Giảm vốn góp của bà Trương Ngọc Lang ở Công ty Phương Đông: Có nhiều dấu hiệu làm trái pháp luật
Pháp luật - Bạn đọc 18/04/2018 15:32
Nội dung vụ án
Từ năm 1932 đến trước năm 1977, Công ty Trương Văn Bền và các con là chủ sở hữu 100% nhà máy và 8.726m2 đất tại số 40 - 49 đường Kim Biên, quận 5, TP Hồ Chí Minh cùng với thương hiệu xà bông Cô Ba nổi tiếng. Bà Lang là một trong các chủ sở hữu của Công ty Trương Văn Bền và các con.
Năm 1977, thực hiện chính sách cải tạo công thương nghiệp, Công ty Trương Văn Bền và các con tiến hành công tư hợp doanh với Nhà nước và chuyển thành “Công tư hợp doanh xà bông Việt Nam” (nay là Công ty Phương Đông). Khi tiến hành công tư hợp doanh, vốn góp của bà Lang được xác định là 19,9956%, hằng năm vẫn được chia lãi (cổ tức) theo tỉ lệ vốn góp này.
Đến năm 2003, Công ty Phương Đông bất ngờ thông báo tỉ lệ vốn góp (cổ phần) của bà tại Công ty chỉ còn 0,0107% tương đương 6.652.533 đồng. Bà Lang nhiều lần khiếu nại, yêu cầu giải thích rõ việc đột ngột giảm vốn của bà và khôi phục lại tỉ lệ vốn góp như ban đầu, nhưng Công ty không chứng minh được tại sao vốn của bà bị giảm, cũng không khôi phục tỉ lệ vốn góp cho bà.
Bà Lang khởi kiện, yêu cầu Công ty Phương Đông công nhận đúng tỉ lệ 19,9956% cổ phần của bà bằng tài sản đang hiện hữu (theo định giá năm 1977 là 1.306.457 đồng, có danh sách thống kê kèm theo). Công nhận cho bà quyền được thuê 19,9956% trong tổng số 6.415m2 đất (nay thuộc thửa số 1, tờ bản đồ số 4; thửa số 9, tờ bản đồ số 5, phường 13, quận 5) mà Công ty Phương Đông hiện đang được Nhà nước cho thuê. Trả cho bà phần giá trị thương hiệu Trương Văn Bền là 100 triệu đồng.
Bà Trương Ngọc Lang (bên trái)
Nguồn gốc hình thành Công ty Phương Đông
Trước năm 1975, Công ty Trương Văn Bền là chủ sở hữu nhà máy và 8.726m2 đất tại số 40 - 49 đường Kim Biên, quận 5. Sau năm 1975, Công ty vẫn hoạt động bình thường. Năm 1977, UBND TP Hồ Chí Minh có Quyết định số 1294/QĐ-UB ngày 13/10/1977, chấp nhận cho Công ty Trương Văn Bền được công tư hợp doanh với Nhà nước và chuyển thành “Công tư hợp doanh xà bông Việt Nam”, trực thuộc Tổng Công ty Công nghệ phẩm, Bộ Công nghiệp nhẹ (nay thuộc Bộ Công Thương).
Ngày 28/8/1992, “Công tư hợp doanh xà bông Việt Nam” chuyển thành Công ty Phương Đông theo Quyết định số 647/CNNG-TC của Bộ Công nghiệp. Đến ngày 16/1/1995, Bộ này ban hành Công văn số 81/QĐ-TCCBĐT, về việc thành lập lại Công ty Phương Đông.
Ngày 19/12/2003, Bộ Công nghiệp có Quyết định số 226/2003/QĐ-BCN, chuyển Công ty Phương Đông thành Công ty CP Phương Đông. Đến ngày 11/6/2004, Bộ Công nghiệp có Quyết định số 46/2004/QĐ-BCN, chuyển Công ty CP Phương Đông thành Công ty CP Sản xuất và Thương mại Phương Đông, hiện vẫn đặt trụ sở tại số 40 đường Kim Biên, quận 5, TP Hồ Chí Minh.
Vốn góp của bà Lang là có thật và được pháp luật bảo vệ
Khi tiến hành Công tư hợp doanh, vốn góp của bà Lang được xác định là 19,9956%. Điều này được thể hiện trong các văn bản: Biên bản cuộc họp ngày 14/10/1977 của Hội đồng kiểm kê, để xác định vốn Nhà máy xà bông Việt Nam đưa vào hợp doanh; Biên bản ngày 15/10/1977, xác định số vốn để đưa vào công tư hợp doanh và Biên bản phúc tra lại ngày 11/11/1977 về số vốn đưa vào công tư hợp doanh. Ngày 12/11/1977, trong “Báo cáo xác định vốn chính thức và đề nghị xác định tỉ lệ lãi cho các cổ đông Xí nghiệp công tư hợp doanh xà bông Việt Nam” đã nêu rõ, số vốn góp của bà Lang là 19,9956%. Cụ thể: Công ty Trương Văn Bền đưa vào Công tư hợp doanh số vốn: 1.306.457 đồng, bao gồm 7 cổ đông và tỉ lệ góp vốn gồm: Trương Khắc Trí 19,9956%; Trương Khắc Huệ 19,9956%; Trương Khắc Thông 19,9956%; Trương Ngọc Lang 19,9956%; Trương Khắc Cẩn 19,9956%; Huỳnh Hữu Thọ 0,011%; Trương Thị Kiến 0,011%.
Như vậy, trong 7 cổ đông có 5 cổ đông tỉ lệ vốn góp 19,9956%. Trong 5 cổ đông này, có 3 cổ đông là Trí, Huệ, Thông đang ở nước ngoài, nên theo chính sách lúc bấy giờ, phần vốn góp của 3 cổ đông này do Nhà nước quản lí, nên tổng phần vốn của Nhà nước là 59,9868%. Phần vốn góp của bà Lang được khẳng định là 19,9956%.
Rõ ràng, tỉ lệ vốn góp của bà Lang trong Công tư hợp doanh (sau này là Công ty Phương Đông) là có thật. Hằng năm Công ty đều hoạt động có lợi nhuận, bà vẫn được chia lãi tương ứng với tỉ lệ vốn góp của mình. Đây là tài sản hợp pháp của bà Lang.
Pháp luật Việt Nam từ năm 1977 đến 1990 đều tôn trọng, bảo vệ quyền lợi, tài sản cho công dân. Về phía Nhà nước, chỉ có Tòa án Nhân dân, hay UBND TP Hồ Chí Minh mới có quyền tịch thu tài sản của bà Lang. Nhưng thực tế, không có bất kì quyết định nào từ phía cơ quan có thẩm quyền thu hồi tài sản cá nhân của bà Lang. Bản thân bà cũng không có bất kì giao dịch hay tác động nào đến phần vốn góp này. Vì vậy, tính đến nay, tài sản này của bà vẫn còn và đương nhiên được pháp luật bảo vệ, không ai được xâm hại.
Việc luân chuyển phần vốn 19,9956% của bà Lang
Trước khi trở thành Công tư hợp doanh xà bông Việt Nam, toàn bộ nhà và đất tại số 40 - 49 đường Kim Biên, quận 5 đều là tài sản của Công ty Trương Văn Bền. Kể từ khi tiến hành Công tư hợp doanh (1977) cho đến năm 2003, phần vốn góp của bà Lang trong Công ty được xác định là 19,9956%. Tổng Công ty Công nghệ phẩm sở hữu 59,9868% phần vốn góp.
Về 8.726m2 đất tại số 40 - 49 đường Kim Biên, quận 5, thực hiện theo chính sách đất đai lúc bấy giờ, là giao cho Nhà nước quản lí, sử dụng. Sau đó, Xí nghiệp công tư hợp doanh xà bông Việt Nam được Nhà nước cho thuê lại 6.415m2, trong tổng số 8.726m2 đất đã giao. Hiện phần diện tích đất này vẫn đang được Công ty Phương Đông quản lí, sử dụng ổn định. Như vậy, với vốn góp 59,9868%, thì Tổng Công ty Công nghệ phẩm được quyền thuê 80% trong tổng số 6.415m2 đất, bà Lang phải được quyền thuê 19,9956% trong tổng số 6.415m2 đất.
Giảm vốn góp bất thường, giải thích bất hợp lí
Từ năm 1977 đến trước năm 2003, bà Lang vẫn được lãnh cổ tức tương đương với phần vốn góp 19,9956%. Nhưng đến khi cổ phần hóa vào năm 2003, Công ty thông báo tỉ lệ vốn góp của bà Lang giảm xuống chỉ còn 0,0107% tương đương 6.652.533 đồng, nhưng bà hoàn toàn không biết lí do vì sao tỉ lệ vốn góp lại giảm đột ngột như vậy? (Còn nữa)
Quang Sơn