Khám phá kho cổ vật ở tòa thành đá hơn 600 năm tuổi

Thành nhà Hồ nằm trên địa phận 2 xã Vĩnh Tiến và Vĩnh Long, thuộc huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa). Thành được Hồ Quý Ly cho xây dựng từ năm 1397. Sau khi công trình hoàn thành, Hồ Quý Ly đã dời đô từ Thăng Long về Tây Đô. Trải qua hơn 600 năm, nhiều công trình kiến trúc bên trong thành đã bị phá hủy. Năm 2011, Thành nhà Hồ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.

Sau nhiều cuộc khai quật, Trung tâm Bảo tồn di sản Thành nhà Hồ đã đưa vào trưng bày nhiều cổ vật quý, gắn với niên đại hình thành và tồn tại của kinh thành vào cuối thế kỷ 14. Mỗi ngày, khu trưng bày hiện vật thu hút hàng nghìn lượt khách tham quan. Đặc biệt, là giáo viên, học sinh các nhà trường ở trong và ngoài tỉnh đến tìm hiểu làm tư liệu phục vụ môn học.

Tại khu trưng bày, chiếm phần lớn là hiện vật bằng đá như: Đá tảng xây thành, bi và đạn đá. Những viên đạn đá có dạng hình tròn, được mài nhẵn với đường kính từ 5-7 cm, đặt bên cạnh mô phỏng súng thần công.

Súng thần công gắn liền với tên tuổi của Hồ Nguyên Trừng (con trai Hồ Quý Ly), thể hiện cho sức mạnh của quân đội nhà Hồ lúc bấy giờ.

Những viên bi đá có đường kính lớn hơn khoảng 20-30 cm, sử dụng cho súng bắn đá và phục vụ quá trình vận chuyển đá xây thành. Bi và đạn đá được tìm thấy nhiều trong lần khai quật đường Hòe Nhai (đường Hoàng Gia) gần cổng nam thành và lần khảo sát ở làng Đồi Mỏ (xã Vĩnh Long, Vĩnh Lộc) năm 2015.

Một hũ tiền đồng cổ thời Trần - Hồ được tìm thấy trong Thành nhà Hồ. Theo sử sách, từ khi có ý định giành ngôi nhà Trần, Hồ Quý Ly đã dự liệu phải chống lại sự can thiệp của nhà Minh, do đó ông chủ trương thu gom đồng để đúc vũ khí. Đồng thời đưa vào sử dụng tiền giấy nhằm tập trung tài nguyên cho quân sự.

Chiếc thống đất nung cổ có đường kính 78 cm và cao khoảng 75 cm. Hiện vật được tìm thấy trong lần khai quật năm 2007. Thống đất được dùng để chứa nước cho nhà vua rửa tay, tẩy trần chuẩn bị cho lễ tế trời đất tại đàn tế Nam Giao.

Một viên ngói lá đề còn khá nguyên vẹn tại khu trưng bày. Loại ngói này dùng làm vật trang trí trên bờ nóc, bờ vẩy những cung điện khu vực thành nội cùng với nhiều loại khác như ngói mũi sen, ngói bò, ngói âm dương, ngói đầu đao, đầu rồng, uyên ương,...

Gạch xây thành có kích thước lớn, cấu trúc bền vững. Trên mỗi viên gạch đều in và khắc chữ Hán ghi tên các địa danh đã tham gia sản xuất gạch.

Viên gạch lát nền cỡ lớn còn khá nguyên vẹn, bên trên có hoa văn hình hoa cúc sắc nét, tinh xảo với màu sắc nổi bật.

Bát men gốm thế kỷ 15-16 được trưng bày tại Trung tâm Bảo tồn di sản thành nhà Hồ.

Ông Trịnh Hữu Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản Thành nhà Hồ cho biết: Ngoài khu trưng bày hiện vật trong nhà, hiện tại di sản Thành nhà Hồ còn trưng bày đá chân tảng; khu phục dựng, mô phỏng súng thần công; khu trưng bày các cải cách của triều Hồ. Cùng với đó là các điểm check-in như: Không gian văn hóa nông nghiệp vùng Tây Đô, khu trưng bày đá xây thành. Đồng thời, Trung tâm cũng khai thác hiệu quả các tuyến tham quan du lịch di sản gắn với nhà cổ, khu tâm linh vùng đệm,...