Làng nghề dừa nước Cẩm Thanh
Xã hội 05/10/2022 08:44
Những năm gần đây, khi du lịch phát triển, nhà hàng, quán cà phê, khách sạn, khu du lịch… bỗng ưa chuộng loại tranh dừa lợp mái. Công trình lợp bằng tranh dừa tạo nên vẻ độc đáo, nét dân dã nên được ưa chuộng. Nhà dừa có ưu điểm mùa nắng mát, mùa mưa không dột, mùa lạnh ấm áp, không khí trong nhà lúc nào cũng thoáng đãng, giá thành lại rẻ.
Nhà dừa Cẩm Thanh |
Ông Lê Lý ở tổ 4, xã Cẩm Thanh cho biết: Để làm một ngôi nhà từ dừa nước đẹp, bền phải cần những người thợ Cẩm Thanh có tay nghề cao, công phu, tỉ mỉ. Trước hết, chặt lá dừa về phơi khoảng 20 ngày cho thật khô, tiếp đến, tước lá dừa ra khỏi cành, kết lại với nhau thành những miếng dài khoảng nửa mét. Sau đó mang đi phơi sương cho lá dãn ra. Tiếp nữa là đóng nẹp tre nẹp những mảnh lá lên nhau, độ thưa, dày tùy theo mức giá và yêu cầu của khách; kết lên một sườn tre đã được đóng sẵn trở thành những bảng tranh chừng 5m2.
Tre để làm tranh dừa phải là những cây tre suôn dài, ngâm bùn 1 năm để chống mối mọt. Quy trình khai thác và xử lí lá, cọng đều được tuân thủ nghiêm ngặt. Dừa phải được chặt vào tháng Giêng, tháng Hai. Cọng dừa phải phơi cho đến khi khô trắng. Công đoạn khó nhất của quá trình làm nhà dừa là làm chốt tre để lợp những tấm dừa khô đã đan thành từng tấm. Mỗi chốt tre được vót theo hình củ tỏi rất cầu kì. Phải là thợ lành nghề mới có thể làm được chốt tre vừa đẹp, vừa chắc chắn. Ngoài ra, việc lắp ghép nhà không có khuôn mẫu nào mà phụ thuộc hoàn toàn vào tay nghề, ý tưởng của người thợ. Những người cao tuổi ở đây như bà Nguyễn Thị Tùng (67 tuổi), Nguyễn Thị Bốn (61 tuổi), Nguyễn Mãi (73 tuổi)…, đều có thu nhấp từ việc chở lá dừa, kết lá dừa..., có người tiền công lên đến 300.000 đồng/ngày.
Ông Lê Cho, hiện là chủ thầu nhà dừa nước cho biết: Để làm những ngôi nhà dừa quy mô, đẹp mắt, người thợ làm nhà dừa nước ở Cẩm Thanh tổ chức thành các nhóm. Mỗi thợ chính kèm theo 10 đến 15 thợ phụ. Khi có khách đặt hàng làm nhà dừa, chủ thầu sẽ đến tận nơi, tìm hiểu vị trí, tư vấn kiểu mẫu. Sau khi thỏa thuận, thợ chính sẽ đo vẽ, ghi chép thông số rồi về làm tại nhà, phân công mỗi thợ phụ trách một bộ phận trong thời gian nhất định. Sau đó, từng bộ phận của nhà dừa được vận chuyển đến nơi, lắp ráp tại chỗ. Nhiều nhóm thợ đã thi công làm nhà dừa khắp mọi miền đất nước.
Chúng tôi rất ấn tượng khi đến thăm ngôi nhà dừa nước “khủng” của ông Phan Mốt ở tổ 4, thôn 2, xã Cẩm Thanh. Ông Mốt cho biết, ông có thâm niên 30 năm trong nghề “tranh, tre, dừa nước”. Ngôi nhà dừa nước này với chiều ngang 11 mét, chiều dài 15 mét, có 80 cây cột. 100% số tre làm nguyên liệu đã ngâm bùn nên có độ bền cao. Mái nhà được lợp bởi 100 tấm dừa nước. Riêng kinh phí về nguyên vật liệu hết 175 triệu đồng. Ngôi nhà làm hết 600 ngày công; kinh phí xây dựng khoảng 700 triệu đồng (thời giá năm 2012). Ông Mốt cho hay, thi công ngôi nhà mất 5 tháng. Có thể nói đây là ngôi nhà dừa nước lớn nhất ở Hội An cũng như khu vực miền Trung nên hằng ngày có nhiều tour đưa khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, nghỉ dưỡng, mua hàng thủ công mĩ nghệ do ông Mốt chế tác.
Ông Lê Thanh, cựu Chủ tịch UBND xã Cẩm Thanh cho biết: Xã Cẩm Thanh có gần 2.000 hộ, trong đó gần 2/3 có nghề làm nhà lá dừa nước. Dừa nước Cẩm Thanh hiện diện trong nhiều khu resort, khách sạn, nhà hàng sang trọng trên cả nước. Khi nhu cầu làm nhà dừa nước ngày một tăng, các hộ ở đây có thêm thu nhập, nghề truyền thống của Cẩm Thanh được lưu giữ.