Trải lòng cùng Quan họ

Nghệ sĩ Ưu tú Lệ Ngải từ nhỏ đã được nghe lời ru của bà, của mẹ nên những làn điệu Quan họ cứ ngấm dần vào từng đường da thớ thịt. Để rồi gần như cả cuộc đời gắn với những làn điệu dân ca. Một ngày cuối Đông tôi được nghe vợ chồng bà trải lòng cùng Quan họ...

Lệ Ngải, sinh năm 1951, ở làng Nội, xã Hiên Vân, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, trong gia đình có bố là cụ nghệ nhân Quan họ Nguyễn Đức Xôi, ông bà nội và mẹ đều có năng khiếu và yêu thích dân ca Quan họ. Các cụ tích cực tham gia hát trong những dịp hội làng và các hoạt động văn hóa ở địa phương.

Theo Nghệ nhân Lê Dân, bất kì sáng tác mới nào có đôi Lệ Ngải - Minh Phức biểu diễn thì lời ca tiếng hát luôn được chắp cánh. Ông bà là đôi hát đôi nổi tiếng từ thuở thiếu thời.

Lệ Ngải xúc động khi nhớ về tuổi thơ: “Dạo ấy tôi còn nhỏ, lại thích hát nên cụ Lê Dân cứ có bài hát nào mới lại đưa hai chị em đi biểu diễn”.

Năm 1969 tốt nghiệp trường cấp II Hiên Vân, Lệ Ngải nộp đơn thi vào Trung cấp Sư phạm Hà Bắc. Ngày bà đi khám sức khỏe để vào trường sư phạm là ngày đánh dấu bước ngoặt cuộc đời. Bố bà bảo: “Con không đi sư phạm nữa. Bố đã làm hồ sơ cho con vào học Trường Văn hóa Nghệ thuật Hà Bắc, vừa đi học, vừa tập luyện tại Đoàn dân ca quan họ Hà Bắc sau này làm diễn viên”.

Trải lòng cùng Quan họ
NSƯT Lệ Ngải và bạn đời.

Theo cụ, con gái có giọng ca trời phú, quen biểu diễn cùng ánh đèn sân khấu từ nhỏ. Hơn nữa, cụ là một trong hai người đứng đầu Đoàn Quan họ, vì vậy con cháu phải gương mẫu thì mới tuyển được nhiều diễn viên khác. Lệ Ngải là thế hệ thứ hai của đoàn, sau 7 anh chị gồm: Bún, Nghị, Lập, Mùi, Lan, Lẫm, Phức thường tập trung ở nhà vừa học, vừa biểu diễn do bố Lệ Ngải truyền dạy.

Cuối năm 1970 sau khi tốt nghiệp trường Văn hóa Nghệ thuật Hà Bắc, Lệ Ngải được chọn vào đoàn văn công xung kích đi phục vụ chiến trường. Đoàn Nam tiến bằng xe Gát, đêm đi ngày nghỉ để tránh máy bay địch. Có hôm đêm tối, đường khó, xe bị thụt xuống hố, cả đoàn phải xuống xe chờ giao liên gọi xe khác kéo lên.

Đêm đầu tiên, Lệ Ngải hát ở Binh trạm 27 phục vụ bộ đội lái xe. Các anh ngồi im lặng nghe hát rồi bật khóc khi nghe những làn điệu dân ca Quan họ. Có hôm phục vụ bộ đội, thương binh cả ngày, cả đêm, đoàn của bà chỉ có năm người nhưng thay nhau hát không biết mệt mỏi.

Bà kể: “Ngày ấy bộ đội thấy văn công thích lắm. Khi biểu diễn diễn viên thường mặc áo bà ba nâu cánh gián. Trang phục ngày xưa ở nhà các mẹ, các chị vẫn mặc. Nhiều anh còn đến gần xin được sờ tay vào vạt áo vì lâu quá không nhìn thấy”. Có lần diễn vở “Tình thương”, Lệ Ngải đóng bà mẹ 70 tuổi tiễn con ra trận. Diễn xong một anh bộ đội lên ôm chặt lấy bà khóc nức nở:

- Mẹ ơi, mẹ bao nhiêu tuổi?

Bà bẽn lẽn trả lời: Dạ, em mười chín.

- Chị giống mẹ tôi ở quê quá, đã 10 năm tôi chưa được gặp mẹ.

Sau ngày giải phóng anh bộ đội tên Biên, quê Bắc Ninh ấy tìm đến nhà, mời bà về quê anh chơi.

Còn mối tình của bà với chồng bây giờ là… tiền định!. Bà gặp ông Nguyễn Hoa Ngân ở Binh trạm 34 đường Trường Sơn. Hôm đó ông đi ra thì bà đi vào. Ông bị thương được ra Bắc điều trị, nhưng nghe nói có đoàn văn công Hà Bắc đang vào chiến trường miền Nam phục vụ bộ đội, ông đầu quấn băng trắng xóa đang đi đến đỉnh đèo liền chạy như bay xuống dưới đèo - nơi có đoàn văn công.

- Ngải ơi.... Ngải ơi...ơi.

Tuy ở nhà hai người có quen biết nhau nhưng ở giữa rừng Trường Sơn, Lệ Ngải ngạc nhiên không biết ai gọi tên mình. Bà chạy lên theo tiếng gọi. Thấy ông, bà sững lại vì mừng - bao mệt mỏi tan biến. Hôm đó, ông ở lại với đoàn văn công một đêm xem biểu diễn rồi hôm sau mới ra Bắc. Không dám cầm tay nhau, cũng không dám nhìn nhau, nhưng hẹn nhau ngày trở về. Tình yêu của người lính chỉ đơn giản có vậy, để 5 năm sau họ thành vợ thành chồng.

Lệ Ngải tâm sự: “Nếu không có ông, tôi không theo nổi nghiệp diễn viên, cũng không tham gia truyền dạy và bảo tồn quan họ như bây giờ. Ông là người chồng luôn chia sẻ và thông cảm với nghề của vợ, tạo điều kiện cho tôi đi biểu diễn”.

Trong không gian thật nhẹ, gió đưa hương hoa từ đâu đó thoang thoảng, bỗng ông Ngân chồng bà ngân nga đọc bài thơ “Người ơi người ở” của cố Nhà thơ Phạm Tiến Duật.

29 Tết năm 1971, bà gặp Nhà thơ Phạm Tiến Duật trong chương trình đón giao thừa ở Bộ Tư lệnh 559. Trong buổi liên hoan đón năm mới, Nhà thơ ngâm thơ, còn Lệ Ngải hát Quan họ. Giọng hát mượt mà sâu lắng của cô văn công trẻ đẹp đã làm Nhà thơ ngưỡng mộ. Khoảng nửa tháng sau đoàn đi biểu diễn phục vụ chiến đấu thì bà bị ốm nằm ở nhà. Nhà thơ Phạm Tiến Duật sang thăm, thấy bà ở nhà một mình liền mời sang Cục Chính trị chơi.

Mặc dù rất mệt nhưng trước sự ngưỡng mộ của Nhà thơ và cán bộ chiến sĩ, Lệ Ngải không thể chối từ. Cây đa bến nước con đò trong câu hát của bà làm mọi người vơi nỗi nhớ nhà… Khi tiễn Lệ Ngải về, Phạm Tiến Duật hứa sẽ làm tặng bà một bài thơ bởi khi nghe bà hát tâm hồn ông thăng hoa đầy cảm xúc. Nhưng rồi chiến trường khốc liệt, lần chia tay ấy hai người không gặp lại nhau.

Sau đó bài thơ “Người ơi người ở” ra đời và được đăng trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Mặc dù Lệ Ngải không nhận được bài thơ chép tay mà Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã hứa, nhưng đến nay bà vẫn gìn giữ bài thơ như một vật báu cuộc đời. Mãi đến năm 2005, nhân dịp thơ Nguyên tiêu ở TP Bắc Ninh, Lệ Ngải lên ngâm bài thơ “ Người ơi người ở” thì Phạm Tiến Duật (là khách mời) lên tặng bông hồng với nước mắt rưng rưng xúc động.

Nghỉ hưu năm 1992, nhưng với một gia tài quan họ khổng lồ, NSUT Lệ Ngải nhiều năm vẫn giảng dạy và truyền bá quan họ cho cho các trường văn hóa nghệ thuật tỉnh Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh, Trường Cao đẳng sư phạm, Cung thiếu nhi Bắc Ninh... Cứ nói về Quan họ, đôi mắt Lệ Ngải lại lấp lánh một niềm vui khó tả

Lưu Lan Phương

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Bắt tạm giam Giám đốc Ngân hàng MSB chi nhánh Thanh Xuân Bùi Thị Hoài Anh

Bắt tạm giam Giám đốc Ngân hàng MSB chi nhánh Thanh Xuân Bùi Thị Hoài Anh

Liên quan đến vụ khách hàng mất 58 tỉ đồng trong tài khoản, mới đây Cơ quan CSĐT Công an TP. Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, bắt tạm giam Bùi Thị Hoài Anh, Giám đốc Ngân hàng MSB chi nhánh Thanh Xuân.
Đồng Nai: Đình chỉ công tác Đội phó Đội CSĐT Công an huyện Long Thành

Đồng Nai: Đình chỉ công tác Đội phó Đội CSĐT Công an huyện Long Thành

Đại tá Trần Tiến Đạt, Phó Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai vừa ký quyết định đình chỉ công tác Đại úy T.T.T. (34 tuổi), cán bộ điều tra, Đội phó Đội CSĐT tội phạm về trật tự - xã hội, Công an huyện Long Thành.
Bắt tạm giam thêm 2 bị can trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn

Bắt tạm giam thêm 2 bị can trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn

Ngày 27/3, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với 2 đối tượng Lê Viết Chữ và Phạm Hoàng Anh về tội "Nhận hối lộ".
Cảnh báo giả danh cán bộ Sở TT&TT tỉnh Bạc Liêu gọi điện lừa đảo

Cảnh báo giả danh cán bộ Sở TT&TT tỉnh Bạc Liêu gọi điện lừa đảo

Sáng 28/3, ông Bùi Thanh Toàn, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) tỉnh Bạc Liêu cho biết: thời gian gần đây, Sở TT&TT tỉnh Bạc Liêu liên tục nhận được phản ánh có một số đối tượng giả danh cán bộ, công chức Sở TT&TT tỉnh Bạc Liêu gọi điện cho cán bộ lãnh đạo của một số sở, ngành, địa phương và người dân có dấu hiệu lừa đảo.
Hà Nội: Khởi tố đối tượng đánh học sinh lớp 8 bị thương nặng tại quận Long Biên

Hà Nội: Khởi tố đối tượng đánh học sinh lớp 8 bị thương nặng tại quận Long Biên

Cơ quan CSĐT Công an quận Long Biên vừa ra quyết định khởi tố bị can và lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Trương Văn Minh (sinh ngày 28/11/2008, trú tại tổ 6, phường Việt Hưng; học sinh lớp 10, Trung tâm Giáo dục thường xuyên Việt Hưng) để điều tra về tội “Cố ý gây thương tích”.

Tin khác

TP Hồ Chí Minh: Tăng tốc xúc tiến du lịch trong và ngoài nước

TP Hồ Chí Minh: Tăng tốc xúc tiến du lịch trong và ngoài nước
TP. Hồ Chí Minh là điểm đến hấp dẫn du khách cả trong và ngoài nước. Năm 2024, ngành du lịch TP. Hồ Chí Minh hướng đến mục tiêu đón khoảng 6 triệu lượt khách quốc tế, 38 triệu lượt khách nội địa, tổng thu ước đạt 190.000 tỷ đồng. Đồng thời, tập trung triển khai thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển du lịch TP. Hồ Chí Minh đến năm 2030, đưa du lịch Thành phố phát triển theo chiều sâu và bền vững.

Đề nghị truy tố cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam

Đề nghị truy tố cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam
Cơ quan CSĐT Công an TP. Hồ Chí Minh vừa hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị Viện KSND cùng cấp truy tố 254 bị can liên quan đến vụ án sai phạm xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, 11 trung tâm đăng kiểm trên địa bàn TP.HCM và 3 trung tâm đăng kiểm tại Long An, Bến Tre, Sóc Trăng.

Chủ tịch Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng lĩnh 8 năm tù

Chủ tịch Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng lĩnh 8 năm tù
Chiều 27/3, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội đã đưa ra phán quyết với 15 bị cáo trong vụ án thao túng trái phiếu xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh.

Thông tin về vụ 4 tiếp viên hàng không vận chuyển ma tuý

Thông tin về vụ 4 tiếp viên hàng không vận chuyển ma tuý
Tại Hội nghị lần thứ 28 Ban Chấp hành Đảng bộ TP.Hồ Chí Minh khoá XI, nhiệm kỳ 2020-2025 ngày 27/3, Thiếu tướng Mai Hoàng, Phó Giám đốc Công an TP.Hồ Chí Minh đã báo cáo về tình hình an ninh trật tự trên địa bàn thành phố quý 1/2024.

Khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người
Ngày 27/3/2024, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024” với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.

Năm 2024, sẽ khám, tư vấn sức khỏe miễn phí cho 30.000 NCT trên địa bàn

Năm 2024, sẽ khám, tư vấn sức khỏe miễn phí cho 30.000 NCT trên địa bàn
Theo kế hoạch, trong năm 2024, hơn 30.000 NCT trên địa bàn quận 7, TP Hồ Chí Minh được khám sức khỏe, phát hiện sớm bệnh không lây nhiễm và được tích hợp trên hồ sơ sức khỏe điện tử NCT.

Giả danh cán bộ Sở TT&TT tỉnh Cà Mau gọi điện nhằm mục đích lừa đảo

Giả danh cán bộ Sở TT&TT tỉnh Cà Mau gọi điện nhằm mục đích lừa đảo
Ngày 25/3, lãnh đạo Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) tỉnh Cà Mau có thông báo khẩn về việc cảnh giác với hành vi giả danh cán bộ, công chức Sở TT&TT tỉnh gọi điện nhằm mục đích lừa đảo.

Trường Đại học Công nghệ TP Hồ Chí Minh tổ chức cuộc thi “Wake Up Your Talent” năm 2024

Trường Đại học Công nghệ TP Hồ Chí Minh tổ chức cuộc thi “Wake Up Your Talent” năm 2024
Ngày 21/3/ 2024, Khoa Marketing – Kinh doanh Quốc tế, trường Đại học Công nghệ TP Hồ Chí Minh (HUTECH) Khai mạc cuộc thi “Wake Up Your Talent” năm 2024. Đây là cuộc thi về Marketing cấp thành phố được tổ chức thường niên tại HUTECH, với mục tiêu thu hút học sinh, sinh viên cùng tham gia; tạo dựng một môi trường trải nghiệm thú vị để áp dụng kiến thức vào thực tiễn xã hội.

Triệt phá đường dây vận chuyển ma tuý từ châu Âu về Việt Nam bằng đường hàng không

Triệt phá đường dây vận chuyển ma tuý từ châu Âu về Việt Nam bằng đường hàng không
Công an TP. Hải Phòng cho biết đơn vị vừa triệt phá thành công đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy xuyên quốc gia qua đường hàng không từ châu Âu về Việt Nam với số lượng lớn.

Hậu "pháo" dựa vào người có chức vụ gây sức ép Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc

Hậu "pháo" dựa vào người có chức vụ gây sức ép Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc
Ngày 26/3, Bộ Công an tổ chức họp báo thông báo tình hình, kết quả công tác Công an quý II/2024. Trung tướng Tô Ân Xô, Người Phát ngôn Bộ Công an chủ trì cuộc họp báo.

Vì sao Shark Thủy bị bắt?

Vì sao Shark Thủy bị bắt?
Ngày 26/3, Trung tướng Tô Ân Xô, Người Phát ngôn Bộ Công an cho biết, cơ quan Cảnh sát điều tra đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Nguyễn Ngọc Thủy (hay còn gọi “Shark” Thủy).

Bộ Công an điều tra vụ VNDirect bị hacker tấn công

Bộ Công an điều tra vụ VNDirect bị hacker tấn công
Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao, Bộ Công an đang phối hợp các cơ quan chức năng điều tra vụ Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị hacker tấn công.

TIN BUỒN

TIN BUỒN
GIA ĐÌNH CHÚNG TÔI VÔ CÙNG THƯƠNG TIẾC BÁO TIN

Cảnh sát giao thông bí mật nắm tình hình tài xế vi phạm giao thông

Cảnh sát giao thông bí mật nắm tình hình tài xế vi phạm giao thông
Theo đó, trong thời gian tới, lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) sẽ bí mật nắm tình hình vi phạm giao thông nhằm xử lý xuyên suốt 5 nhóm hành vi, vi phạm, là nguyên nhân chính gây tai nạn, gồm: Vi phạm nồng độ cồn, ma túy; chở quá khổ, quá tải, cơi nới thành thùng; tốc độ; vi phạm về tránh vượt, phần đường, làn đường, không chấp hành đèn tín hiệu giao thông và sử dụng các loại giấy tờ giả.

Xuất hiện vệt nước lạ màu đỏ dài 3km trên bãi biển Hà Tĩnh

Xuất hiện vệt nước lạ màu đỏ dài 3km trên bãi biển Hà Tĩnh
Một vệt nước lạ có màu đỏ bất ngờ xuất hiện ven vùng biển đoạn qua thị trấn Thiên Cầm và xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, khiến cho khoảng 3km bờ biển ở đây biến thành màu đỏ đục.
Xem thêm
Thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT từ ngày 2/5

Thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT từ ngày 2/5

Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thí sinh đang học lớp 12 sẽ bắt đầu đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2024 từ 2/5 đến 17h ngày 10/5 theo hình thức trực tuyến.
Người tâm huyết với công tác khuyến học

Người tâm huyết với công tác khuyến học

Nhiệt tình, tâm huyết với công tác khuyến học, khuyến tài và hoạt động hội, đoàn thể của địa phương- đó là nhận xét của nhiều người khi nói về ông Phạm Trọng Nạp, ở thôn Cây Sằm, xã Tiền An, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.
Tuyển sinh đại học 2024: Phương án tuyển sinh của các trường y dược

Tuyển sinh đại học 2024: Phương án tuyển sinh của các trường y dược

Chi tiết chỉ tiêu, phương thức tuyển sinh đại học chính quy năm 2024 của tất cả các trường y dược trên cả nước. Thông tin tuyển sinh đại học chính quy năm 2024 mới nhất.
Tự hào chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển

Tự hào chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển

Qua 70 năm xây dựng chiến đấu và trưởng thành gắn liền với chặng đường đấu tranh anh dũng, bất khuất, đầy hy sinh, gian khổ, song cũng vô cùng vẻ vang của Đảng bộ, chính quyền, quân và Nhân dân xã Thanh Liên, huyện Thanh Chương (Nghệ An).
Nghệ An: Ấm lòng những bữa cơm không đồng đến với người cao tuổi và bệnh nhân chạy thận

Nghệ An: Ấm lòng những bữa cơm không đồng đến với người cao tuổi và bệnh nhân chạy thận

vợ chồng chị Ngà và các tình nguyện viên trong nhóm thiện nguyện “bao đồng thành phố Vinh” đã mở 2 bếp ăn 0 đồng để lan tỏa những điều tốt đẹp.
Đồng sức đồng lòng, nỗ lực xây dựng nông thôn mới

Đồng sức đồng lòng, nỗ lực xây dựng nông thôn mới

Thanh Mai là xã miền núi, cách xa trung tâm và thường xuyên bị lũ lụt của huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Khởi đầu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) trong điều kiện hết sức khó khăn. Mặc dù khó khăn nhưng cán bộ và nh
Phiên bản di động