Chuyện về những người công nhân Công ty TNHH MTV Thủy Lợi Yên Lập Quảng Ninh

Cách mạng Tháng Tám thành công, khi nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà chưa được công bố thành lập, thì ngày 28/8/1945, thay mặt Chính phủ Lâm thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh thành lập Bộ Giao thông Công chính - cơ quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ về Thuỷ lợi. Thế mới biết được vai trò quan trọng của thủy lợi đối với đời sống dân sinh, quốc gia dân tộc.

Theo thống kê tỉnh Quảng Ninh có 179 hồ chứa nước ngọt, với tổng dung tích trên 350 triệu mét khối, trong đó có 27 hồ đa chức năng gồm; 7 hồ có dung tích trên 10.000.000m3 nước, 2 hồ dung tích trên 5.000.000m3, 16 hồ dung tích trên 1.000.000m3, còn lại là các hồ nước nhỏ quy mô 500.000m3 đến 1.000.000m3. Hiện tỉnh Quảng Ninh có 3 công ty quản lý hồ, đập gồm: Công ty TNHH một thành viên thủy lợi Đông Triều,quản lý 20 hồ, đập trên địa bàn Đông Triều. Công ty TNHH một thành viên thủy lợi Yên Lập quản lý 13 hồ, đập trên địa bàn thành phố Uông Bí, Hạ Long, Cẩm Phả, thị xã Quảng Yên và huyện Vân Đồn. Công ty TNHH một thành viên thủy lợi Miền Đông quản lý các hồ đập 6 huyện, thị xã, thành phố miền Đông của tỉnh là: Ba Chẽ, Tiên Yên, Bình Liêu, Đầm Hà, Hải Hà và Móng Cái. Ngoài quản lý khai thác các hồ, đập, các Công ty còn quản lý vận hành hệ thống các cống tiêu dưới đê, hệ thống bơm tưới phục vụ sản xuất, bơm tiêu chống lụt…Những ngày trung tuần tháng 8 chúng tôi đến Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi Yên Lập, trao đổi về chức năng nhiệm vụ của đơn vị, ông Nguyễn Xuân Tùng, Giám đốc công ty cho biết: Công ty với nhiệm vụ được giao là cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản và một số ngành kinh tế cho các địa phương Hạ Long, Uông Bí, Quảng Yên, Hoành Bồ, Cẩm Phả, Vân Đồn.

Ông Nguyễn Xuân Tùng, (người đứng thứ 2 từ phải sang) Giám đốc Công ty Thủy lợi Yên Lập , báo cáo công tác PCLB với Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng

Theo đó tổng diện tích tưới hàng năm của Công ty là 14.500 ha, diện tích tiêu trên 21.000 ha, cấp nước sinh hoạt khoảng 30 triệu m3/năm. Ngoài ra công ty còn quản lý, vận hành 5 trạm bơm tưới có tổng công suất bơm là trên 8 nghìn m3/h; 20 cống tiêu dưới đê và trên 250 km kênh tưới các loại. Để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, những năm qua công ty đã luôn đổi mới áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào quản lý điều hành như. Cài đặt các phần mềm về tư vấn, lập dự toán, nối mạng nội bộ, ứng dụng công nghệ 4.0, lắp đặt hệ thống giám sát tưới, hệ thống SCADA, hệ thống quan trắc cảnh báo lũ đầu nguồn, vì thế đã chủ động điều tiết nguồn nước, đảm bảo an toàn hồ, đập. Nhờ sự vận hành và khai thác có hiệu quả công trình hồ Yên Lập đã từng bước tạo sự đổi đời của nhân dân các xã vùng đảo Hà Nam nói riêng và huyện Yên Hưng nói chung. Có nước đời sống của người dân được cải thiện, sản xuất phát triển, thu nhập của người dân được ổn định và nâng cao. Nếu như trước năm 1982, chưa có nguồn nước hồ Yên Lập vùng chiêm trũng của 8 xã đảo Hà Nam chỉ cấy được một vụ, sản lượng màu quy thóc của cả huyện năm 1981 chỉ đạt 10.400 tấn/năm. Năm 1983, sản lượng tăng 16.000 tấn/năm và năm 2001 là 54 -56.000 tấn...Hiện nay có hàng chục cánh đồng trên địa bàn thị xã Quảng Yên có thu nhập từ 100 đến 120.000.000đ/ha/năm. Tuy nhiên theo ông Tùng thì nhiều năm trở lại đây thời tiết diễn biến phức tạp nên việc quản lý khai thác các hồ, đập và hệ thống cống tiêu dưới đê đã đặt ra những yêu cầu mới trong việc xây dựng kế hoạch, trực, quản lý theo dõi, giữ, đảm bảo nguồn nước các hồ, đập phải cụ thể và tỷ mỷ hơn. Từ thực tế diễn ra thời gian qua, tính đến cuối tháng 8, nắng hạn, không mưa, hồ Yên Lập, dung tích 127 triệu m3, cạn kiệt gần đến mức nước chết, một hiện tượng chưa từng xảy ra từ khi hồ được đưa vào khai thác từ hơn 40 năm nay. Nông dân thị xã Quảng Yên, thành phố Uông Bí và một phần của huyện Hoành Bồ( nay là thành phố Hạ Long), thiếu nước sản xuất, chưa kể hàng chục vạn hộ dân của các địa phương này, trong đó có khu du lịch Bãi Cháy bị ảnh hưởng, Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh, phải dùng xe téc chơ nước cung cấp cho một số khu dân cư ở trên cao thuộc địa bàn thành phố Hạ Long. Công ty TNHH 1 thành viên Thủy Lợi Yên Lập đã phải tổ chức hội nghị với khách hàng ra khuyến cáo phải dùng nước tiết kiệm, trong đó xây dựng kế hoạch mở cấp nước luân phiên phục vụ gieo cấy vụ mùa cho nông dân các HTX. Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh phải đầu tư lắp đặt bơm, hệ thống ống với kinh phí hàng chục tỷ đồng dẫn từ lòng hồ Yên Lập đưa nước về Nhà máy nước Hoành Bồ và Bãi Cháy, phối hợp với Công ty TNHH MTV Thủy Lợi Yên Lập xây dựng nhiều phương án đảm bảo cung cấp nước phục vụ đời sống dân sinh. Ngoài quản lý các hồ phục vụ nước sản xuất, sinh hoạt, Công ty hiện đang quản lý hồ Yên Trung (TP. Uông Bí), nằm trong Khu du lịch cấp tỉnh theo Quyết định số 5538- QĐUB của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh ngày 30/12/2019.

Một góc Khu du lịch hồ Yên Trung.

Tưởng rằng công việc đơn giản chỉ có việc tháo nước phục vụ nhân dân, ít ai biết những công việc thầm lặng của những người công nhân thủy nông đó là sự vất vả nặng nhọc thậm chí có thời điểm rất căng thẳng trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu. Mùa mưa thì phải lo điều tiết, xả lũ, chống sạt lở kè đập, đảm bảo an toàn cho người và của ở vùng hạ lưu. Mùa nắng khô hạn lại phải lo tích nước, duy trì nguồn nước phục vụ sản xuất và nhu cầu nước sinh hoạt cho hàng vạn dân. Lịch sử Đảng bộ huyện Yên Hưng 1930-2010 (nay là thị xã Quảng Yên) đã ghi: “Từ ngày 25 đến hết ngày 27/9/1955 cơn bão Kate đã đổ bộ vào Yên Hưng gây vỡ đê Hà Nam…làm 103 người chết đuối, trên 1.300 mẫu ruộng bị ngập mặn, hơn 30.000 dân bị thiếu đói”… Năm mươi năm sau, năm 2005 cũng vào ngày 25-26/9, một cơn bão đổ bộ vào Yên Hưng. Trước khi bão đỗ bộ vào, Đảng bộ, chính quyền, các Ban, ngành của tỉnh Quảng Ninh, huyện Yên Hưng đã di chuyển cả chục ngàn dân là người già, trẻ em vùng đảo Hà Nam đi tránh bão, nhưng rất may năm đó bão chỉ “lướt qua” vùng Yên Hưng. Nói như vậy để biết vai trò của các thế hệ cán bộ thủy lợi qua các thời kỳ và hiện nay là công nhân, người lao động Công ty TNHH MTV, thủy lợi Yên Lập, những người đang ngày đêm dược giao quản lý vận hành các cống tiêu dưới đê, đảm bảo tiêu nước cho 8 xã phường vùng đảo Hà Nam, vùng Sông Khoai, Mai Hòa, Đông Mai, Hiệp Hòa, Phường Quảng Yên, Cộng Hòa, Hà An…Trong 19 tiêu chí của Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, thủy lợi được xếp thứ 3, đủ thấy vai trò của nước và công tác thủy lợi quan trọng đến mức nào. Những đổi mới của các miền quê, những vụ mùa bội thu của người nông dân…sau thành quả ấy là công sức một nắng, hai sương của những người công nhân thủy nông, ngày tháng chủ động giữ nước, thường xuyên duy tu, nạo vét sửa chữa kênh tưới, mương tiêu. Chưa kể khi mưa, bão, sấm chớp mọi người ở trong nhà thì họ vẫn phải đội mưa ra đồng để đóng cống giữ nước, mở cống để tiêu xả lũ, kiểm tra kênh, mương, chống bão, chống ngập úng.

Quanh năm dãi nắng, dầm mưa nhưng những việc làm của họ ít được quan tâm, đó là tâm tư của những cán bộ thủy lợi cả đời gắn bó với ngành đã về hưu, họ chỉ cần khi có sự “thiếu hoặc thừa nước” bởi ngày truyền thống của Ngành ít được nhắc tới, chưa nói có một lễ kỷ niệm long trọng vào những năm chẵn. Không phải vì thế mà họ quên đi lời dạy của Bác Hồ kính yêu lúc sinh thời: “Nhiệm vụ của chúng ta là làm cho đất với nước điều hoà với nhau để nâng cao đời sống nhân dân, xây dựng chủ nghĩa xã hội”.