Nhịp sống văn hóa 22/07/2020 00:15
Làng có di tích lịch sử như đình thờ Sắc, chùa Hương Vân, đền Tam Thánh, đền Vũ Sứ Thần tất cả đều nhìn ra ao Sen cửa chùa, rộng hơn một mẫu. Quanh ao còn có cây gạo, cây đề cổ thụ hàng mấy trăm năm tuổi, phong cảnh thật hữu tình.
Lễ hội làng Triều Khúc đậm nét văn hóa Việt, thu hút đông đảo du khách, các nhà nghiên cứu văn hóa, sử học về dự lễ hội. Cứ mỗi độ Tết đến, Xuân về vào ngày 9 tới ngày 12 tháng Giêng (âm lịch) dân làng mở hội để tưởng nhớ công ơn “Bố Cái Đại Vương - Phùng Hưng” người anh hùng dân tộc đã phát động Nhân dân khởi nghĩa chống lại ách đô hộ quân xâm lược phương Bắc, đời nhà Đường (766-799) đem lại nền độc lập tụ chủ cho nước nhà.
 |
Mở đầu lễ hội là nghi thức lễ dâng hương, lễ rước sắc, lễ nhập tịch. Trong không gian lễ hội có rất nhiều giá trị truyền thống được bảo tồn, trong đó có điệu múa “con đĩ đánh bồng” do trai làng đóng giả gái rất duyên dáng múa bên kiệu Thánh khi rước. Ngoài ra còn có múa Rồng, múa Lân, múa Sư tử và các trò chơi dân gian rất đặc sắc như bắt vịt, chọi gà, kéo co, đấu cờ, đấu vật. Nhưng đặc biệt nhất vẫn là múa “Chạy cờ”, từ các cụ già cho tới các em thiếu nhi ai ai cũng náo nức chờ đợi được xem người đóng vai ông Tướng hóa trang thật oai phong dữ dội.
Sáng 12 tức ngày cuối của lễ hội trong đại đình tổ chức lễ xuất tịch, hay còn gọi là lễ rã đám. Qua tuần rượu tế thứ 3 khi ông Đông xướng: “Ẩm phước” thì quan viên hành lễ bắt đầu chạy cờ. Ban tế trong đình vẫn tiến hành hoàn tất buổi tế. Tham gia múa chạy cờ khoảng hơn 40 người, chia làm 2 cánh quân. Trang phục một bên áo xanh, một bên áo đỏ có thắt đai ngang lưng, đeo thêm khí giới, đầu đội nón Dấu, chân quấn xà cạp màu đỏ trắng, chân đi hia. Xuất phát từ Tam quan chạy vòng qua sau đình theo 2 con đường song song bên trái và bên phải đình, dẫn xuống con đìa Đồng Sâu phía trước cửa đình.
Cầm đầu 2 cánh quân là 2 ông Hỏa Diệm, sau là người cầm lá cờ đại, người vác thanh long đao là ông Tướng, đi 2 bên là người mang bát xà mâu, người thì họa kích, kẻ đoản đao, người mã tấu, đi bên gươm trường là các loại vũ khí khác, xen kẽ trong cánh quân là lính Quân kì mang cờ ngũ sắc…
Khi 2 cánh quân gặp nhau đồng thời trận chiến đấu giáp lá cà diễn ra. Tiếng hô xung phong vang lên như sấm, kẻ đâm ngang, người chém ngược ẩn hiện lấp loáng dưới lá cờ trận, những tiếng hô hét, cờ đấu cờ, gươm đấu gươm, giáo xiên giáo, những tiếng cồng, tiếng chiêng trầm hùng, tiếng trống ngũ liên vang dội như thôi thúc, tiếng tù và ốc, tù và sừng trâu rúc inh ỏi, tiếng hò reo dậy đất của những người đi xem hội. Tất cả như đưa ta về những trận chiến đấu oanh liệt chống giặc ngoại xâm của dân tộc thời xa xưa.
Sau một hồi chiến đấu, 2 cánh quân chạy đổi vế sang đường khi xuất phát, khi chạy về vòng quanh sau đình một vòng, rồi lặp lại chạy tiếp diễn lần thứ 2. Khi diễn xong về tập kết khí giới trước tam quan đình, mỗi người đều cầm khí giới giơ cao lên ngang đầu kính cẩn bái Thánh, xong mới cắm khí giới vào nơi quy định.
Tục múa chạy cờ trong lễ hội làng Triều Khúc tái hiện hào khí năm xưa của nghĩa quân Phùng Hưng thao luyện binh mã, điểm binh trước giờ ra trận. Màn múa chạy cờ là những giây phút phát triển đến cao trào của lễ hội làng ít nơi có được. Các già làng thì cho rằng: Cứ năm nào chạy cờ hoàn hảo không mắc lỗi thì năm ấy dân làng khỏe mạnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, Quốc thái dân an.
Căn cứ vào Thần tích lịch sử văn hóa, lễ hội làng Triều Khúc được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.
