Sông Gianh - chiến công và chứng tích

 Sông Gianh có chiều dài 160 km, bắt nguồn từ vùng núi Phu Cô Pi thuộc dãy Trường Sơn, chảy vắt ngang qua phần lớn địa phận tỉnh Quảng Bình trước khi đổ ra Biển Đông. 

Xuôi theo dòng chảy lịch sử, sông Gianh từ lâu được biết đến là đường ranh lửa đạn nằm giữa lòng nước Việt. Trong Đại Nam Nhất Thống Chí (1875), sông Gianh còn được gọi bằng cái tên Linh Giang mĩ miều. Sự đúc kết tinh tế của người xưa thể hiện qua những xóm làng trù phú hưởng lợi từ đôi bờ phù sa đỏ nặng cùng nguồn lợi thủy sản dồi dào. Sông Gianh linh thiêng và huyền bí với đặc tính lòng sông rộng, đáy sông sâu và dòng chảy lúc hiền hòa, khi khó tính đã che chở và gội rửa cho biết bao thân phận trong triền miên đau thương của những cuộc chiến thù trong, giặc ngoài.

Năm 1069, quốc gia Đại Việt đứng trước bối cảnh một mặt bị nước Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược từ phía Bắc, còn ở biên giới phía Nam, quân Chiêm Thành lại đang dốc sức đánh phá. Để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Tống xâm lược, đích thân nguyên soái Lý Thường Kiệt lĩnh ấn tiên phong, chỉ huy 5 vạn quân và vài trăm chiến thuyền, đánh bại quân Chiêm trên sông Gianh, đưa Quảng Bình về với Đại Việt. Sông Gianh từ đó trở thành phên dậu chiến lược ở phía Nam, tạo tiền đề cho những triều đại phong kiến tiếp theo củng cố thế và lực để mở cõi xuống phương Nam.

Năm 1471, vua Lê Thánh Tông trong một lần chinh phạt Chiêm Thành, khi hành quân đến sông Gianh, cho quân nghỉ ngơi, tận mắt nhìn thấy dân tình, cỏ cây nơi biên viễn cuối trời Đại Việt yêu đời và đẹp đẽ dường ấy nhưng phải chịu bao phen binh đao, máu lửa. Tức cảnh sinh tình, áng thơ bất hủ đẹp như bức tranh thủy mặc “Linh Giang Hải Tấn” (Cửa biển sông Gianh) của nhà vua yêu nước, thương dân ra đời: Gái thắt lưng ong khoe yểu điệu/ Dân hòa giọng quých nói líu lo...

Tượng đài chiến thắng sông Gianh bên cạnh cầu Gianh

Sinh ra giữa vòng quay tàn khốc của chiến tranh, bên cạnh sự thống khổ phải gánh chịu, người dân đôi bờ sông Gianh còn trui rèn được ý chí sắt đá và cả mưu trí để lần lượt đánh bại những mưu đồ thôn tính nước ta từ giặc giã phương Bắc. Điều đó thể hiện trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần 2 (1285). Hay khi đánh đuổi giặc Minh đô hộ (1407 - 1414), tên tuổi dòng Gianh và những con người dũng cảm như Trần Nguyên Hãn, Đặng Tất, Đặng Dung... còn mãi lưu truyền sử xanh.

Sông Gianh còn được nhắc nhớ nhiều hơn khi cuộc xung đột vũ trang Trịnh - Nguyễn nổ ra. Trong cuộc nội chiến dai dẳng này, sông Gianh thường là ranh giới “hưu chiến” giữa Đàng Ngoài và Đàng Trong sau những lần vượt sông, tấn công hay rút lui của hai quân. Quân Trịnh với thế chủ động lớn hơn đã làm chủ sông Gianh, nhiều lần vượt qua chiến tuyến lịch sử này để đánh quân của chúa Nguyễn, nhưng rốt cuộc phải lui về Bắc sông Gianh, để họ Nguyễn làm chủ Đàng Trong.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, xét thấy hạ nguồn sông Gianh sở hữu một vị trí trọng yếu, địch cho triển khai tại các làng mạc ven sông thành những tuyến boong ke chiến lược. Để nới rộng địa bàn chiếm đóng lên các xã vùng Nam thị xã Ba Đồn, Pháp bắt buộc phải tấn công và kiểm soát bằng được hai thôn Phù Trịch, xã Quảng Lộc và thôn La Hà, xã Quảng Văn (thị xã Ba Đồn). Toan tính ấy bị quân và dân ta đánh trả bất ngờ bằng trận chống càn ngày 27/2/1950. Chiến thắng Phù Trịch - La Hà đã chặn đứng ý đồ mở rộng vùng tạm chiến bằng cách dùng thuyền chiến, ca nô, quân lính, súng đạn, đại bác, ca nông... từ bờ Bắc đổ bộ sang bờ Nam sông Gianh. Sau tiếng vang của trận chống càn này, quân dân hai bên sông Gianh củng cố được lòng tin, tạo nên bước đột phá mới cho những cuộc tấn công tiếp theo vào các bốt, đồn hương vệ kiên cố của địch.

Những tháng năm đánh Mỹ, đôi bờ sông Gianh tiếp tục trở thành tọa độ lửa khi mà phần lớn con người và khí tài chiến tranh muốn vận chuyển vào Nam đều phải được tập kết ở phà Gianh, cảng Gianh rồi lựa thời cơ để qua sông. Cảng Gianh còn được biết đến là điểm xuất phát của tuyến vận tải Hồ Chí Minh trên biển, nơi những con tàu không số ngày đêm cảm tử xuôi Nam, mang theo sức người, sức của của hậu phương miền Bắc. Đế quốc Mỹ đã điên cuồng đánh phá cửa ngõ chiến lược này bằng những vũ khí hiện đại.

Tại bến cảng sông Gianh ngày 5/8/1964, trong trận đầu giáp chiến với các dòng máy bay tối tân của Mỹ lúc bấy giờ như F8U, F105, AD6 (riêng AD6 một lúc có thể mang theo 3,6 tấn bom), bộ đội Hải quân Việt Nam kết hợp với quân dân Quảng Bình và bộ đội phòng không chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, đánh trả máy bay Mỹ, bắn rơi 3 chiếc và 1 chiếc bị thương. Chiến thắng trận đầu này của 3 thứ quân trên đất Quảng Bình đã cổ vũ khí thế đánh Mỹ cho quân và dân cả nước.

Sông Gianh qua bao cơn tao loạn trên thân mình mang đầy chiến công và chứng tích. Sông Gianh qua bao chia cách, thương nhớ nay bờ được nối bờ bằng chiếc cầu có kết cấu vĩnh cửu từ bê tông cốt thép. Tượng đài chiến thắng Sông Gianh, cảng Gianh, cầu Gianh… hôm nay sừng sững và uy nghi dưới trời chính là điểm tựa lịch sử vững vàng, minh chứng cho sự chuyển mình và đi lên của dòng Gianh và con người nơi đôi bờ huyền thoại này

Nguyễn Tiến Dũng

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Bằng sự đam mê nghề nghiệp sau nhiều năm miệt mài lao động, dưới bàn tay tài hoa của người thợ mộc già, ông tự mình làm nên căn nhà bên trong hoàn toàn bằng gỗ mít...
Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Sau một buổi sáng (16/3) sôi nổi, rộn rã, 10 phường 10 vẻ khác nhau, 30 tiết mục với sự tham gia của hàng trăm ca sĩ, diễn viên, nhạc công không chuyên như những bông hoa văn hóa, văn nghệ đẹp đủ màu đã nở tung, khoe sắc trên sân khấu lớn Liên hoan tiếng hát NCT năm 2024 của quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.
Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Lễ hội Sết Boóc Mạy được đồng bào người dân tộc Thái ở Như Thanh (Thanh Hóa) gìn giữ nhằm tri ân công đức của tổ tiên. Đồng thời, truyền lại cho thế hệ sau về truyền thống kiên cường, bất khuất của ông cha.
Xuân trên tay mẹ

Xuân trên tay mẹ

Thèm quá chừng cái bong bóng heo thổi căng phơi khô làm bóng ném!!!
Suốt đời tâm huyết với làn điệu Then

Suốt đời tâm huyết với làn điệu Then

Tại Lễ hội Đồng Đình năm 2024, ở xã Phong Dụ, huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh nhiều người rất ấn tượng với đội hát Then. Người chủ xướng của đội hát Then là Nghệ nhân ưu tú Nông Thị Hang, 79 tuổi, ở thôn Chiến Thắng, xã Điền Xá, huyện Tiên Yên.

Tin khác

Thăm chợ có tuổi đời trên trăm năm

Thăm chợ có tuổi đời trên trăm năm
Ở TP Tân An, tỉnh Long An có một khu chợ hơn trăm năm tuổi mà ngày nay, người dân vẫn nhắc đến với tất cả thân thương - chợ cũ Tân An...

Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League

Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League
Vòng 1/8 UEFA Champions League vừa khép lại, điều này đồng nghĩa với việc tứ kết Champions League mùa giải 2023-2024 đã chính thức xác định được 8 đội bóng xuất sắc nhất góp mặt.

Một nhiệm kì đầy biến động, nhưng để lại nhiều bài học quý cho sự phát triển

Một nhiệm kì đầy biến động, nhưng để lại nhiều bài học quý cho sự phát triển
Đại hội được tổ chức vào ngày 9/3/2024, tại quận Hà Đông, TP Hà Nội. Đoàn đại biểu Hội Nhà văn TP Hà Nội gồm: Nhà thơ Bùi Việt Mỹ, Phó Chủ tịch Thường trực; nhà thơ Lê Cảnh Nhạc, Phó Chủ tịch; nhà thơ Nguyễn Thị Mai, Ủy viên Ban chấp hành tới dự và tặng lẵng hoa chúc mừng. Khách mời có đoàn đại biểu Chi hội Nhà văn Bắc Sông Hồng, do nhà văn Khang Sao Sáng, Chi hội trưởng dẫn đầu; cùng các nhà văn Nguyễn Lâm Cẩn, Phương Anh. Các nhà văn thuộc Chi hội Nhà văn Hà Đông - Sơn Tây đến dự đông đủ.

Khám phá kho cổ vật ở tòa thành đá hơn 600 năm tuổi

Khám phá kho cổ vật ở tòa thành đá hơn 600 năm tuổi
Sau nhiều cuộc khai quật, kho cổ vật hơn 600 năm tuổi hiện được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) trưng bày, thu hút đông đảo du khách tham quan, chụp ảnh.

Bánh mì Việt Nam đứng đầu danh sách món sandwich ngon nhất thế giới

Bánh mì Việt Nam đứng đầu danh sách món sandwich ngon nhất thế giới
Chuyên trang ẩm thực Tasteatlas mới đây đã đăng bài viết "Top 100 sandwiches in the world" (top 100 món bánh sandwich ngon nhất thế giới), trong đó bánh mì Việt Nam đứng ở vị trí đầu tiên.

Ngôi nhà 100 cột ở Cần Đước

Ngôi nhà 100 cột ở Cần Đước
Cần Đước, tỉnh Long An không những là vùng đất được biết đến với đặc sản gạo nàng thơm Chợ Đào mà còn là nơi có nhiều di tích lịch sử - văn hóa. Trong đó công trình kiến trúc, điêu khắc cổ, ở xã Long Hựu Đông, thường gọi là nhà Trăm cột. Nhà Trăm cột được xây dựng theo lối nhà rường đặc trưng của xứ Huế...

Nét đẹp văn hóa ở đình Long Thạnh

Nét đẹp văn hóa ở đình Long Thạnh
Đình Long Thạnh, xã Long Định, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia...

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé
Phim “Dune: Hành tinh cát 2” là phần tiếp theo của “bom tấn” thành công năm 2021, chuyển thể từ bộ tiểu thuyết “Xứ cát” của nhà văn Frank Herbert.

Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia

Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia
Cách đây ít phút, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia ở vòng loại thứ hai World Cup 2026.

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun
Tối 9/3, tập 1 "Queen of tears" (Nữ hoàng nước mắt) do bộ đôi cực phẩm về visual và độ nổi tiếng Kim Soo Hyun và Kim Ji Won đóng chính đã ra mắt khán giả.

Bản sắc văn hóa dân tộc qua chợ phiên vùng cao

Bản sắc văn hóa dân tộc qua chợ phiên vùng cao
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất chú trọng đến việc bảo tồn phong tục, tập quán mang đậm bản sắc văn hóa tộc người dưới mọi hình thức. Trong đó, có một hình thức bảo tồn hết sức sinh động và có sức lan tỏa lớn là những phiên chợ vùng cao, không gian sinh hoạt cộng đồng mang đặc trưng của những nét văn hóa cổ truyền...

Nghệ nhân “giữ lửa” cho những câu hát đúm

Nghệ nhân “giữ lửa” cho những câu hát đúm
Dù đã bước qua cái tuổi Thất thập nhưng tình yêu với nghệ thuật dân gian của nghệ nhân Vũ Thị Bấc, 85 tuổi, ở khu 2, phường Phong Cốc, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh vẫn dạt dào. Để bảo tồn và phát huy, hằng ngày cụ vẫn truyền dạy cho lớp trẻ những câu hát đúm cổ địa phương.

Đến thăm “thiên hạ đệ nhất hùng quan”

Đến thăm “thiên hạ đệ nhất hùng quan”
Chúng tôi rất ấn tượng khi đến tham quan di tích Hải Vân Quan vào một ngày đầu Xuân Giáp Thìn. Đây được xem là một công trình quân sự, nhất là biên phòng do triều đình nhà Nguyễn xây dựng trên đỉnh đèo Hải Vân vào năm 1826 để bảo vệ kinh thành Huế và giám sát các hoạt động ở vùng cửa biển Đà Nẵng. Mặc dầu hiện nay, di tích đang đại trùng tu và chưa mở cửa nhưng đã có đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm, check-in.

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024
Chương trình "Mẹ vắng nhà - Ba là siêu nhân" được Việt hóa theo chương trình "The return of superman" của Hàn Quốc.

Sự hấp dẫn, cuốn hút của “Sắc mận cao nguyên trắng”

Sự hấp dẫn, cuốn hút của “Sắc mận cao nguyên trắng”
Ông Trần Ngọc Phương, Chủ tịch UBND xã Tả Văn Chư, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho biết, nhờ thời tiết thuận lợi nên hoa mận Tả Van nở sớm hơn 10 ngày, hoa không chỉ dày bông mà còn tươi đẹp hơn các năm trước, nên UBND xã đã thay đổi lịch tổ chức chương trình "Sắc mận cao nguyên trắng” Bắc Hà năm 2024, diễn ra trong 2 ngày 24-25/2, tại thôn Lả Gì Thàng.
Xem thêm
Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Bằng sự đam mê nghề nghiệp sau nhiều năm miệt mài lao động, dưới bàn tay tài hoa của người thợ mộc già, ông tự mình làm nên căn nhà bên trong hoàn toàn bằng gỗ mít...
Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Sau một buổi sáng (16/3) sôi nổi, rộn rã, 10 phường 10 vẻ khác nhau, 30 tiết mục với sự tham gia của 300 ca sĩ, diễn viên, nhạc công quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội
Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Tối 17/3, UBND huyện Như Thanh (Thanh Hóa) long trọng tổ chức lễ công bố quyết định danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy.
Nhà sản xuất đình đám nước Úc mang show Jetski đến Phú Quốc

Nhà sản xuất đình đám nước Úc mang show Jetski đến Phú Quốc

Được sáng tạo, điều hành bởi nhà sản xuất tên tuổi hàng đầu nước Úc - H2O Events và trình diễn bởi Á quân flyboard thế giới cùng hàng chục vận động viên quốc tế, show diễn Jetski hứa hẹn sẽ là chương trình đắt khách của tổ hợp giải trí nghìn tỷ tại Thị tr
Đầu năm hàng vạn du khách thăm viếng đền thờ Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn

Đầu năm hàng vạn du khách thăm viếng đền thờ Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn

Di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh đền thờ Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn tọa lạc trên vùng đất mường Chiềng Vạn, nay là xã Vạn Xuân, huyện Thường Xuân, Thanh Hóa.
Tái hiện lễ hội của 05 dân tộc thiểu số dịp Lễ hội Khèn hoa 2024 tại Fansipan

Tái hiện lễ hội của 05 dân tộc thiểu số dịp Lễ hội Khèn hoa 2024 tại Fansipan

Ngày 12/2 (tức mùng 3 Tết Nguyên đán Giáp Thìn), Lễ hội Khèn hoa-Ngày hội các dân tộc và Hội xuân Mở cổng trời Fansipan sẽ chính thức khai mạc tại khu du lịch Sun World Fansipan Legend (Sa Pa, Lào Cai). Lễ hội đem đến nhiều trải nghiệm mới mẻ, thú vị cho
Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League

Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League

Vòng 1/8 UEFA Champions League vừa khép lại, điều này đồng nghĩa với việc tứ kết Champions League mùa giải 2023-2024 đã chính thức xác định được 8 đội bóng xuất sắc nhất góp mặt.
Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia

Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia

Cách đây ít phút, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia ở vòng loại thứ hai World Cup 2026.
Vụ VĐV tố bị "cắt phế" tiền thưởng: Cho thôi công tác 4 HLV đội tuyển thể dục dụng cụ nữ

Vụ VĐV tố bị "cắt phế" tiền thưởng: Cho thôi công tác 4 HLV đội tuyển thể dục dụng cụ nữ

Sau hơn 1 tháng xác minh, kiểm tra những nội dung tố cáo của VĐV Phạm Như Phương về vụ việc "thu phế" tiền thưởng và khai khống tiền công tập luyện tại đội tuyển thể dục dụng cụ quốc gia, ông Đặng Hà Việt - Cục trưởng Cục Thể dục Thể thao cho biết, đơn vị
Xuân trên tay mẹ

Xuân trên tay mẹ

Thèm quá chừng cái bong bóng heo thổi căng phơi khô làm bóng ném!!!
Tết của người cựu chiến binh

Tết của người cựu chiến binh

Kể từ khi bị tai biến cách đây vài năm về trước, kí ức đối với ông tôi chỉ là những mảnh chắp vá lúc nhớ lúc quên.
Mùa Xuân trên rẻo cao

Mùa Xuân trên rẻo cao

Dừng xe ở lưng chừng đèo, Lâm bước xuống dang tay hít hà, tận hưởng không khí trong lành nơi rẻo cao Tây Bắc. Trước đó, anh đã đi hơn 300 cây số nhưng chỉ nghỉ đúng 2 chặng, lần này Lâm quyết tâm ở lại Tây Bắc ăn Tết và hết mùa Xuân anh mới trở về Hà Nội.
"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

Phim “Dune: Hành tinh cát 2” là phần tiếp theo của “bom tấn” thành công năm 2021, chuyển thể từ bộ tiểu thuyết “Xứ cát” của nhà văn Frank Herbert.
Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Tối 9/3, tập 1 "Queen of tears" (Nữ hoàng nước mắt) do bộ đôi cực phẩm về visual và độ nổi tiếng Kim Soo Hyun và Kim Ji Won đóng chính đã ra mắt khán giả.
Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Chương trình "Mẹ vắng nhà - Ba là siêu nhân" được Việt hóa theo chương trình The return of superman của Hàn Quốc.
Phiên bản di động