Cùng đồng bào Khơ Mú đi lấy nước mới ngày đầu năm

Theo quan niệm của người Khơ Mú, tục lấy nước vào buổi sáng đầu năm mới thể hiện cách ứng xử của người dân với môi trường thiên nhiên và các quan niệm về vai trò của nước trong cuộc sống.

Cung dong bao Kho Mu di lay nuoc moi ngay dau nam hinh anh 1Người dân đi lấy nước ở đầu nguồn dịp đầu năn mới. (Nguồn: TTXVN)

Mùa Xuân, khi hoa đào, hoa mận phủ kín những vạt đồi quanh bản làng người Khơ Mú ở xã Nghĩa Sơn, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái cũng là lúc mọi người dọn dẹp nhà cửa, mổ lợn, làm bánh chưng, sắp xếp công việc để đón Tết cổ truyền.

Đồng bào Khơ Mú ở đây có trên 1.500 người, tuy số lượng không lớn nhưng đồng bào luôn có ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Một trong những phong tục đẹp, gắn liền với nền văn minh lúa nước là tục lấy nước mới đầu năm vẫn được người dân nơi đây lưu truyền, với mục đích giáo dục cho con cháu biết giữ nước, giữ rừng, quý trọng thiên nhiên.

Có đời sống thuần nông, nên đồng bào Khơ Mú từ xưa đã biết giữ nước, giữ rừng để có nước tưới đảm bảo cho quá trình canh tác, sản xuất nông nghiệp. Quý trọng nguồn nước, tổ tiên đồng bào Khơ Mú đã sáng tạo ra tục lấy nước đầu Xuân như một hoạt động mang lại niềm vui, sự may mắn cho gia đình, cộng đồng mỗi dịp đầu xuân, năm mới.

Theo quan niệm của người Khơ Mú, tục lấy nước vào buổi sáng đầu năm mới là một việc làm quan trọng, thể hiện cách ứng xử của người dân với môi trường thiên nhiên và các quan niệm về vai trò của nước trong cuộc sống.

Khác với tục lấy nước của một số dân tộc khác, người lấy nước cho mỗi gia đình không phải là chủ các gia đình, mà là những cô gái khỏe mạnh, con cháu của các gia đình.

Theo quan niệm của người Khơ Mú ở Nghĩa Sơn, người phụ nữ trong gia đình là người giữ vai trò quan trọng hơn cả, là người hết mực thương yêu, chăm sóc cho gia đình, luôn cầu mong những điều tốt đẹp cho gia đình, người phụ nữ lại là người lo liệu và phụ trách việc bếp núc, cấy cầy và gieo trồng, do vậy nước gắn chặt với công việc hàng ngày của người phụ nữ. Vì thế, người phụ nữ là người sẽ đi lấy nước mới trong ngày đầu năm cho toàn thể gia đình để mong nhận được nhiều may mắn trong năm mới.

Ông Vì Văn Thanh, thôn Nậm Tộc, xã Nghĩa Sơn chia sẻ: "Theo phong tục của người Khơ Mú từ ngày xưa chúng tôi, làm ăn phải dựa vào nước cho nên vào ngày Tết Nguyên đán hàng năm mọi người trong bản đều đi múc nước mới, như vậy mới có sức khỏe và làm ăn phát đạt."

Vào sáng sớm ngày mùng 1 Tết, các thiếu nữ Khơ Mú đến nơi chuẩn bị dụng cụ đựng nước để đi lấy nước đầu năm. Để có được nguồn nước trong lành, sạch sẽ, các cô gái phải vượt quãng đường xa, lên tận khe nước đầu nguồn, chắt chiu từng giọt nước tinh khiết nhất từ trên cao chảy xuống.

Người Khơ Mú quan niệm, đầu năm lấy được nguồn nước càng trong lành, sạch sẽ thì năm đó gia đình khỏe mạnh, làm ăn gặp nhiều may mắn.

Em Vì Thị Thoại ở thôn Nậm Tộc 1, xã Nghĩa Sơn cho biết: "Đầu năm mới nào em cũng đi lấy nước. Mỗi lần đi lấy nước tuy vất vả nhưng chúng em mong muốn lấy được nước sạch để đem về phục vụ gia đình, để cho gia đình gặp nhiều may mắn và tràn đầy niềm vui."

Khi các cô gái đi lấy nước, các thành viên trong gia đình cũng thức dậy dọn dẹp nhà cửa và cùng quây quần bên bếp lửa bập bùng, hàn huyên chuyện trò chờ đợi nguồn nước mới mang về đem theo những điều may mắn.

Nước mới lấy về được chọn ra một ống rót cho các thành viên trong gia đình mỗi người một chén để lấy may. Đại diện con, cháu bưng nước mời các thành viên trong gia đình để bày tỏ tình cảm, sự kính trọng.

Theo quan niệm, nguồn nước đầu tiên của khe nước trong năm mới sẽ mang lại sức khỏe và những điều tốt lành. Cùng với việc rót nước mời các thành viên gia đình, nước mới cũng được rót để thờ cúng tổ tiên, thờ ma nhà, số còn lại được dùng để nấu nướng, chế biến thức ăn trong những ngày Tết.

Điểm đặc biệt ở tục lấy nước của người Khơ Mú ở Nghĩa Sơn là trong quá trình lấy nước, các cô gái sẽ bí mật lựa chọn một hòn đá may mắn dưới lòng suối sâu coi như bắt được của trong ngày đầu năm mới.

Ông Vì Văn Sang, thôn Nậm Tộc, xã Nghĩa Sơn cho biết thêm: Trước khi nhặt hòn đá, người nhặt phải nhắm mắt, những hòn đá đã được mang về như món quà đầu năm, đem chia vui cho các thành viên trong gia đình để mọi người cùng phán đoán, tiên lượng về những điều hên, xui trong năm mới.

Bên ly nước mới, cả gia đình cùng trò chuyện kể cho nhau nghe những câu chuyện đầu năm, hỏi han động viên nhau cùng cố gắng trong năm mới.

Tục lấy nước đầu năm mới của người Khơ Mú ở Nghĩa Sơn là tục lệ có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Qua phong tục này giáo dục con cháu phải biết bảo vệ và giữ gìn nguồn nước, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường để phục vụ đời sống sản xuất và sinh hoạt.

Trước đây, khi lấy nước mới về mọi người trong gia đình còn cân nước để đánh giá, xem xét về môi trường, nguồn nước, chỉ bảo con cháu chủ động trong sản xuất.

Cùng với thời gian, trước tác động của đời sống sinh hoạt, nay tục cân nước đã bớt đi để giảm những thủ tục rườm rà, nhưng những giá trị và ý nghĩa nhân văn của tục lệ này vẫn còn nguyên vẹn.

Mỗi dịp năm mới gia đình nào cũng chuẩn bị dụng cụ, lựa chọn con cháu đi lấy nước đầu năm chờ mong một năm mới làm ăn gặp nhiều may mắn, mùa màng tốt tươi, con người khỏe mạnh.

Tục lấy nước đầu năm là một trong những nét văn hóa đẹp trong kho tàng văn hóa đặc sắc của dân tộc. Trải qua thời gian, những phong tục đó có ít nhiều thay đổi để phù hợp với đời sống sinh hoạt và chủ trương xây dựng đời sống văn hóa mới.

Tuy nhiên những giá trị nhân văn đặc sắc và ý nghĩa của tục lệ này vẫn được lưu truyền phát triển qua nhiều thế hệ, để mỗi dịp Tết đến xuân về, đồng bào Khơ Mú ở Nghĩa Sơn lại thực hiện với niềm vui, ước vọng một năm mới tốt lành hơn./.

Theo Vietnamplus

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” – Về nguồn 2024 sẽ diễn ra vào Chủ nhật 7/4/2024 (ngày 29/2 âm lịch).
Chèo quê xưa và nay

Chèo quê xưa và nay

Người dân thôn La Điền (làng La Điền), xã Tự Tân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình rất đam mê nghệ thuật chèo truyền thống. Cách đây khoảng 80 năm, những người yêu chèo trong làng bàn với nhau thành lập một chiếu chèo, bầu ông Trần Hịnh làm trùm trưởng.
Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024

Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024

Sáng 24/3 (nhằm ngày Rằm tháng Hai, năm Giáp Thìn), tại khu Di tích Quốc gia đặc biệt Tây Thiên, Huyện ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ huyện Tam Đảo tổ chức khai mạc Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024. Lễ hội diễn ra từ ngày 24 đến 26/3 (ngày 15 - 17/2 Âm lịch).
Mời tham gia cuộc thi thơ “Tâm tình người cao tuổi” lần thứ VII năm 2024

Mời tham gia cuộc thi thơ “Tâm tình người cao tuổi” lần thứ VII năm 2024

Nhằm tạo ra sân chơi bổ ích để người cao tuổi sống vui, sống khỏe, Tạp chí Người cao tuổi tổ chức cuộc thi thơ “Tâm tình người cao tuổi” lần thứ VII năm 2024.
Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Vào ngày 28/3 (nhằm ngày 19/2 âm lịch), Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ được tổ chức thiêng liêng lần đầu tiên tại quần thể tâm linh Fansipan với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa.

Tin khác

VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier

VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier
Ngay sau trận thua của đội tuyển Việt Nam trước Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026, VFF đã ra thông cáo báo chí với nội dung: “VFF và HLV Philippe Troussier cùng đi đến thỏa thuận chấm dứt hợp đồng”.

Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc

Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc
Hành trình trở về những địa danh cách mạng ở chiến khu Việt Bắc trong những ngày mùa Xuân ấm áp là trở về với ngọn nguồn cách mạng, vang vọng và ấm áp nơi đây hình ảnh, lời dạy của Bác Hồ kính yêu...

Chiêm ngưỡng đảo Ngọc

Chiêm ngưỡng đảo Ngọc
Hành trình tới thăm Phú Quốc, chúng tôi đã có những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa về hòn đảo giàu đẹp của Tổ quốc, cảm nhận được những giá trị lớn lao mà biển đảo mang đến cho con người, cho đất nước…

Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3

Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3
Vào lúc 19h ngày 26/3, trên SVĐ Mỹ Đình (Hà Nội), đội tuyển Việt Nam có trận tái đấu với đội tuyển Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026.

Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi

Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi
Chùa Bồng Hinh giáp sông Yên, thuộc xã Quảng Trung, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, gây ấn tượng với không gian tĩnh lặng, trang nghiêm. Ngôi chùa hiện lưu giữ 2 văn bia bằng đá có từ thời nhà Nguyễn, cách đây cả trăm năm.

Giải bóng đá tranh Cúp JBN khai mạc vào ngày 7/4/2024

Giải bóng đá tranh Cúp JBN khai mạc vào ngày 7/4/2024
Hội doanh nghiệp Quảng Ngãi (QNG), Tổ chức kết nối doanh nghiệp BNI chapter BIDI, Cộng đồng doanh nghiệp JBN, cùng CLB doanh nghiệp TTV sẽ tổ chức Giải bóng đá tranh Cúp JBN.

Hoa vàng bến đợi

Hoa vàng bến đợi
Chiều buông trên bến sông nở đầy hoa sao nhái. Bầu trời đỏ, mặt sông đỏ, hoa sao nhái vàng bất chợt cũng bị nhuộm đỏ như đang thắp lửa lung linh để đốt cháy rụi cảnh thiên nhiên của những ngày đầu Hạ ở một vùng đồng bằng xa xôi hẻo lánh.

Ngắm hoàng hôn trên biển Tây Nam Tổ quốc

Ngắm hoàng hôn trên biển Tây Nam Tổ quốc
Tôi vẫn nhớ ngày nhỏ, mỗi khi nghe ai đó í ới rủ nhau “Đi hòn Đá Bạc chơi” những dịp lễ, Tết, tôi lại thắc mắc về tên gọi Đá Bạc. Tôi hỏi má, nhưng má không trả lời được, bởi má chưa một lần đến hòn Đá Bạc, dù nơi đó cách nhà tôi chỉ hơn 40 km. Hồi đó, phương tiện đi Đá Bạc chủ yếu là thuê đò dọc, hoặc tự lái vỏ lãi, sang hơn thì thuê “xe bốn bánh” nhưng hiếm hoi lắm.

Nhận định, link xem trực tiếp trận Việt Nam vs Indonesia 20h30 ngày 21/3

Nhận định, link xem trực tiếp trận Việt Nam vs Indonesia 20h30 ngày 21/3
Trận đấu giữa tuyển Indonesia và Việt Nam tại vòng loại thứ 2 World Cup 2026 sẽ diễn ra lúc 20h30 ngày hôm nay 21/3.

Đầu Xuân thăm ngôi đền thiêng ở nơi một tiếng gà gáy 5 huyện đều nghe

Đầu Xuân thăm ngôi đền thiêng ở nơi một tiếng gà gáy 5 huyện đều nghe
Ngã Ba Bông, nơi sông Mã tách dòng phân nhánh thành sông Lèn (Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa) vẫn được người dân ví von là vùng đất một tiếng gà gáy, 5 huyện đều nghe. Nơi đây còn có đền Cô Bơ nổi tiếng linh thiêng, thu hút đông đảo du khách tới tham quan, vãn cảnh mỗi dịp Tết đến Xuân về.

Về Quy Nhơn thăm mộ Hàn Mặc Tử

Về Quy Nhơn thăm mộ Hàn Mặc Tử
Từ trung tâm TP Quy Nhơn (Bình Định), chạy dọc theo bờ biển gần 3 cây số về phía Nam, Ghềnh Ráng đã hiện ra trong tầm mắt du khách. Đó là một danh thắng rất đỗi hoang sơ nhưng không kém phần hùng vĩ.

Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc

Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc
Vợ chồng cô Hương, chú Cát dắt tay nhau tản bộ. Mỏi chân, họ ngồi xuống vệt cỏ trong công viên. Chọn về Ecopark sinh sống từ 7 năm trước, cô chú quan niệm: Hạnh phúc là được già đi cùng nhau và ngay cả khi già đi cũng sẽ già đi ở một nơi thật đẹp.

Kỉ niệm với nhà văn đồng hương Đỗ Chu

Kỉ niệm với nhà văn đồng hương Đỗ Chu
Dễ phải gần 50 năm đã qua, kể từ lần đầu tiên tôi được tiếp xúc với sáng tác của Đỗ Chu. Ngày ấy tôi tốt nghiệp trường Sư phạm Matxcơva về, được phân công đi dạy ở trường Trung cấp Ngoại ngữ Mễ Trì, ngoại thành Hà Nội, tận giáp với thị xã Hà Đông.

Giải bóng đá các Doanh nghiệp miền Nam lần thứ I năm 2024

Giải bóng đá các Doanh nghiệp miền Nam lần thứ I năm 2024
Chào mừng 1 năm Ngày thành lập, Hiệp hội Doanh nghiệp miền Nam vừa khai mạc Giải Bóng đá các doanh nghiệp miền Nam, tranh Cúp JBN lần 1 năm 2024, tại Trường Đại học sư phạm kỹ thuật (số 1 Võ Văn Ngân, phường Linh Chiểu, TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh.

Đặc sắc Lễ hội Mường Xia 2024

Đặc sắc Lễ hội Mường Xia 2024
Lễ hội Mường Xia là hoạt động văn hóa đặc sắc nhằm tri ân công lao của tướng quân Tư Mã Hai Đào, người đã có công lớn trong việc diệt trừ quân xâm lược, trấn ải biên cương.
Xem thêm
Chèo quê xưa và nay

Chèo quê xưa và nay

Người dân thôn La Điền (làng La Điền), xã Tự Tân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình rất đam mê nghệ thuật chèo truyền thống. Cách đây khoảng 80 năm, những người yêu chèo trong làng bàn với nhau thành lập một chiếu chèo, bầu ông Trần Hịnh làm trùm trưởng.
Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc

Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc

Hành trình trở về những địa danh cách mạng ở chiến khu Việt Bắc trong những ngày mùa Xuân ấm áp là trở về với ngọn nguồn cách mạng, vang vọng và ấm áp nơi đây hình ảnh, lời dạy của Bác Hồ kính yêu...
Chiêm ngưỡng đảo Ngọc

Chiêm ngưỡng đảo Ngọc

Hành trình tới thăm Phú Quốc, chúng tôi đã có những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa về hòn đảo giàu đẹp của Tổ quốc, cảm nhận được những giá trị lớn lao mà biển đảo mang đến cho con người, cho đất nước…
Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Vào ngày 28/3 (nhằm ngày 19/2 âm lịch), Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ được tổ chức thiêng liêng lần đầu tiên tại quần thể tâm linh Fansipan với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa.
Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi

Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi

Chùa Bồng Hinh giáp sông Yên, thuộc xã Quảng Trung (Quảng Xương, Thanh Hóa) gây ấn tượng với không gian tĩnh lạng, trang nghiêm.
Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc

Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc

Vợ chồng cô Hương, chú Cát dắt tay nhau tản bộ. Mỏi chân, họ ngồi xuống vệt cỏ trong công viên. Chọn về Ecopark sinh sống từ 7 năm trước, cô chú quan niệm: Hạnh phúc là được già đi cùng nhau và ngay cả khi già đi cũng sẽ già đi ở một nơi thật đẹp.
Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” – Về nguồn 2024 sẽ diễn ra vào ngày Chủ nhật 7/4/2024 (ngày 29/2 âm lịch).
VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier

VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier

Ngay sau trận thua "bết bát" của đội tuyển Việt Nam trước Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026, VFF đã ra thông cáo báo chí với nội dung: “VFF và HLV Philippe Troussier cùng đi đến thỏa thuận chấm dứt hợp đồng”.
Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3

Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3

Vào lúc 19h ngày 26/3, trên SVĐ Mỹ Đình (Hà Nội), đội tuyển Việt Nam có trận tái đấu với đội tuyển Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026.
Hoa vàng bến đợi

Hoa vàng bến đợi

Chiều buông trên bến sông nở đầy hoa sao nhái. Bầu trời đỏ, mặt sông đỏ, hoa sao nhái vàng bất chợt cũng bị nhuộm đỏ như đang thắp lửa lung linh để đốt cháy rụi cảnh thiên nhiên của những ngày đầu Hạ ở một vùng đồng bằng xa xôi hẻo lánh.
Xuân trên tay mẹ

Xuân trên tay mẹ

Thèm quá chừng cái bong bóng heo thổi căng phơi khô làm bóng ném!!!
Tết của người cựu chiến binh

Tết của người cựu chiến binh

Kể từ khi bị tai biến cách đây vài năm về trước, kí ức đối với ông tôi chỉ là những mảnh chắp vá lúc nhớ lúc quên.
"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

Phim “Dune: Hành tinh cát 2” là phần tiếp theo của “bom tấn” thành công năm 2021, chuyển thể từ bộ tiểu thuyết “Xứ cát” của nhà văn Frank Herbert.
Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Tối 9/3, tập 1 "Queen of tears" (Nữ hoàng nước mắt) do bộ đôi cực phẩm về visual và độ nổi tiếng Kim Soo Hyun và Kim Ji Won đóng chính đã ra mắt khán giả.
Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Chương trình "Mẹ vắng nhà - Ba là siêu nhân" được Việt hóa theo chương trình The return of superman của Hàn Quốc.
Phiên bản di động