Vùng đầu gối có 6 kinh mạch vùng chân chạy qua, có nhiều huyệt như: Lương khâu, Huyết hải, Độc tị, Tất nhãn, Ủy trung, Dương lăng tuyền, Âm lăng tuyền, Túc tam lí... Trong các huyệt trên, có hai huyệt có vai trò quan trọng trong vấn đề dưỡng sinh, tăng cường sức khỏe. Đó là huyệt Huyết hải và huyệt Túc tam lí. Để thuận tiện cho việc xác định vị trí huyệt, chúng ta cùng tìm hiểu về đơn vị đo chiều dài mà trong Y học cổ truyền hay dùng đó là: “Thốn”…

Cách xác định một thốn:
Cách 1: Co ngón trỏ bàn tay. Độ dài 1 thốn bằng khoảng cách từ 2 đầu nếp rãnh tạo bởi phần bụng ngón tay (do ngón tay co lại). Rãnh thứ nhất tạo bởi đốt 1 và đốt 2, rãnh thứ 2 tạo bởi đốt 2 và đốt 3.

Cách 2: Một thốn chính bằng bề rộng của khớp đốt thứ 2 ngón tay cái.
1. Huyệt Huyết hải: Huyết hải có nghĩa là biển của huyết. Huyệt nằm ở mặt trước trong đùi, từ đỉnh xương bánh chè đầu gối đo lên 1 thốn, đo vào hai thốn, ấn vào có cảm giác ê tức. Hoặc nhờ người khác xác định giúp như sau: Người đó ngồi đối diện với ta. Đầu gối ta co lại. Bàn tay phải của người đó đặt trên xương bánh chè bên trái của ta, 4 ngón tay áp tại đầu gối, ngón cái ở phía trên đùi, chỗ đầu ngón cái là huyệt huyết hải. Tác dụng của huyệt Huyết hải: Điều huyết, thanh huyết, tuyên thông hạ tiêu. Đại đa số người cao tuổi huyết đều hư (kém) nên việc chúng ta day, cứu vào huyệt này giúp cho huyết sẽ tốt lên.2. Huyệt Túc tam lí là nơi hội của 3 phủ: Đại trường, Vị và Tiểu trường. Vì vậy mới gọi là Tam lí. Cách xác định: Úp lòng bàn tay vào giữa đầu gối, đầu ngón tay giữa chạm vào xương ống chân (xương chầy), từ đó đo ra 1 thốn là huyệt Túc tam lí.

Tác dụng: Thông điều kinh lạc khí huyết, nâng cao chính khí, bổ hư nhược. Đại đa số NCT khí kém, tì vị kém (ăn uống, chuyển hóa, hấp thu thức ăn kém). Nên khi ta tác động vào huyệt Túc tam lí giúp cho dương khí tăng lên, tì vị tốt lên.3. Cách cứu huyệt tăng cường sức khỏe.
Theo kinh nghiệm hướng dẫn cho NCT tự biết cách chăm sóc sức khỏe của tôi, thì với NCT tự day, bấm huyệt hiệu quả sẽ không bằng cứu huyệt.

Dùng nhang ngải cứu có bán tại các cửa hàng thuốc Y học cổ truyền. Đốt cây nhang ngải cứu đó lên. Cầm cây nhang ngải cứu đó như cầm bút (cầm bằng 3 ngón tay, còn ngón nhẫn và ngón út làm điểm tựa, tì đè lên vùng da ở đầu gối khi hơ). Sau đó hơ lên vùng huyệt Túc tam lí và Huyết hải. Đề phòng chúng ta xác định chưa chuẩn xác vùng huyệt thì nên hơ rộng vùng đó ra một chút. Khi hơi thấy nóng rát thì bỏ cây nhanh ngải ra xa, dùng đầu ngón tay của bàn tay còn lại day lên vùng đó. Theo kinh nghiệm của tôi, khi hơ nhang ngải chúng ta sẽ đếm: 1, 2, 3, 4, 5 sau đó đưa nhang ngải ra và dùng đầu ngón tay day ấn và đếm: 1, 2. Sau đó lại tiếp tục hơ và đếm: 1, 2, 3, 4, 5 rồi lại day ấn và đếm 1, 2. Cách đếm như vậy chính là đề phòng nóng quá bị bỏng. Khi thấy đầu đang cháy của cây nhang ngải cứu có nhiều tàn thì chúng ta gõ nhẹ cho tàn rơi xuống, để nhiệt từ nhang ngải cứu thấm nhiều vào huyệt.

Cứu huyệt ở cả hai chân, như vậy là chúng ta cứu 4 huyệt (2 Huyết hải, 2 Tam âm giao). Mỗi huyệt chúng ta cứu từ 5 - 7 phút. Khi cứu chúng ta lắng nghe cơ thể. Nếu hôm sau thấy xuất hiện hiện tượng nhiệt hoặc táo tức là đã cứu thời gian nhiều, cần phải giảm thời gian cứu xuống. Trong các loại nhang ngải cứu, tôi thấy loại nhang ngải cứu của cơ sở sản xuất Tuệ Hải đường dùng hiệu quả và không bị rớt tàn.

Ngoài ra khi bị đau đầu gối, chúng ta có thể dùng cách hơ ngải vào vị trí đau và hai huyệt Huyết hải và Túc tam lí, phối hợp điều trị với thầy thuốc để bệnh nhanh khỏi hơn.

Mời quý độc giả đón đọc chuyên đề 3: “Khớp háng - những vấn đề cần biết”. . Chuyên mục này được sự đồng hành của Công ty CP truyền thông chăm sóc sức khỏe Sao Đại Việt. ĐC: Số 18 Nguyễn Đổng Chi - phường Cầu Diễn - quận Nam Từ Liêm - thành phố Hà Nội. Điện thoại: 0243.207.26.26 - Di động: 084.24.89.666 Fanpage: Sao Đại Việt
Email: saodaiviet.vn@gmail.com
Mọi ý kiến về bài viết, xin quý vị vui lòng liên lạc với địa chỉ trên.

BS Đỗ Nam Khánh