Núi Tháp Lĩnh là khu rừng nguyên sinh gần 20ha nổi lên giữa những cánh đồng lúa mênh mông như một “lá phổi”, là niềm tự hào của người dân xã Hậu Thành. Từ xưa, nơi đây là chốn “cấm sơn” nên được bảo vệ cẩn mật. Trong rừng có hàng nghìn cây lim xanh, đường kính 2-3 người ôm và hàng trăm loại cây gụ, trai, trâm, trắc, dạ hương…
Đến núi Tháp Lĩnh, dễ dàng nhận thấy khu rừng lim xanh này còn giữ nguyên nét hoang sơ. Càng tiến sâu vào khu rừng càng chứng kiến nhiều cây lim xanh cổ thụ, thân, cành bám nhiều rêu mốc, buông tán rộng khắp một vùng làm cho cảnh quan trở nên uy nghi, hùng vĩ.
Toàn cảnh rừng lim huyện lúa Yên Thành
Trong rừng có đền Cả thờ thần khai khẩn Nguyễn Đức Chỉ (thời nhà Lê 1418 - 1427) được nhà vua sắc phong “Công đức huyền trứ Dực Bảo Trung - Hưng Trung - Đẳng Thần”. Từ một dòng họ có ít người, đến nay xã có 32 dòng họ, với hơn 1,5 vạn dân sinh sống quây quần quanh núi Tháp Lĩnh. Dưới chân núi có chùa Tháp, đền thờ “Song đồng ngọc nữ”, Đình Mõ, Đài tưởng niệm. Phía Tây có Động Huyệt, trên núi có huyệt Vương Mẫu, nơi an táng mẹ Đại Vương Lê Song Ngân con vua Lê Đại Hành. Phía sau núi là Động Đăng, hòn Nghè, hòn Phượng, hòn Vót, nơi cụ Nguyễn Xuân Ôn thường hội họp bàn mưu với các tướng sĩ để đánh thực dân Pháp. Khe Lân bắt nguồn từ chân động Mồng Gà chảy qua núi Tháp Lĩnh uốn vòng quanh các xóm: Thọ Trà, Đông Sơn, Trần Phú, Trung Nam, Đông Phú… đem thêm phù sa, mùn núi về bồi đắp cho cánh đồng.
Từ thời Lê đến thời Nguyễn, riêng bốn phái Trên, Ngoài, Nam, Giữa xung quanh núi Tháp Lĩnh có 11 người đậu cử nhân, 90 người đậu tú tài, trong đó có 2 Thượng tướng quân là ông Tự Pháp Thị (ông tổ họ Nguyễn Viết) và ông Phan Ngọc Đệ (ông tổ họ Phan Ngọc), 19 tướng quân được các triều đại vua phong sắc, ban thượng lọng vàng và lệnh bài bất khả xâm phạm, hiện kỉ vật đó vẫn còn lưu giữ.
.jpg)
Những cây lim hai người ôm không xuể
Trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, sân đình Mõ dưới chân núi Tháp Lĩnh tiễn đưa gần 3.000 thanh niên trong xã lên đường nhập ngũ; 146 liệt sĩ vĩnh viễn nằm lại các chiến trường, 8 người được Nhà nước phong tặng Bà mẹ Việt Nam anh hùng; trên 1.000 cán bộ, bộ đội và gần 700 gia đình được Nhà nước tặng thưởng Huân, Huy chương các loại.
Cụ Mai Huy Định, thủ từ đền Cả kể lại: “Thời xa xưa, các bậc tiên linh nhận thấy đây là vùng đất sơn thủy hữu tình, có núi Tháp Lĩnh linh thiêng, nên khai dân lập ấp ở đây. Nguyên sinh vùng đất có rất nhiều cây lim nhỏ, được sự chăm sóc, bảo vệ cẩn thận nên phát triển tốt, tồn tại cho đến bây giờ. Hiện nay, trong rừng có hơn một nghìn cây lim xanh lớn nhỏ, có rất nhiều cây đường kính lớn, được xem là “báu vật” trong khu rừng nguyên sinh ở xã đồng bằng này”.
Vì không nhớ rõ những cây lim xanh cổ thụ bao nhiêu tuổi, nên người dân thường gọi rừng lim xanh nghìn tuổi. Các cụ cao niên trong xã cho biết, lớn lên đã thấy rừng lim xanh đứng sừng sững giữa vùng đất này rồi. Sự tồn tại hàng nghìn cây lim xanh ở núi Tháp Lĩnh như một minh chứng cho sức sống kì diệu, gắn kết bền chặt, tinh thần lao động hăng say của người dân trong vùng. Đứng trên đỉnh núi Tháp Lĩnh, buông tầm mắt nhìn về phía Đông, trông thấy biển cả bao la. Biển và trời hòa quyện một màu xanh nên thơ và hùng vĩ. Về phía Tây, con đường Sen - Yên Thành nối liền với đường mòn Hồ Chí Minh trông như một dải lụa mềm ôm lấy xóm làng.
Đầu năm 2001, xã Hậu Thành tổ chức thu nhặt hàng ngàn hạt cây lim xanh rụng xuống để ươm bầu được trên 500 cây con. Đồng thời, làm cỏ, cắt tỉa cành trên 200 gốc lim, gụ, trai có độ tuổi trên 100 năm. Đoàn thanh niên xã đào một con hào rộng 3m, dài hơn 300m chạy vòng quanh núi để bảo vệ, không cho trâu, bò vào phá hoại. Tu bổ 2 con đường chạy dọc sườn núi và lên đỉnh núi cao gần 150m.
Ông Lại Văn Ngân bảo vệ núi Tháp Lĩnh chia sẻ: “Tôi gắn bó với công việc bảo vệ rừng lim nguyên sinh của xã hơn 10 năm rồi. Ngày nào không lên với rừng lim dạo một vòng là nhớ không chịu nổi, bảo vệ rừng lim là bảo vệ tài sản của cha ông để lại. Bởi thế, các bậc tiên linh luôn phù hộ, che chở cho con cháu trong dòng họ khỏe mạnh, làm ăn tiến tới”.
Trao đổi với PV Báo Người cao tuổi, ông Phạm Văn Luyến - Chủ tịch UBND xã Hậu Thành cho biết: “Núi Tháp Lĩnh không chỉ được ví như “lá phổi” của xã Hậu Thành tạo không khí trong lành, cung cấp nguồn nước, thảm thực vật phong phú mà còn là một “trái tim”, nguồn sống và niềm tin của người dân chúng tôi. Các nghị quyết của xã đều nghiêm cấm khai thác gỗ trên núi Tháp Lĩnh. HĐND, UBND xã nêu quyết tâm biến núi Tháp Lĩnh trở thành một khu du lịch sinh thái phục vụ cho việc nghiên cứu khoa học, làm giàu cho quê hương, đất nước. Mong muốn khu rừng lim xanh nguyên sinh sớm xét duyệt công nhận là cây di sản Việt Nam.
Để bảo tồn được rừng lim xanh nghìn năm tuổi, UBND xã Hậu Thành trích ngân sách 1,3 triệu đồng/tháng bảo vệ núi Tháp Linh và đền Cả. Công tác chăm sóc, bảo vệ khu rừng lim xanh vẫn còn gặp nhiều khó khăn do không có kinh phí. Đền Cả mặc dù đã được quy hoạch 0,3ha để tu bổ, xếp hạng di tích nhưng do đền nằm trong lòng núi Tháp Lĩnh thuộc đất lâm nghiệp nên các thủ tục hiện chưa được hoàn thiện”, ông Luyến trăn trở.
Tuệ lâm
