Độc đáo nghề cào hến
Tin tức 13/07/2018 22:09
Vào thời điểm từ tháng 7 đến tháng 10 hằng năm, không ít người ở đồng bằng sông Cửu Long thường sử dụng xuồng luồn lách theo các dòng kênh, mương khi nước ròng, dùng rổ - vợt ngắn để cào bắt hến - một loại thực phẩm độc đáo của miền sông nước Nam Bộ. Bởi, hến thường sống ở dưới lớp bùn tận đáy kênh-rạch... vùng châu thổ sông Cửu Long. Chưa có ai giải thích được loài hến có tự lúc nào và chúng đẻ trứng hay sinh con (?) mà chỉ biết quá trình tăng trưởng của loài nhuyễn thể này qua các lớp vân ở vỏ màu xanh đen, hình dạng như cái quạt tay không cán, chỉ có hai miếng ốp vào nhau bằng nút “bản lề” khá đặc biệt, xếp vô-mở ra bình thường! Chỉ khi nào hến chết thì hai mảnh vỏ mới tách rời nhau để lộ ra bên trong một cục thịt trắng phao...
Vào thời điểm này, có dịp xuôi theo các tuyến kênh Phú Thọ, Đồng Tiến, Cà Dăm... thuộc xã Thọ, Phú Thành A, Phú Đức, Tân Công Sính, thị trấn Tràm Chim, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp, chỉ một đoạn kênh ngắn không đầy 50m mà đã có đến hàng chục người lớn-nhỏ, trai-gái... với đồ nghề trong tay liên tục lặn, ngụp cào bắt Hến. Trung bình, mỗi người cào từ lúc nước ròng đến khi nước lớn bắt cũng được trên-dưới 200kg hến. Dụng cụ cào hến là một thanh sắt dài cỡ 5 tấc, có nhiều que nhọn như cái lược chải đầu - gọi là bàn cào! Nếu không chuyên thì sử dụng rổ - nia để cào; còn hành nghề chuyên nghiệp thì mua một đoạn sắt phi 14 uốn lại thành hình chữ nhật (lớn, nhỏ tùy ý người sử dụng) làm miệng. Hàm dưới có một hàng răng lược sắt nhọn đều nhau. Sau đó kết vào một tấm lưới cước làm vợt và buộc vào một đoạn cây tầm vông hay đoạn tre dài cỡ 5m. Gắn dụng cụ này vào bánh lái phía sau chiếc xuồng để cào hến.
Đổ hến vào luộc để tách vỏ
Với phương pháp này, người cào hến không phải lặn ngụp dưới nước, không sợ lạnh mà lại bắt được nhiều hến sau mỗi đợt cào... Vợ chồng anh Võ Hoàng Nam, ở ấp Tân Hưng, xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông đã có hơn 2 năm làm nghề cào và luộc hến cho biết: Hơn nửa tháng nay, ngày nào vợ chồng anh cũng sử dụng ghe cào được trên-dưới 100 kg hến. Sau đó, đưa vào lò luộc đãi vỏ lấy được từ 15 - 20 kg thịt hến. Bán hến chưa luộc giá dao động 6.000đồng/kg; còn bán thịt hến giá 31.000đồng/kg. Trừ tất cả chi phí và công sức, anh Nam thu nhập bình quân 200.000đồng/ngày! Đây là nghề vừa cải thiện bữa ăn hằng ngày-vừa có việc làm và nguồn thu nhập hằng ngày cho gia đình lúc nông nhàn. Nhờ nghề cào và luộc hến nên vợ chồng anh Nam đã có nguồn thu nhập ổn định để trang trải chi phí và nuôi 2 đứa con nhỏ ăn học.
Ở ấp Thống Nhất, xã Phú Thọ hiện đã hình thành một làng cào, luộc hến với hơn 50 hộ. Chỉ một chiếc ghe có gắn động cơ và giàn lưới cào, anh Tạ Văn Cò, ở ấp Thống Nhất mỗi ngày hành nghề trên kênh Đồng Tiến và kênh Phú Thọ bắt được bình quân từ 300 - 500kg hến. Sau đó, đưa vào lò luộc đãi vỏ lấy được từ 30 - 50 kg thịt hến. Bán hến chưa luộc giá dao động từ 6.000đồng/kg; còn bán thịt hến giá bán 31.000đồng/kg. Trừ tất cả chi phí và công sức, mỗi ngày gia đình anh Cò thu nhập bình quân từ 500.000 - 800.000đồng.
Ông Nguyễn Văn Lế cũng ở xã Phú Thọ có ghe cào và lò luộc hến cho biết: sau khi cào hến về, rửa sạch bùn rồi dùng nồi hoặc chảo to, đổ nước vào bắc lên lò nấu sôi rồi đổ hến vào luộc chín. Hến chín, vớt ra đổ vào rổ thưa xốc mạnh nhiều lần để tách vỏ và thịt hến ra riêng biệt... Nhờ nghề cào và luộc hến nên nhiều hộ dân ở đây luôn có việc làm và nguồn thu nhập ổn định.
Nghề cào và luộc hến khá hấp dẫn đã và đang là cách mưu sinh của những hộ dân nghèo miền sông nước Cửu Long - nhất là những người dân Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp...
Trần Trọng Trung