Thơ lục bát, truyền thống ngàn năm thăng hoa!

Lục bát là một thể thơ truyền thống của nước ta đã có từ lâu đời. Cùng với thơ Đường luật và ca dao, tục ngữ, thơ lục bát tồn tại, phát triển hàng nghìn năm trong lịch sử văn hoá Việt Nam. Nền văn học thuộc các triều đại trước đây và ngày nay, lục bát vẫn chiếm ưu thế trong dòng chảy thi ca. Từ xa xưa, lục bát đi vào đời sống xã hội bằng ca dao thuần Việt trong những bài hát ru, câu hò, giọng ví khắp ba miền đều từ lục bát hoặc là lục bát biến thể (song thất lục bát).

Từ thế kỉ thứ XV trở đi, thơ lục bát không chỉ rực rỡ trong ca dao mà hình thành rất nhiều tác phẩm văn học đương thời của các tác giả Lê Đức Mao (thế kỉ XV), Đào Duy Từ (thế kỉ XVI), Chu Mạnh Trinh (thế kỉ XVII) đã lần lượt ra đời các tác phẩm đặc sắc như Tống Trân Cúc Hoa, Trê Cóc, Thạch Sanh, Phạm Công Cúc Hoa, Phan Trần, Nhị độ mai, Trương Chi, Quan Âm Thị Kính… đặc biệt, thế kỉ XVIII ra đời Truyện Kiều của Nguyễn Du với 3.254 câu thì thơ lục bát đạt đỉnh cao về bút pháp nghệ thuật, tài năng sáng tạo thi ca “lời lời châu ngọc, hàng hàng gấm thêu”, một tác phẩm độc đáo vừa mang tính bác học, vừa thấm đẫm giá trị truyền thông dân gian, có một không hai mà cho đến nay chưa có tác phẩm nào xứng tầm như thế.

Âm hưởng thơ lục bát hằng ngày đã hoà nhập vào mỗi tâm hồn người Việt mà hầu như bất cứ ai đều có thể ứng khẩu đọc lên vài câu, đầy đủ vần điệu. Tuy nhiên, để có bài thơ lục bát hay, câu lục bát xuất thần cũng không phải dễ.

Thơ lục bát, truyền thống ngàn năm thăng hoa!
Lễ ra mắt Trung tâm thơ Lục bát Vạn Xuân tại Hà Nội ngày 9/10/2022.

Là “con đẻ” của thơ lục bát, các lĩnh vực nghệ thuật sản sinh ra rất nhiều loại hình truyền thống như dân ca quan họ, các làn điệu chèo, hát cải lương, hát chầu văn, hát trống quân, hát ví dặm, hò sông Mã, hò Huế, ca bài chòi, đàn ca tài tử… trong số đó không ít loại hình đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại. Trong văn học hiện đại, từ khi xuất hiện thơ mới đến nay, các nhà thơ nổi tiếng ở nước ta đã sáng tác lục bát rất thành công như Xuân Diệu, Huy Cận, Hoàng Trung Thông, Tố Hữu, Nguyễn Bính, Nguyễn Duy, Nguyễn Trọng Tạo, Đồng Đức Bốn, Vương Trọng, Trần Nhương…

Ngày nay, trong trào lưu văn học và dòng chảy thi ca, phong trào sáng tác thơ nói chung, thơ lục bát nói riêng có chiều hướng gia tăng vượt trội. Bên cạnh sáng tác của các nhà thơ chuyên nghiệp thì có hàng triệu người thích làm thơ, nhất là sáng tác thơ lục bát chiếm số đông bởi thể thơ dễ làm, dễ thuộc. Từ trào lưu ấy, các nhóm yêu thơ lục bát, thích sáng tác đã tự nguyện, tự phát hình thành những sân chơi là câu lạc bộ thơ lục bát từ cấp xã, phường, đến cấp tỉnh, lan toả ra toàn quốc rất đông đảo, đủ các thành phần, lứa tuổi, trình độ học vấn, phổ cập một cách bình dân, thân thiện với môi trường văn hoá trong cộng đồng. Trong chừng mực, trào lưu ấy thể hiện rất rõ ý thức và khát vọng bảo tồn, phát triển thể thơ truyền thống này, góp phần bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, sự chuẩn mực cuả ngôn ngữ Việt. Các câu lạc bộ hoạt động với nhiệt huyết đam mê, cổ vũ động viên người người viết, bình phẩm thơ của nhau nhằm nâng cao kĩ năng sáng tác trong điều kiện nghiệp dư với mong muốn góp phần nâng tầm vị thế thơ lục bát trong đời sống văn học, trong cộng đồng xã hội, để lại hàng nghìn cuốn sách về thơ, trong đó thơ lục bát rất phổ biến. Hằng năm, các câu lạc bộ, các tác giả trong phong trào quần chúng xuất bản số lượng sách chiếm tỉ trọng lớn nhất trong toàn bộ xuất bản phẩm văn học cả về số lượng và chất lượng. Nhiều người trưởng thành trong số đó được gia nhập Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật, Hội Nhà văn các địa phương. Chưa nói đến chất lượng nhưng về số đông ấy đã góp phần rất đáng kể trong việc làm phong phú đời sống văn hoá, tinh thần của người dân ở cơ sở, trong việc góp phần vào sự phát triển của ngành xuất bản, ngành giấy và tạo việc làm cho người lao động các nhà in. Đây là vấn đề không nhỏ nhưng chưa được cơ quan Nhà nước quản lí về văn hoá quan tâm, chưa có chủ trương xây dựng, định hướng hoạt động của các câu lạc bộ, các Hội thơ văn quần chúng một cách bài bản, lành mạnh, hiệu quả tốt hơn.

Trong nhiều năm qua, những người yêu thơ lục bát ở ba miền xích lại gần nhau, từng tổ chức đại hội khu vực, tổ chức những “Ngày hội lục bát Việt Nam” để lại dấu ấn như những kỉ niệm đẹp về tinh thần, văn hoá. Xuất phát từ một nhu cầu thực tiễn, một nhóm các nhà thơ có sáng kiến thành lập một đơn vị sự nghiệp về thơ lục bát và lấy tên là “Trung tâm Thơ lục bát Vạn Xuân”. Cái tên có vẻ cổ kính nhưng cũng như nhiều tổ chức văn hoá, giáo dục mang tên Thăng Long, Đông Đô, Đại La, Hùng Vương… vậy! Vạn Xuân là quốc hiệu nước ta giữa thế kỉ thứ VI sau Công nguyên, hình thành và tồn tại từ năm 504 đến năm 602 vào thời Lý Nam Đế và Triệu Việt Vương thống lĩnh trong kỉ nguyên Bắc thuộc.

Trung tâm Thơ Lục bát Vạn Xuân là một đơn vị sự nghiệp văn hoá, xã hội, tự nguyên ngoài công lập, hoàn toàn tự chủ về mọi mặt để hoạt động trên tinh thần phát huy năng lực, trí tuệ các nhà thơ, người yêu thơ, người làm thơ lục bát. Trung tâm có chức năng hội tụ các câu lạc bộ từ ba miền để lan toả trong xã hội. Mô hình Trung tâm mang bóng dáng của một Hội đoàn về thơ trong tương lai, mang tính đặc thù một tổ chức của những người có cùng sở thích thơ lục bát; nói rộng hơn, bao quát hơn là Hội tự nguyện của những người yêu mến và phát huy thể thơ truyền thống đặc thù của dân tộc, vừa bác học, vừa bình dân, song hành cùng với duy trì, phát triển tình yêu ngôn ngữ và bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt.

Những người yêu và làm thơ lục bát có một khát vọng lớn lao là rồi đây thơ lục bát được vinh danh để có thể trở thành Quốc thơ và được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại như tổ chức quốc tế này từng công nhận cho dân ca quan họ, đàn ca tài tử, hát xoan, hát chầu văn trong văn hoá thờ mẫu… Những loại hình nghệ thuật đó đều bắt nguồn từ thơ lục bát, tạo nên và lan toả từ lục bát.

Kim Quốc Hoa

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa là 1 trong 4 lĩnh vực quan trọng để phát triển đất nước: “Trong công cuộc kiến thiết nước nhà có 4 vấn đề cùng phải chú ý đến, cùng phải coi trọng ngang nhau: Chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa"...
Cha mẹ nên dành thời gian vui chơi cùng con trẻ mỗi ngày

Cha mẹ nên dành thời gian vui chơi cùng con trẻ mỗi ngày

Vào dịp học sinh nghỉ Hè, đại đa số các em đều tự vui chơi, giải trí, tự “quản lí” mình do cha mẹ bận bịu với công việc, với cuộc sống mưu sinh. Thực tế thì có không nhiều cha mẹ thật sự có thời gian và đủ kiên nhẫn, đủ năng lượng để vui chơi cùng con mỗi ngày. Chúng ta cần biết rằng, dành thời gian vui chơi cùng con, nhất là với các em dưới 10 tuổi, không chỉ giúp trẻ gắn kết yêu thương với cha mẹ mà còn giúp các bé phát triển trí thông minh và hoàn thiện nhiều kĩ năng quan trọng trong cuộc đời…
Nâng cao “tính Đảng” của người đảng viên

Nâng cao “tính Đảng” của người đảng viên

“Tính Đảng” của đảng viên được hiểu là sự thừa nhận một cách tự nguyện, tự giác và tuyệt đối trung thành với nền tảng tư tưởng, lí tưởng cách mạng mà Đảng lựa chọn: Đó là sự tuân thủ tính tổ chức và tính kỉ luật; là những chuẩn mực trong mọi hành vi, lời nói trong các hoạt động xã hội. Việc nâng cao “tính Đảng” của người đảng viên có ý nghĩa quan trọng, tạo ra sự đồng thuận về lí tưởng cách mạng; sự thống nhất, đoàn kết trong hành động; sự tiên phong và là tấm gương sáng có sức thu hút dẫn dắt quần chúng Nhân dân thực hiện các nhiệm vụ cách mạng…
Vấn đề cốt lõi của thị trường bất động sản

Vấn đề cốt lõi của thị trường bất động sản

Để phát triển ổn định, thị trường bất động sản (BĐS) phát triển cần huy động nguồn lực từ các kênh, như: Đầu tư trực tiếp, nguồn vốn từ thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, ngân sách nhà nước, vốn tự có của người dân, doanh nghiệp… trong đó, vốn tín dụng chỉ là một trong các kênh cần có để thị trường BĐS phát triển.
Suy ngẫm về hai lần sinh nhật của Bác Hồ

Suy ngẫm về hai lần sinh nhật của Bác Hồ

Trong cuộc đời của Bác Hồ có hai lần sinh nhật rất đặc biệt. Lần thứ nhất vào ngày 19/5/1946, Bác chủ động tổ chức.

Tin khác

Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa

Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa
Đây là điểm nhấn rất quan trọng, trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Một số người cố tình không hiểu, hoặc cố ý làm rối rắm vấn đề đã nêu nhiều ý kiến, đại loại như: Đã là "cơ chế thị trường" thì cứ thế mà đi, còn "định hướng" gì nữa, hay là chủ nghĩa xã hội chưa có mô hình...

Mãi mãi giương cao ngọn cờ tư tưởng bất diệt

Mãi mãi giương cao ngọn cờ tư tưởng bất diệt
Đã 106 năm trôi qua nhưng tiếng đại bác trên chiến hạm Rạng Đông ngày 7/11/1917, mở đầu “10 ngày rung chuyển thế giới”, (tên tác phẩm của Giôn-rít, Mỹ) vẫn còn vang vọng toàn cầu. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt vĩ đại, mở ra thời đại quá độ từ Chủ nghĩa tư bản lên Chủ nghĩa xã hội.

Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ

Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ
Có thể khẳng định rằng, ở Việt Nam chưa có ai được ca ngợi, đề cao nhiều như lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Để học sinh chọn nghề, lập nghiệp thành công

Để học sinh chọn nghề, lập nghiệp thành công
Bên cạnh lựa chọn đại học để theo đuổi ước mơ, những năm gần đây, có không ít học sinh sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở đã quyết định học nghề, với mong muốn lập nghiệp sớm.

Đại đoàn kết toàn dân tộc theo lời dạy của Bác Hồ

Đại đoàn kết toàn dân tộc theo lời dạy của Bác Hồ
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại thành công” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 10, NXB. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 120). Bởi vậy, đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc...

Tích hợp văn hóa Đông - Tây với lí tưởng XHCN - Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh

Tích hợp văn hóa Đông - Tây với lí tưởng XHCN - Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh
Tích hợp Văn hoá Đông - Tây với lí tưởng xã hội chủ nghĩa trên cơ sở truyền thống văn hoá dân tộc, phải kể đến anh hùng giải phóng dân tộc và danh nhân văn hoá Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh (1890 - 1969)...

Chính sách xã hội bao trùm, tiến bộ và công bằng xã hội

Chính sách xã hội bao trùm, tiến bộ và công bằng xã hội
Chính sách xã hội là hệ thống cơ chế, chính sách bao gồm chương trình, giải pháp của Đảng, Nhà nước bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội mang tính bao trùm, toàn diện nhằm góp phần đổi mới, phát triển đất nước phồn vinh và thể hiện tính ưu việt của chế độ.

Cần tư duy lại nền nông nghiệp

Cần tư duy lại nền nông nghiệp
Cần tư duy lại nền nông nghiệp theo hướng chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, từ sản lượng sang số lượng để không còn câu chuyện “được mùa rớt giá, được giá mất mùa” hoặc “giải cứu nông sản”.

Vai trò của Stalin trong thắng lợi của Liên Xô trước phát xít Đức

Vai trò của Stalin trong thắng lợi của Liên Xô trước phát xít Đức
Sau khi Vladimir Ilyich Lenin (1870-1924) qua đời, Iosif Vissarionovich Stalin (1878-1953) trở thành người đứng đầu bộ máy lãnh đạo Đảng và Nhà nước Liên Xô. Stalin đã có công lao to lớn trong việc xây dựng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và xây dựng hệ thống XHCN trên thế giới.

Vai trò “trụ cột” của NCT trong gia đình

Vai trò “trụ cột” của NCT trong gia đình
Với vị thế “cây cao bóng cả”, NCT là trụ cột tinh thần, người “cầm trịch” cho gia đình phát triển. NCT có vai trò rất lớn trong việc hình thành những giá trị văn hoá gia đình, là người chọn lọc, phát triển và truyền lại những giá trị văn hoá tốt đẹp ấy cho các thế hệ...

Vai trò “trụ cột” của người cao tuổi trong gia đình

Vai trò “trụ cột” của người cao tuổi trong gia đình
Việt Nam đang là một trong những nước có tốc độ già hóa dân số nhanh trên thế giới. Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, đến năm 2038, nhóm người từ 60 tuổi trở lên sẽ đạt khoảng hơn 21 triệu người, chiếm 20% tổng dân số. Tỉ lệ này sẽ tăng lên 25%, tương đương 27 triệu người vào năm 2050. Do đó, sự ảnh hưởng của NCT đối với cộng đồng càng lớn...

Nam Định 60 năm thực hiện lời dạy của Bác

Nam Định 60 năm thực hiện lời dạy của Bác
Năm nào cũng vậy, cứ đến tháng 5 lòng người dân Thành Nam lại bâng khuâng nhớ Bác - Nhớ không chỉ là ngày sinh nhật của Người mà còn là lần cuối cùng được đón Bác về thăm...

V.I.Lênin với tầm nhìn đổi mới và sáng tạo

V.I.Lênin với tầm nhìn đổi mới và sáng tạo
Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh”, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin”1. Tầm nhìn đổi mới và sáng tạo của V.I.Lênin thể hiện rõ nhất từ việc Người lãnh đạo thắng lợi cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa và sau đó là sự thiết lập chế độ xã hội chủ nghĩa, với mục tiêu xóa bỏ chế độ người bóc lột người...

Đội ngũ trí thức trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước

Đội ngũ trí thức trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước
Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khoá X) xác định: “Trí thức là những người lao động trí óc, có trình độ học vấn cao về lĩnh vực chuyên môn nhất định, có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, truyền bá và làm giàu tri thức, tạo ra những sản phẩm tinh thần và vật chất có giá trị đối với xã hội”. Giới trí thức bao gồm các kĩ sư, kĩ thuật viên, thầy thuốc, luật sư, kiến trúc sư, nghệ sĩ, cán bộ giảng dạy, người làm công tác nghiên cứu khoa học, một bộ phận công chức, viên chức quản lí Nhà nước…

Một số bài học và kiến nghị về xây dựng và quản lí Quỹ Chăm sóc và Phát huy vai trò NCT

Một số bài học và kiến nghị về xây dựng và quản lí Quỹ Chăm sóc và Phát huy vai trò NCT
Điều 7 Luật NCT năm 2009 quy định Quỹ Chăm sóc và Phát huy vai trò NCT là Quỹ xã hội từ thiện được hình thành từ sự đóng góp tự nguyện, tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước; hỗ trợ từ ngân sách nhà nước và các nguồn thu hợp pháp khác. Việc thành lập, hoạt động và quản lí Quỹ được thực hiện theo quy định của pháp luật.
Xem thêm
Phiên bản di động