NSNA Trần Hồng và “kho báu” ảnh về Đại tướng
Văn hóa - Thể thao 19/08/2021 11:48
Đó chính là nguồn cảm hứng, niềm đam mê đến tột cùng của Nghệ sĩ nhiếp ảnh - Đại tá Trần Hồng - nhà báo hoạt động trọn vẹn ở Báo Quân đội nhân dân. Ông từng là phóng viên các mặt trận, lăn lộn vượt qua bom đạn để có hàng nghìn tấm ảnh miêu tả cuộc chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, vô cùng ác liệt của bộ đội ta làm nên chiến thắng. Ông cũng đặc biệt thành công trong việc dày công đi tìm, gặp và chụp ảnh chân dung hàng trăm Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Nhưng, hơn cả Trần Hồng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) nổi tiếng nhất, vượt trội nhất - không có người thứ hai để so sánh - đó là ông chụp được nhiều nhất, đẹp nhất, thần thái nhất hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong đời sống, sinh hoạt của Người.
Khi Đại tướng còn sống, Trần Hồng đã mở những cuộc triển lãm ảnh tại Hà Nội và Quảng Bình. Ngày 23/12/1992 nhân kỉ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, đến xem triển lãm ảnh, Đại tướng lưu bút: “Những tấm ảnh (những bức tranh) như thơ, như nhạc. Qua hình ảnh ghi lại, người xem rất xúc động với những tinh cảm, những nỗi đau thương và những niềm vui qua những con mắt làm cho người xem nhớ mãi, chúc Trần Hồng, người nghệ sĩ chiến sĩ có những tác phẩm lớn”.
Bìa sách ảnh về Đại tướng |
Trong lần triển lãm ảnh về Đại tướng tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (tháng 4 năm 2004) kỉ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ với hàng trăm bức ảnh sáng giá về vị tướng thiên tài, lỗi lạc, Trần Hồng được ngành Văn hóa, giới quân sự, các nhiếp ảnh gia đánh giá cao. Đại tướng và những người thân trong gia đình đến xem rất xúc động, ôn lại biết bao kỉ niệm sâu sắc về cuộc đời Đại tướng những năm tháng không thể nào quên mà khi trưng bày lên mới thấy hết tài năng, cái tâm, cái tầm, nếp sống giản dị, khiêm nhường, đức độ, bao dung của vị tướng huyền thoại.
Sau khi Đại tướng qua đời, NSNA Trần Hồng lại dày công chọn lọc, đầu tư xuất bản cuốn “Tôi chụp ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp”, một tác phẩm báo chí - ảnh nghệ thuật độc đáo, tuyệt vời. Với 103 bức ảnh chọn lọc lớp lang, theo chủ đề (tượng trưng cho 103 tuổi hạc của Đại tướng), Trần Hồng để lại dấu ấn còn mãi với thời gian.
Đại tướng xem những bức ảnh Trần Hồng mới chụp ( Trần Hồng bên trái) |
Đó là những hình ảnh nổi bật về Đại tướng khi đã đã gần 85 tuổi (1994) vẫn có chuyến về thăm lại Cao Bằng, nơi Đại tướng từng hoạt động cách mạng năm 1940-1941, đặc biệt là được đón Bác Hồ về nước. Mặc dù trời mưa xối xả, đi len lỏi vào sâu trong rừng nhưng Đại tướng vẫn thong dong vững bước, vừa đi vừa động viên mọi người. Đại tướng từng chia sẻ: “Tôi không bao giờ quên được các mế, các chị và đồng bào các dân tộc Cao Bằng. Quên sao được mảnh đất góp phần lớn lao làm nên cốt cách của tôi”.
Năm 2004, kỉ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tướng gần tuổi 95 nhưng vẫn hành hương về thăm chiến trường xưa, nơi làm nên lịch sử vĩ đại “chấn động địa cầu” mà Đại tướng là Tổng tư lệnh thông minh đến tột đỉnh khi quyết định từ bỏ chiến thuật “đánh nhanh, thắng nhanh” để chuyển sang “đánh chắc, tiến chắc” và làm nên chiến thắng vẻ vang. Hàng chục tấm ảnh Đại tướng thăm lại Sở chỉ huy Mường Phăng, Đồi A1, gặp mặt đồng bảo, đồng chí đầy xúc động. Đại tướng rút khăn lau nước mắt, vui buồn xen lẫn, vỡ òa nghe bà con réo gọi: “Ông nội! Ông nội lên trời…!” khi Đại tướng và đoàn người cùng lên máy bay về Hà Nội.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp và NSNA Trần Hồng ( 1992) |
Loạt ảnh về Đại tướng về thăm làng quê tháng 11 năm 2004 bằng chuyến tàu hỏa bình thường, xuống ga Đồng Hới rồi về làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình bên dòng Kiến Giang xanh mát. Những bức ảnh bên nhà ga, về làng gặp bà con làng xóm, trồng cây chanh trong vườn có hàng cau, dâng hương nhà thờ họ Võ được bà con bủa vây chật kín nhà, khiến Đại tướng chia tay phải “phá vây” bằng cách trèo qua cửa nhỏ phía sau khiến mọi người được một mẻ cười lí thú.
Cụm ảnh Trần Hồng chụp về Đại tướng sinh hoạt, nghỉ ngơi ở nhà số 30 Hoàng Diệu, Hà Nội khắc họa rõ nét một nhân cách, một cốt cách, một trí tuệ mẫn tiệp qua việc tiếp khách trong nước, người nước ngoài, ảnh phu nhân Đặng Bích Hà chăm sóc, ảnh con, cháu quấn quýt vây quanh, ảnh Đại tướng đánh đàn pi-a-nô, ngồi thiền, tập dưỡng sinh, viết nhật kí… mà chỉ NSNA Trần Hồng mới có được bản quyền.
Kết thúc bài “Tôi chụp ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp”, NSNA Trần Hồng viết: “Thế là tôi đã được hầu bạn đọc kể câu chuyện về vị Đại tướng của chúng ta qua những bức ảnh nhỏ của mình. Phút chốc mọi sự lại hoá vô thường. Suốt bao năm cầm máy lăn lộn trên khắp các chiến trường, gặp nhiều cảnh khốc liệt có, nên thơ có, đau đớn, xót xa cũng có… khiến không chỉ tâm hồn mà cả ống kính cũng rung lên một niềm đồng cảm về thế sự nhân sinh. May mắn nhất của cuộc đời tôi, ấy là được gần gũi Đại tướng, chẳng cầu gì khác hơn là được giữ cho mình những khoảnh khắc hiếm hoi bình dị của một nhân cách lớn lao, của một con người đầy cá tính…”