tự cô lập và ít giao tiếp với bố mẹ, người lớn và quan tâm đến những gì xảy ra nơi bạn bè nhiều hơn; con trai nghĩ đến con gái, bận tâm về nhiều vấn đề mà không dám nói ra. Bố là một người giỏi giang, và dường như trẻ muốn đối nghịch với “khuôn mẫu gia đình” để tự xây dựng tính cách cá nhân. Áp lực này có thể giải thích cho cơn đau bụng khi có những buổi kiểm tra căng thẳng.

Mỗi người đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng. Phụ huynh đừng quát mắng, đánh đập con, cũng không nên so sánh với anh, chị, hay những người bạn đồng trang lứa, mà cần động viên để tăng thêm sự tự tin vào bản thân và sự nỗ lực trong khả năng của trẻ.

Cũng nên lưu ý đến khả năng về sự trầm cảm có thể xảy ra ở tuổi vị thành niên, khi trẻ thiếu tự tin, cảm thấy mình vô dụng vì thất bại trong học tập. Nếu trẻ vị thành niên có biểu hiện thu mình trầm trọng, không vui cười, ăn ít hoặc ăn quá nhiều, khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều, luôn cảm thấy mệt mỏi, thì phụ huynh nên giải thích cho trẻ và tìm gặp một chuyên gia tâm lí để được giúp đỡ.

Tóm lại, căng thẳng học tập là một yếu tố thất bại cho trẻ em. Thay vì tạo áp lực, làm trẻ mất tự tin, phụ huynh nên tìm cách động viên thay vì để trẻ luẩn quẩn với các điểm số. Để có thể yêu thích học tập, trẻ cần có điều kiện thư giãn, phát huy trí tưởng tượng và vui đùa với bạn bè.