Hai vụ kiện ở dự án “ngàn mẫu” tại TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận: Tại sao Tòa lại bao che bị đơn?
Pháp luật - Bạn đọc 16/01/2019 09:26
Những cuộc cưỡng chế gây thiệt hại rất lớn?
Báo Người cao tuổi đã đăng nhiều bài phản ánh vụ việc và nêu những vi phạm nghiêm trọng của UBND TP Phan Thiết. Theo quy định của Luật Đất đai, dự án này doanh nghiệp được nhận chuyển nhượng, thuê hoặc nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất, việc UBND TP Phan Thiết ra quyết định thu hồi là trái pháp luật. Như trường hợp gia đình bà Lê Thị Sửu bị thu hồi 32.251m2 trái pháp luật, nhưng còn bị cưỡng chế thêm 15.000m2. Ngày 3/8/2017, bà Sửu được mời đến xã để nhận quyết định thu hồi đất và quyết định cưỡng chế cùng lúc, tức là chưa giao quyết định thu hồi, đã ra quyết định cưỡng chế. Nhà cụ Lê Thị Trọng, 97 tuổi (mẹ bà Sửu), không có quyết định thu hồi, vẫn bị cưỡng chế để lấy đất. Gia đình bà Sửu có 7 ngôi mộ phải di dời, nhưng bị từ chối bồi thường…
Ngày 29/5/2017, hộ bà Sửu bị cưỡng chế, 1.500 cây thanh long đang chín bói, giá không dưới 2,5 tỉ đồng; gần 4.000 khóm chuối cấy mô, 9 tháng thu hoạch, trồng một vụ, thu 4 vụ, vụ sau năng suất gấp đôi vụ trước, là loại chuối quý xuất khẩu sang các nước Âu, Mỹ (theo bà Sửu, đối tác hợp đồng bao tiêu sản phẩm ước tính 30 tháng sau, bà sẽ thu không dưới 15 tỉ đồng); hàng vạn cây ăn trái cao sản, cho thu nhập hằng ngày từ 7 đến 10 triệu đồng, bị xe cơ giới cưỡng chế băm nát. Đặc biệt, khoảng 23 tấn dông, một loại thực phẩm đặc sản ở miền Trung Nam bộ, không dưới 10 tỉ đồng (giá 450.000 đồng/kg), bị đoàn cưỡng chế “phóng thích” ra rừng…
Khu đất của bà Sửu đã bị cưỡng chế, hiện bà dựng tạm lều ở qua ngày. |
Tiếp tay cho hành vi trái pháp luật
Ngày 22/10/2018, TAND tỉnh Bình Thuận xét xử vụ thứ 2. Nguyên đơn là bà Võ Thị Kim Liên, ở 38 Trần Hưng Đạo, TP Phan Thiết. Ngày 24/1/2014, UBND TP Phan Thiết ra Quyết định số 550/QĐ, thu hồi 2.350,5m2 đất của vợ chồng ông Trương Ngọc Đức, bà Võ Thị Kim Liên. Bà Liên, ông Đức không đồng ý giao đất, vì quyết định thu hồi là trái luật. Ngày 12/7/2016, Chủ tịch UBND TP Phan Thiết ra Quyết định cưỡng chế số 379/QĐ, rồi thi hành Quyết định này, thu hồi luôn 742m2 trong hành lang an toàn đường bộ, mà trước đó hộ bà Liên chưa được bồi thường. Như vậy, bà Liên bị thu hồi 3.092,5m2, bà khởi kiện, yêu cầu Tòa hủy quyết định thu hồi và quyết định cưỡng chế, buộc UBND TP Phan Thiết bồi thường 1 tỉ đồng thiệt hại do cuộc cưỡng chế gây ra. Kết quả, Tòa sơ thẩm TAND tỉnh Bình Thuận bác toàn bộ yêu cầu của bà Liên.
Vụ kiện của bà Liên và bà Sửu hoàn toàn giống nhau, Tòa sơ thẩm dẫn một loạt quy định của pháp luật về đất đai, nhằm biện hộ cho việc thu hồi trái pháp luật của UBND TP Phan Thiết. Ví dụ: Khoản 1, Điều 40 Luật Đất đai năm 2003 viết: “Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế trong trường hợp đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế và các dự án theo quy định của Chính phủ”. Nhưng đây là dự án khu du lịch, không có tên trong điều luật này. Còn Điều 26 Luật Đất đai năm 2013 là: Bảo đảm của Nhà nước đối với người sử dụng đất, khi Nhà nước thu hồi thì họ được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chứ không quy định chính quyền được thu hồi đất. Tòa lại nêu Khoản 2, Điều 36 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP, để nói chính quyền thu hồi đất là đúng. Như vậy là rất vô lí, bởi Khoản 2 Điều này có 4 điểm a, b, c, d thì không điểm nào cho phép thu hồi đất đối với dự án khu du lịch. Ngược lại, Khoản 6 Điều này hướng dẫn: “Nhà nước không thực hiện việc thu hồi đất vào mục đích phát triển kinh tế đối với các dự án không thuộc quy định tại Khoản 2 Điều này”, thế mà dự án khu du lịch thung lũng Đại dương “không thuộc quy định tại khoản 2 Điều này”, lại bị Tòa “nhốt” chung vào đó. Điều 34 và 35 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP cũng không quy định thu hồi đất cho dự án khu du lịch, nhưng Tòa nêu ra để biện hộ cho bị đơn. Quyết định số 1875/QĐ của UBND tỉnh Bình Thuận là quy hoạch tổng thể phát triển của địa phương, không liên quan đến Dự án khu du lịch Thung lũng Đại Dương, nhưng Tòa lại lấy đó để tuyên quyết định của Chủ tịch UBND TP Phan Thiết đúng. Không lẽ chính quyền quy hoạch cả trong dự án đã có chủ đầu tư!?
Có nhóm lợi ích trong dự án này không?
Hàng loạt điều luật không ăn nhập gì với 2 vụ kiện trên được Tòa dùng làm căn cứ, để biến sai phạm rất nghiêm trọng của bị đơn thành đúng. Nhưng Tòa càng biện hộ, thì càng bộc lộ động cơ không trong sáng. Thật khó tin, Tòa lại… cho những dự án quy định trong các điều luật mà Tòa lấy làm căn cứ nói trên, đều sử dụng vốn ngân sách, nên thuộc diện thu hồi đất. Còn Dự án khu du lịch Thung lũng Đại Dương, vốn doanh nghiệp, sao Tòa ép nó vào với những dự án có vốn ngân sách, Nhà nước phải thu hồi đất, để cho rằng UBND TP Phan Thiết làm đúng? Việc Tòa cố ý hiểu nhầm để bao che cho sai phạm, chẳng lẽ không phải biểu hiện của nhóm lợi ích? Bà Sửu, bà Liên… đã kháng cáo các bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Thuận lên TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh. Dư luận đang chờ đợi một bản án được mọi người tâm phục, khẩu phục.
Dự án “ngàn mẫu” trên đây, “treo” quyền lợi của dân đã 10 năm, nhưng lãnh đạo tỉnh Bình Thuận vẫn im lặng trước câu hỏi: phải chăng nhà đầu tư định chờ cơ hội để bán dự án? Báo Người cao tuổi đã chỉ ra rất nhiều sai phạm của UBND TP Phan Thiết, để làm rõ vụ việc rất mong Thanh tra Chính phủ vào cuộc.
Điều tra của Trần Mỹ