“Chảy đi sông ơi!”

Kì cuối: Đâu rồi sông Chảy?

Đứng trên cầu Bảo Nhai nhìn ngược thấy dòng nước vàng khè cùng một vài chiếc thuyền du lịch đậu vật vờ chờ khách. Nhìn xuôi thấy những đụn cát đổ tràn ra lòng sông và những ô tô, máy xúc, máy nổ, máng đãi chạy rì rầm. Sau một hồi phân vân, tôi quyết định đến xã Cốc Lầu để xem trạm thủy điện đang xây dựng…

Nỗi lo thủy điện

Đi theo tỉnh lộ 160 chừng 6km là đến khu vực làm trạm thủy điện Cốc Lầu. Đường bám theo sông Chảy được rải nhựa nhưng có nhiều chỗ bị hư hỏng do ô tô tải trọng lớn chạy nhiều. Dọc đường cứ một quãng lại thấy có bãi tập kết cát sỏi hút từ dưới sông lên, có những bãi rộng hàng trăm mét vuông. Đập thủy điện đã đổ xong các trụ cống, đang buộc sắt để đổ phần thân đập. Gặp tốp công nhân đang cắt sắt ở ven đường, tôi hỏi: “Thủy điện này công suất bao nhiêu?”. Họ nhìn nhau, rồi một người trả lời: “15 MW chú ạ!”.

1400 dff
Dòng sông Chảy đục ngầu phía trên cầu Bảo Nhai

Câu chuyện dần cởi mở, một công nhân cho biết, anh người dân tộc Nùng, làm công nhân hợp đồng từ ngày xây thủy điện Cốc Ly. Trên sông Chảy đoạn qua địa bàn huyện Bắc Hà hiện có 4 trạm thủy điện. Trong đó Cốc Ly to nhất công suất 90 MW hoàn thành năm 2012. Thủy điện Bản Cái phía dưới mới hoàn thành. Còn 2 cái nữa là Trung Đô (Bảo Nhai 1), Cốc Lầu (Bảo Nhai 2) công suất 7 - 15MW thì đang xây dựng. Khi tôi tỏ vẻ ngạc nhiên vì thấy chỉ khoảng 20km đường sông mà có đến 4 trạm thủy điện, người công nhân chỉ tay xuống phía dưới con đập chừng 200m nói: “Kia là suối Nậm Phàng. Trên suối ấy còn có 6 trạm thủy điện nữa đấy”.

Tôi nhìn con sông đục ngầu cạn trơ đáy, bất chợt trong đầu hiện lên con số thống kê, riêng trên sông Chảy, đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai có tới 21 thang thủy điện, trong đó có 5, 6 Trạm thủy điện đã và đang xây dựng. Còn tại tỉnh Lào Cai, hiện có 99 công trình thủy điện vừa và nhỏ đã được UBND tỉnh phê duyệt. Theo kế hoạch, năm 2020 sẽ hoàn thành 75 dự án thủy điện, với tổng công suất trên 1.132 MW và mỗi MW sẽ mang về cho ngân sách tỉnh 1 tỉ đồng/năm. Đối với một tỉnh miền núi như Lào Cai, nguồn thu từ thủy điện này quả không nhỏ, nhưng hệ lụy của nó thật khó đong đếm.

Trở về Bảo Nhai, nghe chú em kể, ngày xưa sông Chảy nhiều cá lắm, nhất là loài cá lăng, cá chiên sống vùng ghềnh thác ngon nổi tiếng. Từ khi có đập thủy điện, nước sông cạn, giống cá này hết dần, chỉ còn các loại cá nhỏ. Ngày ngăn đập Cốc Ly, người dân còn đào được rất nhiều gỗ nghiến bị vùi lấp dưới lòng sông cả trăm năm. Bây giờ lòng sông cạn kiệt, bờ sông bị đào đắp chỗ lồi, chỗ lõm, gỗ chìm dưới sông hết, gỗ mọc trên rừng vãn, người dân canh cánh nỗi lo lũ lụt mỗi khi có mưa lớn kéo dài mà các đập thủy điện đồng loạt xả lũ…

Sông ơi… còn chảy?

Chú em tôi và người dân ở đây lo lắng cũng phải. Năm 2014, Thủy điện Cốc Ly xả lũ gây ngập 90ha lúa và hoa màu ở các xã Việt Tiến, Tân Dương, Xuân Hòa huyện Bảo Yên. Năm 2019, thủy điện Sử Pán 1 ở huyện Sa Pa xả lũ làm đứt cây cầu treo Bản Dền và gây thiệt hại cho 59 nhà dân. Rồi trạm thủy điện Phúc Long xây dựng trên sông Chảy khiến Trạm Thủy văn Bảo Yên bị vô hiệu hóa…

1423 sff
Khai thác cát, sỏi, khoáng sản trên sông Chảy để tận thu lòng hồ

Một người bạn làm ở ngành điện lực tỉnh Lào Cai cho biết, với công suất hiện nay, thủy điện sẽ đủ cung cấp cho nhu cầu của tỉnh, nhưng khi hòa lưới điện quốc gia thì vẫn thiếu, phải mua thêm điện từ Trung Quốc. Thế mà lúc ở thủy điện Cốc Lầu, tôi lại nghe cánh công nhân bảo: “Làm thủy điện để bán điện cho Trung Quốc”. Nếu đúng thế thì kể cũng lạ! Chỗ bán cứ bán, chỗ mua cứ mua. Chẳng biết đường nào mà lần.

Chuyện làm thủy điện ở Lào Cai từng đã phát sinh không ít lùm xùm. Một thời rộ lên chuyện làm thủy điện Bản Hồ, Tả Thàng khi chưa được cấp phép. Chuyện nguy cơ hồ chứa nước của thủy điện trên suối Mường Hoa sẽ làm ngập bãi đá cổ Tả Van. Chuyện người dân khu vực Cốc Lầu chăng khẩu hiệu đòi đền bù khi làm thủy điện… Báo chí từng vào cuộc, lãnh đạo tỉnh, huyện, ban ngành và các chủ đầu tư từng nỗ lực giải quyết… nhưng cuối cùng thì thủy điện vẫn cứ mọc lên như nấm.

Người dân vùng xây dựng thủy điện chỉ mong có điện để dùng, nhưng đã có chuyện năm 2011, 40 hộ dân thôn Giàng Trù, xã Nậm Khánh, huyện Bắc Hà tự nguyện nhường đất kèm với lời hứa của thủy điện Nậm Phàng sẽ kéo điện cho từng hộ. Tuy nhiên, sau 6 năm nhà máy hoạt động, thu về nhiều tỉ đồng, năm 2017 người dân ở đây vẫn sống trong bóng tối. Vì vậy, nhiều nơi người dân… dị ứng với thủy điện.

Cái mà người dân đang cố gắng hi vọng là nay mai, khi các hồ thủy điện tích nước, con sông Chảy không còn chảy nữa nhưng chí ít cũng thành hồ để họ có thể nuôi cá lồng thay nguồn cá tự nhiên, tổ chức đưa đón khách du lịch lòng hồ thay du lịch dọc sông truyền thống… Thế nhưng khách du lịch đến đây đâu phải để xem… thủy điện.

Hình như cái viễn cảnh du lịch ảm đạm ở hồ Thác Bà trên sông Chảy của tỉnh Yên Bái đang là đích đến của các hồ thủy điện vùng thượng du con sông này. Đến lúc đó, chắc không chỉ có mình tôi muốn hát: “Chảy đi sông ơi…!”

“Chảy đi sông ơi!” “Chảy đi sông ơi!”

Kì 1: Ngược nguồn sông Chảy

Bài và ảnh Văn Minh

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024 lần 3 mở cửa phục vụ công chúng từ 16g-22g mỗi ngày, liên tục từ ngày 28-31/3/2024 tại Khu du lịch Văn Thánh, TP Hồ Chí Minh với hơn 400 món ăn, thức uống đặc trưng vùng miền tại hơn 40 gian hàng ẩm thực được bố trí thành 3 khu vực Bắc, Trung, Nam.
Người phục dựng bờ xe nước bên sông Trà

Người phục dựng bờ xe nước bên sông Trà

Gần 50 năm vắng xa, bây giờ bờ xe nước - cỗ máy bằng tre vốn là biểu tượng bên dòng sông một thời ngày đêm quay đều mang nước tưới cho ruộng đồng. Hiện vẫn có một người ngày đêm dựng tạo lại, để “kì quan đồng ruộng” không biến mất...
Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” – Về nguồn 2024 sẽ diễn ra vào Chủ nhật 7/4/2024 (ngày 29/2 âm lịch).
Chèo quê xưa và nay

Chèo quê xưa và nay

Người dân thôn La Điền (làng La Điền), xã Tự Tân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình rất đam mê nghệ thuật chèo truyền thống. Cách đây khoảng 80 năm, những người yêu chèo trong làng bàn với nhau thành lập một chiếu chèo, bầu ông Trần Hịnh làm trùm trưởng.
Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024

Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024

Sáng 24/3 (nhằm ngày Rằm tháng Hai, năm Giáp Thìn), tại khu Di tích Quốc gia đặc biệt Tây Thiên, Huyện ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ huyện Tam Đảo tổ chức khai mạc Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024. Lễ hội diễn ra từ ngày 24 đến 26/3 (ngày 15 - 17/2 Âm lịch).

Tin khác

Mời tham gia cuộc thi thơ “Tâm tình người cao tuổi” lần thứ VII năm 2024

Mời tham gia cuộc thi thơ “Tâm tình người cao tuổi” lần thứ VII năm 2024
Nhằm tạo ra sân chơi bổ ích để người cao tuổi sống vui, sống khỏe, Tạp chí Người cao tuổi tổ chức cuộc thi thơ “Tâm tình người cao tuổi” lần thứ VII năm 2024.

Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan
Vào ngày 28/3 (nhằm ngày 19/2 âm lịch), Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ được tổ chức thiêng liêng lần đầu tiên tại quần thể tâm linh Fansipan với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa.

VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier

VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier
Ngay sau trận thua của đội tuyển Việt Nam trước Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026, VFF đã ra thông cáo báo chí với nội dung: “VFF và HLV Philippe Troussier cùng đi đến thỏa thuận chấm dứt hợp đồng”.

Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc

Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc
Hành trình trở về những địa danh cách mạng ở chiến khu Việt Bắc trong những ngày mùa Xuân ấm áp là trở về với ngọn nguồn cách mạng, vang vọng và ấm áp nơi đây hình ảnh, lời dạy của Bác Hồ kính yêu...

Chiêm ngưỡng đảo Ngọc

Chiêm ngưỡng đảo Ngọc
Hành trình tới thăm Phú Quốc, chúng tôi đã có những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa về hòn đảo giàu đẹp của Tổ quốc, cảm nhận được những giá trị lớn lao mà biển đảo mang đến cho con người, cho đất nước…

Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3

Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3
Vào lúc 19h ngày 26/3, trên SVĐ Mỹ Đình (Hà Nội), đội tuyển Việt Nam có trận tái đấu với đội tuyển Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026.

Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi

Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi
Chùa Bồng Hinh giáp sông Yên, thuộc xã Quảng Trung, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, gây ấn tượng với không gian tĩnh lặng, trang nghiêm. Ngôi chùa hiện lưu giữ 2 văn bia bằng đá có từ thời nhà Nguyễn, cách đây cả trăm năm.

Giải bóng đá tranh Cúp JBN khai mạc vào ngày 7/4/2024

Giải bóng đá tranh Cúp JBN khai mạc vào ngày 7/4/2024
Hội doanh nghiệp Quảng Ngãi (QNG), Tổ chức kết nối doanh nghiệp BNI chapter BIDI, Cộng đồng doanh nghiệp JBN, cùng CLB doanh nghiệp TTV sẽ tổ chức Giải bóng đá tranh Cúp JBN.

Hoa vàng bến đợi

Hoa vàng bến đợi
Chiều buông trên bến sông nở đầy hoa sao nhái. Bầu trời đỏ, mặt sông đỏ, hoa sao nhái vàng bất chợt cũng bị nhuộm đỏ như đang thắp lửa lung linh để đốt cháy rụi cảnh thiên nhiên của những ngày đầu Hạ ở một vùng đồng bằng xa xôi hẻo lánh.

Ngắm hoàng hôn trên biển Tây Nam Tổ quốc

Ngắm hoàng hôn trên biển Tây Nam Tổ quốc
Tôi vẫn nhớ ngày nhỏ, mỗi khi nghe ai đó í ới rủ nhau “Đi hòn Đá Bạc chơi” những dịp lễ, Tết, tôi lại thắc mắc về tên gọi Đá Bạc. Tôi hỏi má, nhưng má không trả lời được, bởi má chưa một lần đến hòn Đá Bạc, dù nơi đó cách nhà tôi chỉ hơn 40 km. Hồi đó, phương tiện đi Đá Bạc chủ yếu là thuê đò dọc, hoặc tự lái vỏ lãi, sang hơn thì thuê “xe bốn bánh” nhưng hiếm hoi lắm.

Nhận định, link xem trực tiếp trận Việt Nam vs Indonesia 20h30 ngày 21/3

Nhận định, link xem trực tiếp trận Việt Nam vs Indonesia 20h30 ngày 21/3
Trận đấu giữa tuyển Indonesia và Việt Nam tại vòng loại thứ 2 World Cup 2026 sẽ diễn ra lúc 20h30 ngày hôm nay 21/3.

Đầu Xuân thăm ngôi đền thiêng ở nơi một tiếng gà gáy 5 huyện đều nghe

Đầu Xuân thăm ngôi đền thiêng ở nơi một tiếng gà gáy 5 huyện đều nghe
Ngã Ba Bông, nơi sông Mã tách dòng phân nhánh thành sông Lèn (Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa) vẫn được người dân ví von là vùng đất một tiếng gà gáy, 5 huyện đều nghe. Nơi đây còn có đền Cô Bơ nổi tiếng linh thiêng, thu hút đông đảo du khách tới tham quan, vãn cảnh mỗi dịp Tết đến Xuân về.

Về Quy Nhơn thăm mộ Hàn Mặc Tử

Về Quy Nhơn thăm mộ Hàn Mặc Tử
Từ trung tâm TP Quy Nhơn (Bình Định), chạy dọc theo bờ biển gần 3 cây số về phía Nam, Ghềnh Ráng đã hiện ra trong tầm mắt du khách. Đó là một danh thắng rất đỗi hoang sơ nhưng không kém phần hùng vĩ.

Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc

Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc
Vợ chồng cô Hương, chú Cát dắt tay nhau tản bộ. Mỏi chân, họ ngồi xuống vệt cỏ trong công viên. Chọn về Ecopark sinh sống từ 7 năm trước, cô chú quan niệm: Hạnh phúc là được già đi cùng nhau và ngay cả khi già đi cũng sẽ già đi ở một nơi thật đẹp.

Kỉ niệm với nhà văn đồng hương Đỗ Chu

Kỉ niệm với nhà văn đồng hương Đỗ Chu
Dễ phải gần 50 năm đã qua, kể từ lần đầu tiên tôi được tiếp xúc với sáng tác của Đỗ Chu. Ngày ấy tôi tốt nghiệp trường Sư phạm Matxcơva về, được phân công đi dạy ở trường Trung cấp Ngoại ngữ Mễ Trì, ngoại thành Hà Nội, tận giáp với thị xã Hà Đông.
Xem thêm
Chèo quê xưa và nay

Chèo quê xưa và nay

Người dân thôn La Điền (làng La Điền), xã Tự Tân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình rất đam mê nghệ thuật chèo truyền thống. Cách đây khoảng 80 năm, những người yêu chèo trong làng bàn với nhau thành lập một chiếu chèo, bầu ông Trần Hịnh làm trùm trưởng.
Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc

Mùa Xuân hành trình về Việt Bắc

Hành trình trở về những địa danh cách mạng ở chiến khu Việt Bắc trong những ngày mùa Xuân ấm áp là trở về với ngọn nguồn cách mạng, vang vọng và ấm áp nơi đây hình ảnh, lời dạy của Bác Hồ kính yêu...
Chiêm ngưỡng đảo Ngọc

Chiêm ngưỡng đảo Ngọc

Hành trình tới thăm Phú Quốc, chúng tôi đã có những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa về hòn đảo giàu đẹp của Tổ quốc, cảm nhận được những giá trị lớn lao mà biển đảo mang đến cho con người, cho đất nước…
Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Linh thiêng Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh trên đỉnh Fansipan

Vào ngày 28/3 (nhằm ngày 19/2 âm lịch), Lễ Vía Quán Thế Âm Bồ Tát đản sinh sẽ được tổ chức thiêng liêng lần đầu tiên tại quần thể tâm linh Fansipan với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa.
Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi

Độc đáo ngôi chùa ven sông lưu giữ 2 bia đá hàng trăm năm tuổi

Chùa Bồng Hinh giáp sông Yên, thuộc xã Quảng Trung (Quảng Xương, Thanh Hóa) gây ấn tượng với không gian tĩnh lạng, trang nghiêm.
Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc

Khám phá vùng đất là khởi nguồn của những nụ cười hạnh phúc

Vợ chồng cô Hương, chú Cát dắt tay nhau tản bộ. Mỏi chân, họ ngồi xuống vệt cỏ trong công viên. Chọn về Ecopark sinh sống từ 7 năm trước, cô chú quan niệm: Hạnh phúc là được già đi cùng nhau và ngay cả khi già đi cũng sẽ già đi ở một nơi thật đẹp.
Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” diễn ra vào ngày 7/4/2024

Giải chạy “Đền Hùng Spirituality Marathon” – Về nguồn 2024 sẽ diễn ra vào ngày Chủ nhật 7/4/2024 (ngày 29/2 âm lịch).
VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier

VFF chấm dứt hợp đồng với HLV Philippe Troussier

Ngay sau trận thua "bết bát" của đội tuyển Việt Nam trước Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026, VFF đã ra thông cáo báo chí với nội dung: “VFF và HLV Philippe Troussier cùng đi đến thỏa thuận chấm dứt hợp đồng”.
Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3

Trực tiếp bóng đá, xem trực tiếp Việt Nam vs Indonesia 19h00 ngày 26/3

Vào lúc 19h ngày 26/3, trên SVĐ Mỹ Đình (Hà Nội), đội tuyển Việt Nam có trận tái đấu với đội tuyển Indonesia trong khuôn khổ lượt về vòng loại thứ 2 World Cup 2026.
Hoa vàng bến đợi

Hoa vàng bến đợi

Chiều buông trên bến sông nở đầy hoa sao nhái. Bầu trời đỏ, mặt sông đỏ, hoa sao nhái vàng bất chợt cũng bị nhuộm đỏ như đang thắp lửa lung linh để đốt cháy rụi cảnh thiên nhiên của những ngày đầu Hạ ở một vùng đồng bằng xa xôi hẻo lánh.
Xuân trên tay mẹ

Xuân trên tay mẹ

Thèm quá chừng cái bong bóng heo thổi căng phơi khô làm bóng ném!!!
Tết của người cựu chiến binh

Tết của người cựu chiến binh

Kể từ khi bị tai biến cách đây vài năm về trước, kí ức đối với ông tôi chỉ là những mảnh chắp vá lúc nhớ lúc quên.
Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024 lần 3 mở cửa phục vụ công chúng từ 16g-22g mỗi ngày, liên tục từ ngày 28-31/3/2024 tại Khu du lịch Văn Thánh, TP Hồ Chí Minh với hơn 400 món ăn, thức uống đặc trưng vùng miền tại hơn 40 gian hàng ẩm thực được bố trí thành 3 khu vực Bắc, Trung, Nam.
"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

Phim “Dune: Hành tinh cát 2” là phần tiếp theo của “bom tấn” thành công năm 2021, chuyển thể từ bộ tiểu thuyết “Xứ cát” của nhà văn Frank Herbert.
Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Tối 9/3, tập 1 "Queen of tears" (Nữ hoàng nước mắt) do bộ đôi cực phẩm về visual và độ nổi tiếng Kim Soo Hyun và Kim Ji Won đóng chính đã ra mắt khán giả.
Phiên bản di động