Leo núi Ba Thê
Văn hóa - Thể thao 12/03/2019 09:25
Từ thành phố Long Xuyên theo tỉnh lộ 943, chúng tôi đi về hướng Tây, đã thấy thấp thoáng bóng núi Sập. Tới thị trấn Núi Sập của huyện Thoại Sơn, tôi dừng lại trên cầu, nhìn kênh Thoại Hà hun hút, xa tít tắp xuôi về đất Hà Tiên. Dòng Thoại Giang (Thoại Hà) là một công trình thế kỉ thời đó, do ngài Thoại Ngọc Hầu chỉ huy. Đã có hàng vạn lượt dân công cơm nắm mo cau, chân đất đầu trần, tứ phương tụ họp về đây theo lệnh vua quan, phá rừng, đào đắp, nạo vét con kênh này bằng những công cụ thô sơ. Rất nhiều người đã chết bởi lam sơn chướng khí, ốm đau bệnh tật và tai nạn, rủi ro... để cho hôm nay, dòng Thoại Giang chảy xuôi về biển! Ngày nay dưới chân núi Thoại Sơn vẫn còn tấm bia lập để kỉ niệm công trình.
Qua thị trấn Núi Sập một đoạn, chúng tôi đến chợ Ba Thê, nay có tên mới là thị trấn Óc Eo. Nơi đây đã từng là một thương cảng phồn thịnh thời trung cổ bị vùi lấp dưới lớp đất phù sa hơn 3m. Người ta phát hiện di chỉ này vào năm 1942 và khám phá ra thành cổ Óc Eo vào năm 1944, lúc đào kinh xáng Ba Thê. Có nhiều cổ vật thu được như khuôn chế tác vật dụng và nữ trang bằng gốm, đá, vàng, đồng. Các tượng đá mang dấu ấn văn hóa Phật Giáo và Hindu giáo rất đa dạng như tượng Phật, linh vật, Yoni và Linga có niên đại cách đây trên dưới một thiên niên kỉ rưỡi. Đặc biệt là nhóm tượng Ganesa với mình người đầu voi trông rất ấn tượng. Bảo tàng tỉnh An Giang hiện trưng bày nhiều hiện vật và phiên bản của nhiều cổ vật, tượng, xương thú hóa thạch...
Sơn tiên tự núi Ba Thê |
Trên đỉnh Ba Thê có ngôi chùa cổ tên Sơn Tiên được dựng vào năm 1933. Trước sân chùa có tượng Phật Quán Thế Âm bồ tát cao chừng 8m, đứng trên tòa sen, khoác áo choàng đỏ, uy nghi, tự tại, sừng sững trên đỉnh núi như nhìn bao quát khắp thế gian. Ở trên đỉnh núi mây bay là đà mang hơi sương mát lạnh, cỏ cây xanh tốt ngút ngàn. Có nhiều tiếng chim hót líu lo, ríu rít khắp nơi. Thỉnh thoảng tiếng chuông chùa ngân vọng thênh thang, bàng bạc khắp núi rừng làm bâng khuâng, xao xuyến lòng người. Cạnh ngôi tháp xá lợi cổ bên chùa, có bia kỉ niệm ghi lại chiến công oanh liệt của Quân giải phóng Ba Thê - Thoại Sơn, đã tiêu diệt gọn cứ điểm của địch trên đỉnh Hoa Thê Sơn vào ngày 6/5/1968.
Có một di tích rất lạ lùng gợi trí tò mò, thích thú cho khách. Đó là hòn đá hoa cương cao chừng 3m, to cỡ gốc cổ thụ bốn năm người ôm, nằm bên hông chánh điện của Sơn Tiên Tự. Trên mặt viên đá khổng lồ ấy có dấu bàn chân người to hơn bình thường, rất rõ. Người ta cho đó là “bàn chân tiên”. Các sư trên núi kể lại: Xưa kia lúc mới tạo sơn, đá núi còn mềm như đất sét, có một vị tiên đã ấn bàn chân mình lên đá để làm dấu...
Đi xuống phía triền núi cách chùa Sơn Tiên chừng 10m sẽ thấy một công trình mới. Đó là nhà trưng bày những cổ vật, hiện vật có liên quan đến lịch sử cũng như văn hóa của Ba Thê - Óc Eo. Điều đặc biệt là công trình này có phong cách kiến trúc rất giống những đền đài của các nước vùng Nam Á, dấu ấn của Hindu giáo thể hiện rất rõ qua kiến trúc mái vòm. Các mặt vách chung quanh công trình đều có tượng thần Ganesa mình người, mặt đầu voi, ngồi với tư thế nghiêm trang, nửa như trầm mặc thiền định, nửa như răn đe canh giữ. Lan can bao bọc sân trang trí tượng nhỏ. Khu nhà trưng bày có chu vi hình vuông chừng 40m, tam cấp cửa chính ở phía mặt trời mọc, là nơi ngự trị của các thần linh theo quan niệm Ấn Độ giáo.
Ở ngọn núi Nhỏ cạnh bên, có một hòn đá, trên đầu có một phiến đá tròn giống cái nón. Truyền thuyết và huyền thoại ở vùng này kể rằng: Xưa kia, có một người lên núi tìm tu, xa lánh thế gian, bụi đời. Nhưng vị này lòng trần chưa rũ sạch, nên chiều chiều ngóng vọng về phương xa nhớ nhà, nhớ vợ. Sau đó, ông chết đi... Người ta cho rằng vị sư kia đã hóa đá, giống như chuyện hòn Vọng Phu ở miền Trung và miền Bắc, nhưng đây lại là “Vọng Thê”.
Phía Bắc núi Ba Thê còn có một tảng đá có dáng hình như một cây đao vĩ đại. Dân gian gọi đó là Thạch Đại đao, là bửu bối của trời đất, dành để trừng trị bọn gian ác.
Nắng đã xế về Tây. Đứng trên đỉnh Ba Thê nhìn xuống đồng bằng xa xa mờ ảo trong khói lam chiều, bạn sẽ thấy tâm hồn như lắng lại, lòng lâng lâng cảm giác thoát tục, giữa bốn bề sơn thủy hữu tình.
Trần Trọng Triết