Quốc tế 11/04/2019 21:05
Chuyến thăm này đặc biệt quan trọng và mang tính quyết định bởi cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai tại Hà Nội hồi tháng 2 vừa qua đã bất ngờ không đạt được thỏa thuận nào như kì vọng. Từ sau hội nghị Hà Nội, mặc dù có một vài thông điệp tích cực vẫn được Mỹ và Triều Tiên phát đi, song tiến trình đối thoại dường như đình trệ khi cả hai bên không có dấu hiệu nhượng bộ. Triều Tiên thậm chí cảnh báo rút khỏi các cuộc đàm phán hạt nhân, còn Mỹ quyết tâm theo đuổi cách tiếp cận “tất cả hoặc không có gì”. Đặc biệt hôm 9/4, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã triệu tập một cuộc họp mở rộng của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Lao động, tuyên bố tình hình hiện thời "rất căng thẳng". Nguy cơ tiến trình hòa bình trên bán đảo Triều Tiên đổ vỡ khiến vai trò trung gian hòa giải của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in thêm nặng nề, nhất là khi ông được coi là người “bắc cây cầu” giữa Mỹ và Triều Tiên kể từ năm 2018. “Dấu ấn” của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in trong bước đột phá giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên là không thể phủ nhận. Đây cũng là áp lực đối với ông bởi sứ mệnh thuyết khách” lần này sẽ khó khăn bội phần. Trước chuyến đi Mỹ lần này, Tổng thống Moon Jae-in đã có sự chuẩn bị rất kĩ lưỡng. Ông đã cử nhiều quan chức cấp cao tới gặp những người đồng cấp Mỹ để bàn về các vấn đề liên quan tới Triều Tiên.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Ảnh: Atlantic Council
Cho tới nay, khả năng tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần 3 vẫn được để ngỏ. Giới chuyên gia cho rằng Mỹ và Triều Tiên đã đi “quá xa” trên con đường hướng tới hòa giải và đều không muốn quay lại thời kì căng thẳng trước đây. Bên cạnh những động thái gây sức ép với Triều Tiên thì phía Mỹ cũng có hàng loạt bước đi theo hướng giữ cho quan hệ hai bên trong tầm kiểm soát, như Tổng thống Donald Trump ra lệnh rút lại những biện pháp trừng phạt Triều Tiên ngay sau khi Bộ Tài chính Mỹ công bố, hay Mỹ và Hàn Quốc tiếp tục hủy các cuộc tập trận quy mô lớn năm nay… Trong khi đó, Triều Tiên được cho là đang thông qua Hàn Quốc để hối thúc Mỹ tiếp tục đàm phán và thay đổi lập trường. Việc Triều Tiên chỉ trích Hàn Quốc về tình trạng đình trệ quan hệ hai miền hay tạm dừng hoạt động Văn phòng liên lạc liên Triều có thể làm động thái gây áp lực, thúc ép Seoul đóng vai trò tích cực hơn trong việc thuyết phục Washington nhượng bộ. Trong cuộc gặp Tổng thống Mỹ tại Nhà Trắng, Tổng thống Hàn Quốc chắc chắn sẽ nêu lại quan điểm của ông tìm cách sử dụng hợp tác kinh tế với Triều Tiên làm đòn bẩy thúc đẩy tiến trình phi hạt nhân hóa, giờ là một cơ hội tốt cho hòa bình và thịnh vượng không nên bỏ lỡ. Rất có thể, ông Moon Jae-in sẽ đề xuất Mỹ nới lỏng các lệnh trừng phạt Triều Tiên để Hàn - Triều tiến hành các dự án bị đình chỉ như mở lại khu công nghiệp chung Kaesong và các tour du lịch tới núi Kumgang ở Triều Tiên. Đổi lại, Triều Tiên sẽ phải tiến hành phá bỏ bãi thử hạt nhân Punggye-ri của nước này dưới sự kiểm chứng của các thanh sát viên quốc tế. Điều ông Moon Jae-in muốn ở đồng minh Mỹ là phải kiên định, không từ bỏ nỗ lực đối thoại và cần có “phản ứng thận trọng” vì nếu Mỹ-Triều từ bỏ đối thoại thì có thể gây ra hậu quả lớn hơn rất nhiều so với dự đoán. Mục tiêu của Tổng thống Moon Jae-in trong chuyến thăm là tìm kiếm một bước đi “nhượng bộ mạnh dạn” của Tổng thống Donald Trump đối với Triều Tiên, để có cơ sở thuyết phục nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un theo đuổi một “thỏa thuận táo bạo” tương tự. Tuy nhiên, đây không phải việc đơn giản khi Tổng thống Moon Jae-in cũng đã đề nghị sử dụng các dự án kinh tế liên Triều như một công cụ để thuyết phục Triều Tiên, song Mỹ cảnh báo rằng cách tiếp cận như vậy có thể làm suy yếu các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Bình Nhưỡng. Vấn đề là Tổng thống Donald Trump cũng gặp ít nhiều áp lực trong nội bộ Mỹ về việc nới lỏng các lệnh trừng phạt Bình Nhưỡng khi Triều Tiên chưa phi hạt nhân hóa xong. Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới việc Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Hà Nội không đạt thỏa thuận nào là do Tổng thống Trump đứng trước sức ép trong nước đòi ông phải đạt được một thỏa thuận lớn với Triều Tiên theo kiểu “được ăn cả ngã về không”. Sứ mệnh đưa đàm phán Mỹ - Triều trở lại đúng lộ trình quả là thách thức lớn của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in.
